1ddRavagedigitaal
07-04-07 d![]() ![]() |
|
|
door Alex van Veen Spanning en sensatie op de stoep voor het hoofdbureau van politie Gelderland-Zuid in Nijmegen. Het is woensdagmiddag 28 maart, even over tweeën. De aangekondigde persconferentie van justitie en politie inzake de verrassende ontknoping van de moord op de Nijmeegse activist Louis Sévèke, onderzoeker naar politie- en inlichtingendiensten, laat nog even op zich wachten. Een koerier levert een flinke stapel taarten van de Hema af, er valt vandaag overduidelijk iets te vieren. De Volkskrant heeft vanochtend reeds onthuld dat de vermoedelijke moordenaar van Sévèke op 16 maart in een internetcafé in Barcelona is aangehouden. In die zin is de druk enigszins van de ketel, al snakken de journalisten en nabestaanden van Sévèke naar het motief. Het gaat om de 38-jarige Marcel T., ingeschreven te Rotterdam, zo meldde het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken woensdagochtend. AanhoudingDe
41-jarige Sévèke werd op 15 november 2005 in het centrum van Nijmegen
van dichtbij doodgeschoten. Er waren tientallen getuigen, maar het onderzoek
liep vast. De politie denkt dat de aangehouden Rotterdammer de "man
met de rood-blauwe sporttas" is, naar wie vrijwel vanaf het begin
van het onderzoek is gezocht. T. is dinsdag in Nederland aangekomen en
heeft waarschijnlijk alleen gehandeld, zo meldde Tegen de verdachte was al een internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd voor een aantal gewapende bankovervallen in Zuid-Holland, Utrecht, Brabant en eentje in Nijmegen. De Spaanse autoriteiten stellen dat hij gewelddadig te werk ging bij deze misdrijven. Ook meldden de Spanjaarden dat de Nederlandse politie vorige maand bij een inval in een opslagbox van T., vermoedelijk in Leiden, explosief materiaal heeft gevonden.
"In het Europees Arrestatiebevel (EAB) is verzocht om aanhouding en overlevering van de verdachte aan de Nederlandse autoriteiten", meldt hoofdofficier van justitie Remco van Tooren tijdens de persconferentie. "Na de aanhouding op 16 maart is de verdachte voor een Spaanse rechter geleid. De verdachte heeft ingestemd met een versnelde overleveringsprocedure. Dit heeft ertoe geleid dat de man dinsdag 27 maart in Nederland is aangekomen en sindsdien wordt verhoord." Van Tooren meldt verder dat de verdachte inmiddels een bekennende verklaring heeft afgelegd. Deze bekennende verklaring heeft betrekking op de moord op Sévèke en een aantal overvallen in Zuid-Holland, Brabant, Utrecht en Nijmegen. Over de relatie tussen de verdachte en het slachtoffer meldt Van Tooren: "Zij hebben elkaar vermoedelijk ontmoet in de jaren '90. Zowel het slachtoffer als de verdachte bewogen zich destijds in het Nijmeegse krakersmilieu. In die tijd heeft de verdachte zich ook geruime tijd in Nijmegen in een kraakpand bevonden." Wraak als motiefIn het belang van de verdachte worden er op de persconferentie geen verdere mededelingen verstrekt of vragen beantwoord. Tot groot ongenoegen van het massaal toegestroomde journaille. Maar nog geen 24 uur later komt de Gelderlander met onthutsend nieuws. In een garagebox van de verdachte zou een dagboek zijn aangetroffen waarin hij zijn motief voor de moord op Sévèke heeft neergeschreven. De lokale krant baseert dit nieuwsfeit op basis van 'bronnen bij politie en justitie'. Tien jaar geleden zou de verdachte door toedoen van Sévèke uit de Nijmeegse kraakbeweging zijn gegooid, meldt de Gelderlander. Volgens ingewijden beschuldigde Sévèke hem er destijds van infiltrant te zijn geweest van de inlichtingendienst. In het dagboek zweert de verdachte hiervoor ooit wraak te zullen nemen. Het dagboek werd bij toeval gevonden door agenten van de politieregio Hollands-Midden (Leiden), die onderzoek deden naar bankovervallen. Uit het dagboek blijkt verder dat de verdachte op 15 november 2005 gedurende het tijdstip van de moord in Nijmegen was. De verdachte zocht voor de moord onder de schuilnaam Edmund Dantes nog internetcontact met Louis Sévèke. In een e-mail die deze 'Dantes' juli 2005 verzond naar het Onderzoeks Bureau Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (OBIV), waar Sévèke samen met zijn kompaan Schoenmaekers werkzaam was, vroeg hij of het kantoor van OBIV zich nog steeds in de Grote Broek bevond. Dantes meldde 'schoon schip' te willen maken. Hierop antwoordde Sévèke dat 'Dantes' maar een afspraak moest maken, waarop niet werd gereageerd. Daarom stuurde Sévèke nogmaals een e-mailbericht waarop wel een reactie kwam, namelijk dat over enkele weken nader contact zou volgen. 'Edmund Dantes' liet echter niets meer van zich horen. Daarom stuurde Sévèke op 15 oktober 2005 nog een keer e-mail en maakte van zijn kant de afspraak om elkaar diezelfde maand nog te ontmoeten in een Nijmeegse horecagelegenheid. Hierop heeft 'Edmund Dantes' nooit gereageerd. BomaanslagenDe verdachte zou in de jaren '90 ook meerdere gewapende bankovervallen hebben gepleegd. Volgens De Gelderlander vermeldt hij in zijn dagboek ook verantwoordelijk te zijn geweest voor de jarenlang in nevelen gehulde aanslag op de vestiging van BASF in Arnhem op 16 april 1996. Al vrij snel wordt duidelijk dat verdachte in zijn dagboek ook schrijft de bomaanslagen bij Banque Paribas (januari 1996) en Credit Lyonnais (oktober 1995) in Arnhem te hebben gepleegd.
Naast de Nijmeegse redactie van de Gelderlander blijken ook de Volkskrant en het Algemeen Dagblad uitstekende contacten te onderhouden in kringen van justitie en politie van het regiokorps Gelderland-Zuid. Meldt De Gelderlander in eerste instantie nog stellig dat Sévèke zijn latere moordenaar ooit uit de kraakbeweging te hebben gegooid, de Volkskrant komt met het bericht dat T. zich 'zou hebben ingebeeld dat OBIV hem destijds als infiltrant heeft beschouwd en hem daarom uit de kraakbeweging verstootte.' 'Volgens bronnen rond het onderzoek was de moord niet persoonlijk gericht tegen Sévèke', meldt de Volkskrant. Politie en justitie zouden inmiddels in de persoonlijke verslagen van T. hebben kunnen teruglezen dat hij betrokken was bij 'alle aanslagen' die in de jaren '90 onder de naam Earth Liberation Front (ELF) werden gepleegd. Hij zou gelden als de explosievenexpert van deze radicale milieubeweging. De familie van Sévèke, verenigd in de 'persgroep', verklaart in hetzelfde bericht in de Volkskrant dat er 'midden jaren '90' ruzie was geweest tussen T. en andere krakers, onder wie Sévèke. Deze aanvaring had te maken met het aannemen van geld van een kraakpandeigenaar. Deze eigenaar bood de krakers een flinke som geld aan als ze maar wilden vertrekken. Over het aanbod bestond discussie in de kraakbeweging. T. zou volgens de persgroep wel het geld willen aanpakken, de krakers echter niet. NotebookHet Algemeen Dagblad weet te melden dat het dagboek op een notebook (laptop) werd bijgehouden. In de notebook stonden aantekeningen over Sévèke en over de bankovervallen die T. heeft gepleegd. Ook vond de politie op de computer krantenartikelen over de moord op Sévèke. Ook deze krant baseert de feiten op basis van bronnen bij politie en justitie. Volgens ingewijden, zo meldt het AD, is de notebook na bestudering door Hollands-Midden opgestuurd naar het korps Gelderland-Zuid. Dit korps schakelde direct het Bamboeteam in, dat de moord op de linkse activist van 15 november 2005 onderzocht. Zowel in Rotterdam als in Nijmegen gingen rechercheurs na met wie T. contact onderhield, zoals familie en vrienden. Toen dat niets opleverde, onderzocht het team ook e-mailverkeer. Na enkele weken werd de verdachte getraceerd in Spanje. Uit gesprekken die de journalist van het AD had met vrienden en medekrakers is gebleken dat Sévèke zijn vermoedelijke moordenaar goed heeft gekend. Zo ontmoetten ze elkaar in de jaren ’90 geregeld tijdens vergaderingen in het kraakpand De Grote Broek in het centrum van Nijmegen. T. was van 1992 tot eind '96 medewerker van de linkse boekhandel Assata, dat aan de achterkant van De Grote Broek is gevestigd. Diezelfde krant weet een aantal dagen later te melden dat T. tijdens ondervragingen nauwlettend in de gaten gehouden wordt door gedragsdeskundigen. Ook worden video-opnames gemaakt. De Rotterdammer zou een paranoïde indruk maken en lijden aan achtervolgingswaanzin. 'Volgens ingewijden is bij de ondervragingen naar voren gekomen dat T. 'enkele frustraties' met zich meedraagt', zoals het infiltratieverhaal wat hem kennelijk achtervolgt en de afgewezen oprotpremie. LekkenDe berichtgeving over het dagboek die op de notebook zou staan, wekt de nodige vragen op. Bijvoorbeeld of de gelekte informatie wel klopt en zo ja, wat het motief van politie en/of justitie is geweest om het volledige dagboek, en waarvan de Gelderlander beweert deze in bezit te hebben, of delen daaruit naar de pers te lekken. En is het wel kies om voorafgaande het proces feitenmateriaal, dat kennelijk toebehoort aan het strafdossier, te publiceren? Op de nieuwsredactie van de Gelderlander zijn ze weinig mededeelzaam, om het zachtjes uit te drukken. In de editie van 4 april meldt men, naast het kennelijk in bezit hebben van het volledige dagboek, dat het publiceren van relevante onderdelen uit het dagboek aan 'een groter begrip' voor de zaak Sévèke kan bijdragen. De journalist van de Nijmeegse redactie, die z'n naam niet wil zeggen, laat enkel los dat "journalisten geen andere journalisten moeten ondervragen." "Als wij over deze zaak nieuwe feiten te melden hebben, doen we dat in onze eigen krant."
John Schoorl van de Volkskrant daarentegen, die publiceert over de zaak Sévèke en diens vertrouwelijke dagboekaantekeningen, vindt het geen probleem om ons te woord te staan. Op de vraag waarom er juist naar hem is gelekt, antwoordt hij dat ze hem "een goede en betrouwbare journalist vinden die zich goed in de zaak verdiept. Wel is het zo dat het initiatief voor het contact altijd van mij komt en nooit van mijn bronnen." Waarom zijn bronnen juist de informatie afkomstig uit het dagboek aan hebben geboden, weet hij niet. "Soms krijg je gewoon iets te horen. Er is altijd een belang bij de andere partij, soms ook niet", antwoordt hij. Dat de feiten die T. op de notebook heeft geschreven verzonnen kunnen zijn, is volgens Schoorl mogelijk, al acht hij deze kans klein. "Je moet ergens vanuit gaan in het leven, anders heb je geen leven meer." SpanningsveldNiels Dekker van het Algemeen Dagblad, die op zijn beurt geregeld met zijn neus in de boter valt dankzij nuttige tips uit kringen van politie en justitie inzake Sévèke, vermoedt dat euforie over de vangst van T. de oorzaak is van het lekken. Na zestien maanden van intensief speurwerk zou men binnen kringen van politie en justitie uitermate verheugd zijn geweest over de vondst van de spullen in de garagebox en de daarop volgende aanhouding van verdachte. "Men heeft binnen de organisatie een buitengewone prestatie bereikt en is daar uitgelaten over. Onder het voorbehoud dat er nog dingen spelen waar wij helemaal geen zicht op hebben, is er sprake van een doorbraak. Ze wilden het aanvankelijk van de daken schreeuwen. Volgens mij is er vervolgens een spanningsveld ontstaan tussen het personeel op de werkvloer, die de prestatie heeft geleverd, en hogerhand die een procedure volgt waarbij er eigenlijk niets naar buiten mag worden gebracht. Dan ga je lekken", aldus Dekker. Ook Dekker acht zijn anonieme bronnen betrouwbaar. "Zeker als je de gelekte feiten in sommige gevallen ook zelf kunt checken. Zo zijn er dingen die we gehoord hebben die nog niet in de krant verschenen zijn. Nee, ik zeg niet wat." Desondanks is alles wat over het dagboek wordt gepubliceerd onder voorbehoud, aldus Dekker. Hij probeert zoveel mogelijk informatie te verzamelen op basis van hoor en wederhoor. "Wanneer in dit geval de advocaat van de verdachte er voor kiest niets te zeggen, heb ik het recht de geboden informatie zonder wederhoor te publiceren." Er zijn nog vele vragen, ook voor Dekker. Zo zou hij graag willen weten hoe de politie van Holland-Midden op de garagebox, die zich hoogstwaarschijnlijk in Leiden bevindt, is gestuit. Is de vondst van het dagboek en de aanhouding van T. een toevalstreffer geweest? "Denk je dat we dit ooit te weten zullen komen? Misschien dat het wat duidelijker wordt bij de rechtszaak." AuteursrechtBénédict Ficq, de advocate van Marcel T. wiens proces waarschijnlijk in oktober of november zal beginnen, weet over het lekken naar de pers één ding zeker: "Ik heb het niet gedaan." Aangezien het strafdossier slechts in handen is van de rechter, de verdediging en het openbaar ministerie, vermoedt zij dat het lek in kringen van de politie gezocht moet worden. "Op basis van reacties ga ik er vooralsnog vanuit dat er niet strategisch gelekt wordt door het OM. Dus zal het lek bij de politie zitten." Over het motief om het dagboek te lekken wenst zij geen uitsluitsel te geven, "dat zou speculeren zijn." De informatie uit het dagboek die is gelekt, is volgens Ficq tot op heden "uiterst beperkt." De advocate zegt over aanwijzingen te beschikken dat er delen van het dagboek in omloop zijn bij de pers, dan wel ingezien zijn door journalisten. Ze heeft deze week het OM gevraagd een onderzoek in te stellen, en justitie erop gewezen dat hier "sprake is van verdenking van schending van het ambtsgeheim, in feite een misdrijf."
Om te voorkomen dat het dagboek, dat mogelijkerwijs in z'n geheel in handen van de pers terecht is gekomen, voorafgaande het proces deels of integraal wordt gepubliceerd, heeft zij de media per brief aangeschreven en gewaarschuwd. 'Dit dagboek is een manuscript in de vorm van een geschreven autobiografie, waarin vele intieme details over het persoonlijk leven van cliënt worden opgetekend. Het hele leven van cliënt wordt hierin door hem in kaart gebracht en ook de drijfveren om te kiezen voor het plegen van strafbare feiten worden hierin uiteengezet.' Namens haar cliënt stelt Ficq zich in de brief op het standpunt dat het manuscript onder de auteurswet valt en dat openbaarmaking strafbaar is. Door te stellen dat het manuscript 'autobiografisch' is, geeft de advocate in wezen toe dat de gelekte informatie van en over haar cliënte geen gedachtespinsel is. "Dat is een gevolgtrekking die u maakt, maar die niet per se uit mijn tekst hoeft te komen." Op de vraag of een manuscript onder het auteursrecht valt, wenst zij niet nader in te gaan. "Dat zou een lange juridische discussie opleveren, en ik vind de vraag verder ook niet erg relevant. Op het moment dat ik een goede reden heb te veronderstellen dat een redactie in het bezit is van het dagboek, stap ik naar de rechter. Ik heb goeie kaarten in handen door te stellen dat het auteursrecht van toepassing is."
|