www.ravagedigitaal.org |
1ddRavagedigitaal
22-06-07 d![]() ![]() |
|
|
Na vijftien jaar is de Oost-West tegenstelling terug van weggeweest en wordt er zelfs gesproken over een nieuwe Koude Oorlog. De achtergrond daarvan wordt gevormd door plannen van de regering Bush om in twee Midden-Europese landen, Polen en Tsjechië, onderscheppingsraketten en radarsystemen op te stellen. door Kees Kalkman Die onderscheppingsraketten zouden ballistische raketten af moeten vangen, die in een al dan niet verre toekomst (sommige experts spreken van tientallen jaren) vanuit het Midden-Oosten op de VS of Europa worden afgeschoten. Engeland is er al mee akkoord gegaan dat de VS de radarinstallaties in Fylingdales mogen integreren in het Amerikaanse systeem. Dit zogenoemde raketschild wordt vaak verkocht als een Amerikaans project, in hoofdzaak bestemd om de VS te beschermen. Minder bekend is dat er ook uitgebreide plannen zijn voor een geïntegreerde NAVO-raketverdediging tegen dezelfde veronderstelde bedreiging. Oost-West spanningen Hoewel het officieel niet gericht is tegen Rusland dreigt het Amerikaanse initiatief het fijnmazige weefsel van ontwapeningsovereenkomsten, dat een eind maakte aan de bewapeningswedloop, te verscheuren. Tot eind 2001 was de officiële politiek van de VS (ingezet door de regeringen Bush sr. en Clinton) dat de raketverdediging moest worden gerealiseerd binnen de bestaande wapenbeheersingsverdragen. De huidige Amerikaanse president George Bush heeft deze politiek verlaten. Moskou is nu bang dat zijn nucleaire systemen in de toekomst aan verdere slijtage onderhevig zullen zijn en dat de Amerikanen wanneer zij – tegen de aan het einde van de Koude Oorlog gemaakte afspraken in – eenmaal vaste voet in Centraal-Europa hebben gekregen met een anti-raketsysteem, deze raketten in de toekomst gemakkelijk kunnen vervangen door nieuwe types die ook effectief zijn tegen Rusland. Daarmee zou Rusland definitief zijn gedegradeerd uit de eredivisie van wereldmachten.
Zo'n raketverdedigingsproject, het Strategic Defense Inititiative oftewel StarWars, zullen velen zich nog herinneren uit de periode waarin president Reagan de scepter zwaaide in de VS. De betekenis ervan was niet zozeer gelegen in de effectiviteit van de plannen – die allerwegen werd betwijfeld – als wel in de omstandigheid dat de Sovjet-Unie economisch niet meer in staat was deze laatste ronde in de bewapeningswedloop te dragen. Hoewel de plannen na Reagan op een lager pitje werden gezet, is er sinds 1985 ongeveer 90 miljard dollar aan uitgegeven en het Pentagon is van plan daar bovenop de komende zes jaar nog eens 58 miljard dollar te spenderen. Defensiegiganten als Lockheed Martin, Boeing, Raytheon, Northrop Grunman en BAE Systems verdringen zich rond de trog. LobbyOok binnen de NAVO is er een sterke lobby voor de aanschaf van dit soort systemen. De Britse defensie-expert Ian Davis van BASIC wees er sarcastisch op dat, terwijl de NAVO-top in Riga geen kans zag om voor de soldaten aan het front in Afghanistan voldoende helikopters en kogelvrije vesten bij elkaar te harken, er wel ampele tijd werd genomen om een testcontract in elkaar te draaien voor een Active Layered Theatre Ballistic Missile Defence (ALTBMD). Dit is een uit meerdere lagen bestaande verdediging tegen ballistische raketten, die bescherming moet bieden voor NAVO-troepen die zijn ingezet in Europa, momenteel een niet al te realistisch scenario. De assistent secretaris-generaal van de NAVO en voorzitter van de conferentie van NAVO-bewapeningsdirecteuren, Marshall Billingslea (hier te lande ten onrechte aanzienlijk minder bekend dan zijn directe chef Jaap de Hoop Scheffer), gaf aan, dat dit contract een "uitstekend voorbeeld is van transatlantische bewapeningssamenwerking."
De order is binnengesleept door de combinatie Science Applications International Corporation (SAIC), gevestigd in Virginia in de VS. SAIC bestaat uit Raytheon, EADS Astrium, Thales, IABG, TNO, Qinetiq, DATAMAT en Diehl. Inderdaad een aardig transatlantisch militair-industrieel complex, waaraan Nederlandse bedrijven in niet onaanzienlijke mate bijdragen. Een vervolgproject zou – al naar gelang de omvang – tussen de 8 en 20 miljard euro kunnen gaan kosten. De besluitvorming in Riga vond achter gesloten deuren plaats op basis van een geheime 10.000 pagina's tellende haalbaarheidsstudie – uiteraard in opdracht van de NAVO vervaardigd door hetzelfde SAIC dat tenslotte de order kreeg. Voorzover bekend is er over deze materie in geen enkel gekozen parlement van een NAVO-lidstaat van tevoren een debat geweest. OpmerkelijkHet is op zijn minst opmerkelijk, dat terwijl de NAVO de eerste stappen zet op het Sterrenoorlogspad, de VS tegelijkertijd bezig zijn bilateraal in Europa met afzonderlijke NAVO-lidstaten overeenkomsten te sluiten. Het karakter van dit deels concurrerende, deels overlappende systeem is duidelijker geworden door het recente bezoek van de 'hogepriester van de raketverdediging', de Amerikaanse luitenant-generaal Henry Obering III aan Europa. Het is nu de bedoeling dat vanaf 2011 tien onderscheppingsraketten plus radarsystemen in het noordoosten van Polen en Tsjechië zullen worden gestationeerd. In tegenstelling tot de raketten die nu al staan opgesteld in Alaska en Californië, ter verdediging van de veronderstelde Noordkoreaanse aanvallen, zullen deze raketten geen drie maar twee trappen hebben en ter verdediging van aanvallen uit het Midden-Oosten worden opgesteld. Net zoals die in de VS zullen deze raketten aanvliegende ballistische raketten in het middelste deel van hun baan, dus buiten de aardatmosfeer, vernietigen door een frontale botsing te veroorzaken. Er bevinden zich dus geen explosieven aan boord, maar alleen een 70 kilo zware bestuurbare raketkop (een zogenoemd hit-to-kill vehicle). Volgens de Duitse militaire expert Otfried Nassauer van het Berlin Information-center fort Transatlantic Security (BITS) betekent de overstap van een drietraps- naar een tweetrapsraket (beweeglijker, maar met geringer bereik) dat de in Europa te plaatsen afweerraketten met name geschikt zijn tegen middellange afstandsraketten (vanaf 2000 tot 2500 km). Deze wijziging in 'architectuur' is ook politiek van belang. In tegenstelling tot eerdere plannen die neerkwamen op een systeem dat in Europa wordt gebouwd ter bescherming van de VS, kan het nu worden voorgesteld alsof ook een groot deel van de Europese landen wordt beschermd tegen de – zoals gezegd tamelijk hypothetische – aanval van raketten vanuit Iran. Washington zou bereid zijn het eigen systeem in Europa in een latere fase als nationale bijdrage in te brengen in een NAVO-raketverdediging. De bedoeling van deze zet is kennelijk om de verdeeldheid binnen de Europese NAVO-bondgenoten, die eerder rond de Irak-oorlog bleek, verder uit te diepen. Volgens Nassauer lijkt het erop alsof de Amerikanen alvast een modelwoning bouwen in de hoop dat de Europeanen de wens ontwikkelen om deze in een later stadium te kopen. ProbleemEr is wel een probleem: of dit uiteindelijk peperdure systeem ooit zal werken is totaal onduidelijk. De nu door de VS aan Europese landen aangeboden tweetrapsraket bestaat nog niet eens. Maar Nassauer merkt snedig op dat hetzelfde geldt voor de aanvalsraketten die in de toekomst onderschept moeten worden. Militaire commentatoren doet het raketverdedigingsplan denken aan een Maginotlinie in de ruimte. De Maginotlinie was een Franse statische verdedigingslinie van bunkers die tussen de twee wereldoorlogen werd aangelegd om Frankrijk te beschermen tegen een nieuwe Duitse aanval. De linie werd als onneembaar beschouwd, maar werd uiteindelijk in een bewegingsoorlog door de tanklegers van Hitler via België omlopen, waarmee het miljarden verslindende project weggegooid geld bleek.
Dit artikel heeft eerder gestaan in het vredesmagazine Hollanditis
|