Ravage
Digitaal 11 januari 2007 ![]() ![]() |
||
|
De zaken gaan snel. Amper doet GroenLinks mee aan het college in Amsterdam of één van de wethouders verdedigt een plan om het IJmeer prijs te geven aan woningbouw. Moet nu, omdat Maarten van Poelgeest wethouder van ruimtelijke ordening is, de partij staan te juichen over de 'Toekomstvisie IJmeer'? door Peter van Lonkhuyzen Augustus vorig jaar verschenen op dezelfde dag twee berichten in de pers die op treffende manier met elkaar in tegenspraak waren. Het Centraal Bureau voor de Statistiek maakte bekend dat de Nederlandse bevolkingsgroei min of meer stilstaat. En in NRC Handelsblad werd een opiniestuk gepubliceerd onder de kop 'Laat hier een Dubai' verrijzen. De auteur betoogde dat Nederland zich moet spiegelen aan steden zoals Dubai en Shanghai waar de economie en de bevolking snel groeien. In Dubai zijn minder regels en kan van alles. Daar worden wolkenkrabbers van 800 meter hoog gebouwd en enorme eilanden in zee opgespoten, die vol geplempt worden met luxe villa's. Moet hier ook kunnen, vond de auteur van het artikel, willen we Nederland weer doen opstomen in de vaart der volkeren. Immers, 'het product Nederland bevindt zich opzichtig in de neergang van zijn levenscyclus'. Economische dynamiek Gelukkig wonen in Nederland geen sheiks bezeten van het idee dat ze het hoogste gebouw van de wereld moeten bouwen. En een eiland opspuiten in de Noordzee is heel wat anders dan het aanleggen van woonwijken in het IJmeer. Toch is ook de 'Toekomstvisie Ijmeer' een ambitieus plan. Voor de kust van Almere moet een nieuwe wijk worden gebouwd, Almere Pampus. Ook Amsterdam moet zich steeds verder in het meer uitstrekken, met de bouw van IJburg II en III. Door een spoor- (of weg-)verbinding tussen de nieuwe waterwijken aan te leggen, worden Amsterdam en Almere een 'dubbelstad'. Dat zou, volgens de plannen, een flinke stimulans voor de economische dynamiek van de regio zijn. Als alles doorgaat wonen er over pakweg dertig jaar niet alleen vele tienduizenden mensen in het IJmeer, maar loopt er ook een treinrails als een streep van Amsterdam naar Almere. Maarten van Poelgeest, wethouder Ruimtelijke Ordening, heeft het allemaal niet verzonnen. De Toekomstvisie IJmeer werd de afgelopen jaren ontwikkeld door Amsterdam en Almere en eind 2005 gepubliceerd, lang voordat hij wethouder werd. Maar bij de presentatie van het boek Atelier IJmeer 2030+, afgelopen zomer, verdedigde hij de plannen samen met PvdA'er Adri Duivesteijn, wethouder Stadsontwikkeling in Almere. Zij krijgen steun van Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer, die samen met onder meer de ANWB achter de bouwplannen staan. Een pikante rol voor een GroenLinks-wethouder: natuur inruilen voor beton. De rechtvaardiging zou zijn dat het slecht gaat met de natuur in het huidige IJmeer. Het water slibt dicht en de oevers zijn kaal. "Een dooie plas water", liet de wethouder zich op AT5 ontvallen. Met het bouwen van de wijken zou er meteen een reddingsoperatie voor het meer kunnen worden gestart. DubbelstadGrote bouwplannen hebben aantrekkelijke kanten. Ze maken energie en optimisme los. Ze roepen mooie toekomstbeelden op, bijvoorbeeld over de dubbelstad Amsterdam-Almere. Vaak maken ze bovendien veel geld los van onroerend goed-fondsen en projectontwikkelaars. Dat maakt het makkelijker om een dure verbinding als de spoorlijn door het meer gefinancierd te krijgen. Als Almere werkelijk doorgroeit naar een stad van 400.000 inwoners, zoals het stadsbestuur wil, is het alleen maar goed als er zo veel mogelijk openbaar vervoer is. Het begrip dat in de plannen nauwelijks wordt toegelicht is dat van de 'dubbelstad'. Het klinkt mooi, maar wat is eigenlijk een dubbelstad? Blijkbaar gaat het om twee steden die vlak bij elkaar liggen. Zijn Rotterdam en Den Haag een dubbelstad? Wat hebben steden eraan om samen een dubbelstad te vormen? Zijn Amsterdam en Almere pas een echte dubbelstad als ze worden verbonden door een snelle nieuwe verbinding dwars door het meer? De Amsterdamse Raad voor de Stadsontwikkeling publiceerde een kritisch advies over de Toekomstvisie. Almere en Amsterdam zijn zeer verschillend, merkte de raad op. De sterke punten van Almere zijn rust, ruimte, betaalbaarheid en de 'auto voor de deur'. Of Almere behoefte heeft aan een soort IJburg in de vorm van Almere Pampus, is volgens de raad nog maar de vraag. De behoefte aan dergelijke woningen is er veel minder groot. Wat in Amsterdam kan, hoeft in Almere (een andere stad met een ander publiek) niet ook te kunnen. Verder stelt de raad dat het een erg dure wijk wordt. Er moet worden gebouwd op één van de diepste delen van het IJsselmeer. BevolkingsstagnatieDubbelstad, het ligt lekker in de mond, maar je moet je afvragen wat het begrip inhoudt in het kader van de Randstad. Naast Amsterdam is Almere tenslotte net zo goed gericht op Utrecht en het Gooi. Elke hectare natuur die verdwijnt is er één teveel. Als er eenmaal beton in het IJmeer wordt gestort, krijgen we het nooit meer terug. Als de Toekomstvisie zou worden uitgevoerd, moeten daar wel heel erg goede redenen voor zijn. In de eerste helft van 2006 groeide de Nederlandse bevolking met 2.000 mensen, dus grofweg kun je zeggen dat we stilstaan (precies gezegd: op jaarbasis is er nu sprake van een kwart promille, 0,025 procent, bevolkingsgroei). Waarom dan nieuwe wijken bouwen? Omdat de vraag naar woningen toch groeit door de komst van kleinere huishoudens en doordat we steeds groter willen wonen. Het IJmeer zou dus moeten worden opgeofferd omdat we groter willen wonen. Is dat voldoende rechtvaardiging? Volgens het ministerie van Ruimtelijke Ordening moeten de noordelijke steden van de Randstad de komende decennia 150.000 nieuwe woningen bijbouwen. Dat staat los van de bouwplannen die nu al worden uitgevoerd. De rapporten van VROM waarin dit soort getallen worden onderbouwd, staan vol met frases als 'nodig voor de economische dynamiek' en 'de Nederlandse concurrentiepositie'. Maar de cijfers waarop ze gebaseerd zijn, zijn achterhaald. De bevolking groeit minder hard dan enkele jaren geleden werd verondersteld. Bouwmaffia Nederland lijkt wel in de greep van de betonziekte. Nieuwe wegen, nieuwe Vinex-wijken en projecten zoals de Betuwelijn worden aangelegd. Allemaal 'voor de concurrentiepositie', maar met de Nederlandse economie is intussen niets mis, sterker het gaat beter dan ooit. September vorig jaar kwam de Volkskrant met het bericht dat de bouwbedrijven in ons land de gemeenten in hun macht hebben, doordat ze grond opkopen voordat bouwplannen worden ontwikkeld. Daardoor kunnen ze eisen dat ze die plannen mogen uitvoeren, bovendien maken ze woekerwinsten op de grond. Door de macht van de bouwers wordt er minder gebouwd dan mogelijk is, en blijven de prijzen hoog. Het bericht in de Volkskrant was schokkend, maar het was echt niet voor het eerst dat de bouw in opspraak kwam. Overheden in Nederland (de landelijke en lokale) publiceren gloedvolle toekomstplannen en tegelijk hebben ze de bouwmaffia niet onder controle. Dat wringt. Van overheden, óók met GroenLinks-wethouders, mag worden verwacht dat ze orde op zaken stellen. De wijken in het IJmeer en een verbinding van de dubbelstad zijn een prachtig kolfje naar de hand van de bouwbedrijven. Daar kan weer flink wat beton tegenaan! Als Amsterdam en Almere erin zouden slagen om aan te tonen dat er een keiharde behoefte aan deze woningen is, van mensen die nergens anders terecht kunnen, valt er misschien te praten. Maar we moeten er niet aan denken dat het IJmeer slachtoffer wordt van de Nederlands bouwlobby, met bewindslieden die roepen dat dit de enige manier is om 'de Nederlandse concurrentiepositie' te redden. Dat intussen de natuur in het IJmeer moet worden gered, staat overigens als een paal boven het IJsselmeerwater. Daarmee moeten we niet wachten op de Toekomstvisie, we moeten er meteen mee aan de slag. Dit artikel is overgenomen uit Linker #129, het partijblad van GroenLinks Amsterdam.
hghg
|