www.ravagedigitaal.org |
1ddRavagedigitaal
05-08-07 d![]() ![]() |
|
door Jeroen Breekveldt Tientallen bloeddonoren weigeren nog bloed te geven. Ze zijn boos over de in hun ogen hoge beloning van het bestuur van Sanquin, de organisatie achter de bloedbanken. Volgens Sanquin zijn ongeveer vijftig brieven van donoren binnengekomen. Een deel van de briefschrijvers heeft zijn donorschap opgezegd, de rest heeft aangekondigd dit nog te zullen doen. De salarissen van de drie bestuurders bedragen gezamenlijk achthonderdduizend euro bruto. Stichting Sanquin, een samenvoeging van regionale bloedbanken en het voormalige Centraal Laboratorium Bloedtransfusie, heeft drieduizend werknemers en een omzet van honderden miljoenen. Bijna een half miljoen mensen doneren bloed en plasma. De beloning van de Raad van Bestuur ligt volgens Sanquin op het niveau van Raden van Bestuur van academische en andere grote ziekenhuizen. CDA-kamerlid Pieter Omtzigt vindt dat de beloning boven dat niveau ligt, gezien de relatief kleine omvang van Sanquin. Commercieel bloedSanquin levert niet alleen bloed aan ziekenhuizen, zoals de meeste donoren en andere mensen denken, maar heeft daarnaast commercieel opererende business units die samen of in opdracht van de farmaceutische industrie onderzoek verrichten naar nieuwe geneesmiddelen. Bloedplasma (bloed zonder rode bloedcellen) gaat naar Sanquin Plasmaproducten. Die maakt er medicijnen van, bijvoorbeeld infectieremmers en stollingsfactoren, maar ook medicijnen om darmproblemen en kortademigheid tegen te gaan. De geneesmiddelen worden tegen marktconforme prijzen verkocht aan de groothandel, die het weer bij apothekers afzet.
Sanquin zegt dat ze via informatie in haar jaarverslagen wel degelijk transparant is. Een formele benadering van de kwestie. Immers, wie onderzoekt hun gegevens? De meeste mensen willen kunnen vertrouwen op Sanquin. Ze zijn geworven als bloeddonor met het beeld van gewonde mensen die bloed nodig hebben om een operatie te overleven, niet met doneren voor Business-divisies en topsalarissen voor de Raad van Bestuur. Disch – "Ik ben al donor sinds 1976" – hekelt in hetzelfde artikel in de Volkskrant tevens de salariëring van de driekoppige Raad van Bestuur van Sanquin. "Zeer terecht is het wettelijk geregeld dat wij donoren geen geld mogen verdienen aan ons eigen bloed. Maar anderen mogen dat blijkbaar wel." Donoren verjaagd"De organisatie die in Nederland verantwoordelijk is voor de bloed- en plasma-afname, Sanquin Bloedvoorziening, is hard bezig de bloed- en plasmadonoren weg te jagen", zegt de Werkgroep van kritische donoren, die zich samen met de PEACE consumentenorganisatie voor duurzaamheid, inzetten voor verbetering. "Het is voor de bloed- en plasmavoorziening van Nederland van groot belang dat de donoren, momenteel bijna 450.000, tevreden zijn over de wijze waarop zij behandeld worden!" Volgens de Werkgroep doet de Raad van Bestuur van Sanquin Bloedvoorziening er alles aan om de goodwill die het Rode Kruis in de loop der jaren heeft opgebouwd te verspelen. "In een proces van rationalisatie en efficiency van de bedrijfsvoering wordt de groep bloed- en plasmadonoren steeds meer sluitpost. Zo is het aantal afnamepunten in enkele jaren tijd verminderd van 450 naar 321. Tegelijkertijd werd de reiskostenvergoeding voor donoren zo goed als afgeschaft." Werden vroeger donoren door het Rode Kruis gezien en behandeld als de belangrijkste schakel in de donatieketen, nu worden donoren door Sanquin meestal afstandelijk en als een nummer bejegend. Charles Disch is zo’n donor en zegt: "Ik krijg de laatste tijd sterk het gevoel dat ik blij mag zijn dat ik plasma mag geven, in plaats van dat Sanquin laat blijken blij met mij te zijn. Het bloed- en plasma doneren is verworden tot een technisch gebeuren. Mij als donor zien ze niet meer staan. Het gaat alleen nog maar om het product dat ik lever." Behalve het hoge salaris van de directie steekt het de donoren dat Sanquin geen openbare gedragscode voor Maatschappelijk verantwoord Ondernemen kent en ook niet transparant is wat betreft het geld dat verschillende partijen aan het bloed verdienen. SpoedoverlegSanquin nam de kritiek die in de maand juni pas in de media losbarstte niet bijster serieus. Een jaar lang hebben de kritische donoren geprobeerd om Sanquin te bewegen de problemen aan te pakken. Ondanks een zeer lang gesprek en een intensieve briefwisseling tussen PEACE Consumenten Vereniging en de PEACE Werkgroep Bloed- en Plasmadonoren met de Sanquin veranderde er lange tijd nagenoeg niets. De directie van Sanquin zei al die tijd dat de Landelijke en regionale Donorraden representatief zijn voor de donoren, wat de Werkgroep sterk betwijfelt. Zes- tot tienduizend reacties met kritiek op Sanquin zijn er over de kwestie op websites van kranten en aan ingezonden brieven verstuurd. De belangenorganisaties van de bloeddonoren hebben zich eind juni tot minister Ab Klink van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) gewend met het verzoek of hij de problemen tussen de donoren en Sanquin kan oplossen. Op 5 juli is er een spoedoverleg geweest tussen leden van de Werkgroep Bloed- en Plasmadonoren met de directie van Sanquin. Doel van dit overleg was om met behulp van Sanquin op korte termijn de donoren te kunnen raadplegen en via overleg tussen de Werkgroep en Sanquin een oplossing te zoeken voor de problemen. Dit is toen niet gelukt, volgens PEACE doordat Sanquin nog steeds "niet het gevoel van urgentie" heeft en daarom de donoren niet op korte termijn wenst te benaderen voor een consultatie.
Het belangrijkste gespreksonderwerp op het ministerie was de noodzaak voor de bloeddonoren zich uit te kunnen spreken over de door de Werkgroep/LVB naar voren gebrachte zaken. Hoewel het gesprek op het ministerie erg positief verliep, ligt de sleutel voor een oplossing toch vooral bij de Raad van bestuur van Sanquin, aldus de Werkgroep/LVB. Op 16 augustus wordt er opnieuw gesproken tussen Sanquin, VWS en de LVB/PEACE-Werkgroep Bloed- en Plasmadonoren. De uitkomst van dit gesprek bepaalt wat er verder gaat gebeuren. Democratie rond biomateriaalDe LVB zegt te willen en kunnen onderhandelen met Sanquin, namens de donoren en over alle punten: "Het gaat er om of de LVB de gelegenheid krijgt om de donoren naar hun opvattingen te vragen om vervolgens op basis van de mening van de donoren te gaan onderhandelen met Sanquin over de realisering van alle punten (inclusief het salaris van de Raad van Bestuur). De LVB wil in die brief de donoren ook oproepen om vooral niet te stoppen met doneren, maar vertrouwen te hebben in de uitkomsten van de onderhandelingen", meldt de vereniging als voorschot op de bijeenkomst van 16 augustus. De kwestie tussen de bloed- en plasmadonoren en de directie van Sanquin legt een spanningsveld bloot die kenmerkend lijkt voor de moderne biogeneeskunde. Die heeft steeds meer biomateriaal als grondstof nodig en dus is er een groeiende vraag naar bloed, genen, eicellen, organen en bio-informatie. Grondstoffen waarvan met biotechnologische processen dure producten worden gemaakt. Grondstoffen ook die veelal gratis worden geleverd, waarbij een beroep wordt gedaan op de solidariteit. Het is zeer interessant te zien hoe leveranciers van biomateriaal, in dit geval de bloed- en plasmadonoren, zich organiseren. Zij stellen zich niet (langer) op als een bijna vanzelfsprekend te gebruiken natuurlijke hulpbron, maar als burgers die anderen op vrijwillige basis willen helpen en daarbij ook wensen hebben, zoals medezeggenschap over wat er met (hun) lichaamsmateriaal gebeurt.
-
- - - - - - - - - - -
-
- - - - - - - - - - - |