www.ravagedigitaal.org |
1ddRavagedigitaal
01-10-07 d![]() ![]() |
|
Sinds twee jaar heeft Zuid-Korea een migrantenbond, uniek in zijn soort. Iedere gelegenheid wordt door de activisten van de bond aangegrepen om de problemen van hun mensen onder de aandacht te brengen. Ze organiseren manifestaties en acties. Inmiddels worden de naar schatting 400.000 migranten serieus genomen door de overheid. door Jaap Timmerman "Mei 1996 kwam ik naar Zuid-Korea. Om geld te verdienen in een textielfabriek. Ik mocht drie jaar blijven, maar in 1997 stortte de economie in. Een hele tijd kreeg ik geen salaris. Ik wisselde wel een paar keer van fabriek, maar het hielp niet. Telkens beloofden de fabriekseigenaars dat ze ons zouden betalen, maar dan opeens waren ze vertrokken naar het buitenland. Ik leende geld bij vrienden om te overleven. Ik bleef maar proberen om een geschikte baan te vinden om mijn vrienden terug te kunnen betalen. Daarom bleef ik langer dan de geplande drie jaar." Aan het woord is Abm Moniruzzaman ("zeg maar Masum"), secretaris van de migrantenvakbond MTU (Migrants Trade Union). Hij is van middelbare leeftijd en komt uit Bangladesh. "Migrantenarbeiders hebben een zwaar leven in Zuid-Korea. Wij krijgen de zogenaamde '3D-banen': Difficult, Dirty en Dangerous. Het zijn de banen waarvoor geen Koreaan te vinden is. In plaats van acht uur, moet je wel elf uur per dag werken, tevreden zijn met een uurloon dat de helft lager ligt, en scheldwoorden en klappen incasseren. Dat greep me aan." Migratie KoreaIn Korea is migratie een betrekkelijk nieuw verschijnsel. Pas eind jaren '80 was het land zo rijk geworden dat het aantrekkelijk werd voor buitenlandse arbeiders om een baan te gaan zoeken. De economie draaide op volle toeren, werkgevers konden moeilijk werknemers vinden voor de slechtste banen en de groots opgezette Olympische Spelen van 1988 lieten de wereld zien dat Korea een rijk land geworden was. De overheid sloot met verschillende landen overeenkomsten om arbeiders te laten overkomen. Werkgeversorganisaties lieten mensen ronselen en in de loop van de jaren kwamen honderdduizenden gastarbeiders naar deze Aziatische tijger. Vaak loopt de migratie uit op een teleurstelling. Het loon is lager dan de ronselaars voorgespiegeld hebben, het werk is slechter en de werkdagen zijn langer. Het arbeidscontract verbiedt de werkers van bedrijf te wisselen, zodat ze 'gevangen' zitten bij hun baas. Ook al omdat deze nogal eens hun paspoort in beslag neemt, een gedeelte van hun loon achterhoudt ('opspaart') en hen te laat uitbetaalt. Dat maakt de migranten zowat tot slaven: ze kunnen namelijk geen kant op.
Als het hen allemaal te gortig wordt, verlaten de migranten het bedrijf en zoeken een zwart baantje. Anderen besluiten na de afgesproken periode van drie of vijf jaar niet naar hun land terug te keren omdat ze hun lening voor de ronselaar nog niet afbetaald hebben of omdat ze nog te weinig geld op hebben kunnen sparen. Ook zij zijn dan illegale werkers geworden. Op dit moment verblijven er 400.000 migranten in Zuid-Korea, op een bevolking van tegen de 50 miljoen zielen. Van hen verblijven er 200.000 illegaal in het land. Zij hebben geen verblijfs- en geen werkvergunning. Ongeveer de helft van hen komt uit China. Het zijn vaak Koreanen die al generaties geleden naar China getrokken zijn. Zij voelen zich Koreanen: ze zien er hetzelfde uit, spreken van huis uit Koreaans en kennen de Koreaanse gewoonten. Zij hebben echter de Chinese nationaliteit en zodoende zijn ze voor het grote publiek en voor de overheid 'Chinezen'. De andere helft komt uit landen als Vietnam, Bangladesh, de Filippijnen, Indonesië en nog tientallen andere landen. Ronselen en uitzettenDe Koreaanse overheid heeft met zeventien landen overeenkomsten gesloten over het ronselen van gastarbeiders. Als deze na verloop van tijd het bedrijf ontvluchten waar ze geplaatst zijn, of langer in Korea blijven dan toegestaan is, kan de immigratiedienst hen oppakken en opsluiten in een vreemdelingengevangenis. De dienst kan eenvoudig achter hun land van herkomst komen, omdat ze indertijd legaal het land binnengekomen zijn en allerlei inlichtingen hebben moeten geven. Dankzij de gastarbeidersovereenkomsten kan Korea hen ook makkelijk uitzetten. Zodoende zitten zij slechts enkele dagen of hooguit enkele weken vast. Dat is een groot verschil met Nederland waar migranten zonder verblijfsvergunning vele maanden tot zelfs anderhalf jaar achter de tralies gaan. Of de opgepakte migranten in Zuid-Korea beter af zijn is nog maar de vraag. Na hun vlotte uitzetting lopen ze het risico in hun vaderland hun schuldeisers tegen het lijf te lopen, waarvan ze geld geleend hebben om de grote sommen 'administratiekosten' aan hun ronselaars te betalen. Ook kunnen ze nu hun familie niets meer toestoppen. Opnieuw in Zuid-Korea gaan werken is in de praktijk onmogelijk omdat ze dan eerst nog een forse boete moeten betalen. Natuurlijk zijn er ook vluchtelingen in Zuid-Korea. Pas sinds 1994 is het mogelijk asiel aan te vragen. In totaal hebben dat tot nu toe slechts 850 mensen gedaan. Van hen hebben er 70 (8 procent) asiel gekregen, 17 procent is afgewezen en ruim de helft is nog in procedure. De grootste groepen asielzoekers komen uit China (29 procent) en Birma (17 procent). Het is niet bepaald aantrekkelijk in Korea asiel aan te vragen. De immigratieambtenaren zeggen dan al snel (in meer dan de helft van de gevallen) dat je 'terug moet naar je eigen land' of dat 'je als vluchteling in Korea weinig kans maakt'. De ambtenaren hebben niet veel ervaring, de procedure kan zich vele jaren voortslepen (in de helft van de gevallen meer dan twee jaar) en de uitkomst is uiterst onzeker. Als je pas asiel aanvraagt als je opgepakt bent omdat je geen geldige verblijfsvergunning meer hebt, moet je de hele procedure in de vreemdelingengevangenis doorbrengen. Dat is geen lolletje omdat de voorzieningen en de behandeling daar ronduit slecht zijn. Uit onderzoek van Amnesty International blijkt ruim de helft van de gevangenen nooit te mogen luchten. De bewakers behandelen hen vaak slecht. Twintig procent zegt geslagen te zijn en veertig procent uitgescholden. De gevangenen zijn vaak gedwongen vieze kleren te dragen en moeten het met smerige lakens stellen. Fatale brandOp 11 februari van dit jaar kwamen negen migranten om bij een brand in een vreemdelingengevangenis in Yeosu, een stad in het uiterste zuiden van Zuid-Korea. Hierbij raakten achttien gevangenen gewond, waarvan drie zwaar. Eén van hen overleed aan zijn verwondingen zodat het dodental op tien kwam. Negen van hen kwamen uit China, één uit Oezbekistan. Toen de brand uitbrak hebben de gevangenen om hulp geroepen, maar de bewaker die hun afdeling via camera's in de gaten moest houden, zat een verdieping lager en kwam pas na enige tijd kijken. Er was geen sprinklerinstallatie aanwezig (zoals wettelijk voorgeschreven is) en ook geen centrale deur-ontgrendeling.
De bewaker kon eerst de sleutels van de verschillende cellen niet vinden en toen hij eindelijk de goede te pakken sleutels had, kon hij de deuren niet meer open krijgen door de hitte. De mensen stierven door de giftige gassen die vrijkwamen bij het verbranden van bijvoorbeeld de matrassen. Op 1 april vond er een protestmanifestatie op het stationsplein in Seoel plaats, waarmee zeven weken van rouw, actievoeren, onderzoekswerk, het schrijven van persberichten en demonstreren werden afgerond. Hierbij waren zo'n 120 demonstranten aanwezig, van wie de helft tot de migrantenbond behoorde en de rest tot linkse jongerenorganisaties en migrantensteungroepen. Strijdliederen weerklonken, gebalde rechtervuisten gingen de lucht in tijdens het scanderen van leuzen. Er waren borden te zien met teksten als 'De Zuid-Koreaanse regering doodt migranten' en 'Zet de minister af'. Een van de migranten had van zijn bord een tralievenster gemaakt waar hij zich zelf achter bevond. Na twee minuten stilte voor de slachtoffers van de fatale brand en een gebed, betoogden sprekers dat de regering mensenrechten schendt en dat er een einde moet komen aan vreemdelingendetentie. MigrantenactiesIn 1995 schreven dertien Nepalese arbeiders geschiedenis met een protestactie op de trappen van de Myongdong kathedraal in het centrum van Seoel. De regering had besloten het 'illegalenprobleem' krachtig aan te gaan pakken en liet de immigratiedienst gewelddadige razzia's uitvoeren. Onder het motto 'Stop Crackdown' vestigden de ongedocumenteerde Nepalezen hier de aandacht op. De immigratieambtenaren durfden hen niet te arresteren omdat de woning van de aartsbisschop zich vlak achter de kathedraal bevindt. De migranten zaten dus als het ware bij de aartsbisschop op de stoep en die zou het oppakken van de geweldloos demonstrerende migranten niet getolereerd hebben. In de tijd van de dictatuur (tot 1988) was de kathedraal de enige vrijplaats in Seoel. In 1998 raakte Masum actief in de fabrieken waar hij als migrant werkzaam was. Met een stel arbeiders werden de machines stilgezet en werd er gestaakt. "Gewoon, om ons geld te krijgen", vertelt Masum. "We dachten niet aan steun van buitenaf." In 2001 kwam hij in contact met een groep die acties organiseerde voor gastarbeiders. Masum: "In het begin wisten we niet wat onze rechten waren. Wij wisten niets van de Koreaanse wetten. Gelukkig kregen we steun van kerkelijke groepen. We eisten een gewone verblijfsvergunning, afschaffing van de contracten waarmee je aan één bepaald bedrijf vast kwam te zitten, en het stopzetten van de gewelddadige razzia's van de immigratiedienst." Legalisering illegalenNovember 2003 organiseerde een honderdtal migranten opnieuw een zitactie, die uiteindelijk meer dan een jaar duurde. Tijdens deze langdurige actie groeiden de contacten tussen de migranten-activisten en studentengroepen, kerkelijke migranten-hulpgroepen, culturele migrantenorganisaties, vakbondsgroepen, mensenrechtengroepen en progressieve advocatenorganisaties. "Tot dan toe toonde de Koreaanse regering geen enkel respect voor migranten", zegt Masum. "Ze dacht ons zo weg te kunnen vegen. Overal in de wereld mogen gastarbeiders zich na een aantal jaren vestigen in het land waar ze werken en hun familie over laten komen, maar niet in Zuid-Korea. We kregen geen Koreaanse les, geen inleiding in de Koreaanse cultuur en wetten. Helemaal niks. Dat gebrek aan respect maakte me zo kwaad, dat ik besloot te vechten. Ik wil dat nieuwkomers het gemakkelijker hebben."
De acties wierpen hun vruchten af. Er kwam meer publieke belangstelling voor de problemen waarmee de migranten te kampen hebben. In 2003 besloot de regering tot legalisering van 80 procent van de illegaal verblijvende migranten. Ook kondigde zij een betere wettelijke regeling aan. De conservatieve werkgevers bestreden de nieuwe wet heftig, waarna de regering de verbeteringen afzwakte. De immigratiedienst arresteerde verschillende actieleiders, wat heel wat nieuwe acties opriep. De razzia's vinden weliswaar nog steeds plaats, maar het onderwerp staat nu op de agenda van de progressieve groepen in Korea. Tijdens de langdurige zitactie realiseerde Masum zich dat steun van kerkelijke groepen niet voldoende is. Fabriekseigenaars zijn ook lid van de kerk. "Je krijgt op gegeven moment toch een signaal dat je niet verder moet gaan. Zodoende begonnen we na te denken over een eigen migrantenvakbond." Vakbond Die kwam er in het voorjaar van 2005. Iedere gelegenheid grepen de activisten van de migrantenbond aan om de problemen van hun mensen onder de aandacht te brengen. Ze organiseerden talloze manifestaties en acties. "In het begin kregen we nauwelijks steun van de bonden en de vakcentrale. Arbeiders verweten ons dat we het loon drukten door een laag loon te accepteren of ons te laten gebruiken als stakingsbrekers. Tijdens de grote zitdemonstratie op de trappen van de kathedraal, hadden we heel wat gesprekken met actieve vakbondsmensen. Zo legden we onze eerste contacten." De migrantenbond wil niets liever dan samen optrekken met Koreaanse arbeiders die vechten voor een behoorlijk arbeidscontract en een redelijk inkomen. In tal van acties zijn ze dan ook van de partij en dat roept sympathie op. De KCTU (Korean Confederation of Trade Unions, de radicale Koreaanse vakcentrale) heeft ondertussen besloten meer aandacht te schenken aan de positie van migranten. In de loop van dit jaar komen er trainingsprogramma’s voor vakbondsactivisten. "Maar we gaan ook wat van de cultuur uit onze landen laten zien en samen voetballen. We moeten elkaar goed leren kennen", aldus Masum. Ondertussen is de migrantenbond een voorlopig lid van de KCTU. De onderhandelingen over het volwaardige lidmaatschap zijn volop gaande en de contacten met de leiding van de KCTU worden steeds intensiever. Migrant Workers Television zendt tweemaal per maand een migrantenjournaal uit in verschillende talen. Deze staan ook op hun website. In Zuid-Korea hebben heel veel organisaties een snelle internetverbinding, zodat migranten het journaal in hun eigen taal kunnen bekijken wanneer het hun uitkomt. Behalve de militante vakbond van migranten zélf zijn er in Zuid-Korea tientallen organisaties in het land die migranten juridische steun bieden, met hen naar het ziekenhuis gaan, Koreaanse les geven en computers met internetverbinding klaar hebben staan om e-mails te versturen en informatie in de eigen taal op te zoeken. De verschillende lokale groepen hebben zich gebundeld in een paar landelijke platforms.
Een daarvan is het Joint Committee for Migrant Workers in Korea (JCMK) met zo'n veertig organisaties. Een ander is het Network for Migrants Rights met ruim vijftien onafhankelijke groepen. Hyun-Mo Choi, directeur van dit netwerk: "Het grootste probleem is dat de meeste mensen in Korea geen belangstelling hebben voor de moeilijkheden van migranten. De media besteden weinig aandacht aan dit onderwerp. En de meestal kerkelijke groepen die migranten ondersteunen, houden zich liever niet met politieke kwesties bezig. Ze bekritiseren de regering wel eens. Maar alleen zo nu en dan. En dan ook nog voorzichtigjes." Radicaal netwerkEen gunstige uitzondering vormt het JCMK. Dit netwerk van kerkelijke groepen neemt geen blad voor de mond en hamert voortdurend op de migrantenrechten. Het bestaat sinds 1995 en heeft ondertussen intensieve contacten met de regering opgebouwd. Dit weerhoudt hen niet campagnes op te zetten en telkens opnieuw migrantenacties te ondersteunen. Choi: "Mijn eigen netwerk bestaat pas sinds 2003. Sommige van onze groepen hebben een kerkelijke achtergrond, maar de meeste bestaan uit linkse activisten." Naast concrete hulp aan migranten onderzoekt zijn netwerk de problemen die de regeringspolitiek veroorzaakt, schrijft er rapporten over, informeert journalisten en organiseert demonstraties. "Soms gaat er wel heel veel tijd in campagnes zitten. Zo was ik de laatste weken voortdurend bezig met de nasleep van de Yeosu-brand. Terwijl mijn andere werk in Seoel doorging. Ik ben heel wat keren heen en weer gereisd."
Als ik Masum van de migrantenbond later nog eens tref op één van de vele demonstraties tijdens mijn korte bezoek aan Zuid-Korea, vraag ik hem hoe hij de toekomst ziet. "Schitterend", zegt hij tot mijn verbazing. Weliswaar hollen hij en zijn medeactivisten van de bond dag-in-dag-uit van het ene incident naar het andere, van de ene actie naar het volgende overleg of persconferentie, maar Masum ziet de organisatie onder zijn vingers groeien. "Nog geen zeven jaar geleden startte de migrantenwerkgroep met vier personen. Niemand wist iets van onze problemen. Nu kennen zoveel mensen onze organisatie, zoveel groepen ondersteunen ons. We zijn de eerste migrantenvakbond in de wereld die bezig is met het verkrijgen van een officiële erkenning van de overheid." Maar er blijft nog een hoop te doen. Masum: "We moeten dringend migranten benaderen die in de landbouw werken en visserij. Op dit moment hebben we daar niet genoeg geld en tijd voor. Maar hopelijk lukt het volgend jaar, of het jaar daarna. Misschien word ik ook wel opgepakt door de immigratiedienst en uitgezet. Maar anderen zullen mijn plaats overnemen."
-
Migrant
workers are also human beings - Republic of Korea (South Korea); -
Open
Letter to the Minister of Justice, South Korea; -
Drag
The Illegal Foreign Workers Out Into The Sun - South Korea deports, migrant
workers fight for justice; - Migrant Workers and the Politics of Resentment - South Korea creates two-tiered system for labor migrants, activists end yearlong sit-in; Jamie Doucette; in Z-Magazine van 1 december 2004
|