www.ravagedigitaal.org

'Uitschakeling Hezbollah opent weg voor aanval op Iran'

Nu er sprake is van een bestand tussen Israël en Libanon, is het tijd voor een terugblik. Marina Groen sprak met Salomon Bouman, schrijver en voormalig correspondent van NRC Handelsblad in Israël, onder meer over de gevolgen van het conflict. "Iran en Hezbollah zijn een heel belangrijke strategische positie kwijt geraakt in Zuid-Libanon."

door  Marina Groen

Wat vormde volgens u de directe aanleiding voor de recente oorlog van Israël met Libanon?

Bouman: "Vanuit Israëlisch perspectief gezien de gevangenneming van twee Israëlische grenswachten en de verwonding van acht soldaten door toedoen van Hezbollah. Het feit dat er tijdens een overval op een Israëlische patrouille langs de grens met Libanon in Noord-Israël een aantal Israëlische soldaten zijn gedood door Hezbollah was een andere aanleiding. Dat was min of meer de trigger van de Israëlische aanval op Libanon."

"Maar de kwestie dient in een breder perspectief te worden gezien. Ik wist allang dat Hezbollah uitgerust was met tenminste 12.000 raketten, waaronder katjoesjaraketten en lange-afstandsraketten. Deze informatie heb ik destijds verkregen van het Israëlische leger toen ik nog als correspondent voor het NRC Handelsblad in Israël actief was."

"Ik heb indertijd ook de burgemeester van Haifa geïnterviewd. Die hield ik toen voor dat zijn stad binnen het bereik lag van de katjoesja's. De man vond het erg vervelend dat ik hem die vraag stelde. Hij wíst het wel, maar wilde niet dat het bekend zou worden, dat zou slecht zijn voor de economie van de stad. De man besefte dus zo'n vier à vijf jaar geleden al dat de stad Haifa binnen het bereik lag van de katjoesjaraketten die in Zuid-Libanon waren opgesteld. De hele militaire infrastructuur van Hezbollah in Zuid-Libanon is ontstaan als gevolg van het feit dat Israël zich indertijd, onder premier Ehud Barak, heeft teruggetrokken uit Libanon. Vervolgens is er in Libanon een vacuüm ontstaan, dat snel werd opgevuld door Hezbollah."

"Het is zeer verwonderlijk dat Israël zich heeft laten verrassen door Hezbollah als je weet hoe de fundamentalistisch-sjiitische beweging zich heeft geïnstalleerd in Zuid-Libanon. Dat gebeurde min of meer onder de neus van Israël, dat over voldoende technologische middelen beschikt om vanuit het noorden van Israël Zuid-Libanon goed te bekijken. Dan Halutz, de nieuwe opperbevelhebber van het Israëlische leger, had de regering wijs gemaakt dat de luchtmacht de katjoesja’s vanuit de lucht kon vernietigen. Tot ieders verbazing gebeurde dat niet. Bovendien verraste het Israël ook dat Hezbollah in staat was in zo'n korte tijd zoveel raketten op Noord-Israël af te vuren."

Wijst die snelle militaire interventie van het Israëlische leger er op dat Israël slechts een aanleiding zocht om Libanon aan te vallen?

"Ik ben er van overtuigd dat de ontvoering van de Israëlische soldaten en de Israëlische aanval als antwoord daarop in Libanon, onderdeel uitmaakte van een algemene strategie. Het was niet zo maar een reactie op de gevangenneming van die soldaten. Het heeft veel te maken met de Amerikaanse politiek in het Midden-Oosten, waarmee Israël sterk verbonden is, en met de Iraanse problematiek rond de atoombommen. Je moet je afvragen waarom Iran via Syrië, en door Syrië, Hezbollah zo zwaar bewapent!"

"Iran, althans het regime aldaar, is bevreesd dat Israël, en/ of de VS hun nucleaire installaties zullen aanvallen. Iran had, in de vorm van een zwaar bewapende Hezbollah een reactie kunnen ontketenen tegen Israël, maar het heeft van Hezbollah een pion gemaakt in het spel rond de ontwikkeling van atoomenergie in eigen land. Daardoor is Israël min of meer 'verlamd' geraakt om tegen Iran op te treden, en ook Amerika omdat Israël de volle laag van Hezbollah zou krijgen…"

"Hassan Nasrallah, de leider van Hezbollah, heeft onlangs gezegd dat, als hij geweten had dat er zo'n geweldige oorlog zou ontstaan als reactie op de gevangenneming van de twee Israëlische soldaten, hij de actie nooit zou hebben laten uitvoeren, laat staan ook maar te hebben overwogen. De kans is groot dat hij op zijn donder heeft gekregen vanuit Teheran, maar ook vanuit de Libanese binnenlandse politiek. Deze uitspraak betekent niet alleen dat Nasrallah zich verontschuldigt tegenover het Libanese volk, het zegt ook dat hij aanvoelt dat de publieke opinie, ook onder sjiieten, zich tegen Hezbollah keert. De aanvankelijke winst, vooral toegeschreven door de westerse media aan Nasrallah - Israël zou een geweldige opdonder hebben gehad wat in wezen ook zo is - lijkt mij buitenproportioneel en niet juist."

"Het ongenoegen en de woede over Hezbollah’s actie tegen Israël, en het Israëlische antwoord daarop, was dermate groot dat de steun voor Hezbollah in Libanon is afgenomen. Om de doodeenvoudige reden dat de sjiieten en andere Libanezen die nu terugkeren naar hun dorpen met eigen ogen zien wat die zogenaamde televisie-overwinning hen heeft opgeleverd, namelijk kapotte dorpen en een zwaar aangetaste infrastructuur."

"Een belangrijk aspect van deze oorlog is dat zowel Iran als Hezbollah reden hebben een traantje weg te pinken. Ze zijn een zeer belangrijke strategische positie kwijt geraakt in Zuid-Libanon. Het Libanese leger heeft zich voor het eerst in veertig jaar opgesteld langs de noord-Israëlische grens met Libanon waar nu een vrij grote internationale troepenmacht wordt geformeerd. Dat betekent dat Hezbollah voorlopig is geneutraliseerd."

"Zoals gezegd, Israël en de VS hadden er belang bij het voorwendsel van de ontvoering aan te grijpen om Hezbollah te vernietigen in Zuid-Libanon. Het was voor Israël en voor de Amerikanen een heel belangrijke ontwikkeling, en een belangrijke kans om die provocatie van Hezbollah uit te buiten door hen aan te vallen. Daarom is er niet onderhandeld. Het is ook zo, en ik spreek uit ervaring, dat het heel moeilijk is voor een soeverein land als Israël een organisatie naast je te hebben die over zo’n 12.000 katjoesja’s beschikt, en over heel goede anti-tankwapens van Russische makelij. De strategische situatie van Amerika en Israël, met Iran op de achtergrond, heeft onder alle omstandigheden de hoofdrol gespeeld."

Er wordt gesteld dat het Israëlische tegenoffensief buitenproportioneel was, bent u het daar eens?

"Het Israëlische antwoord op de gijzelingsactie van Hezbollah was inderdaad buitenproportioneel. Het was niet noodzakelijk om de vliegvelden en de elektriciteitscentrales te bombarderen. Het bombarderen van de dorpen in Zuid-Libanon is een ander verhaal, omdat Hezbollah daar in gangenstelsels diep onder de grond zat. Israël heeft die zaak daar platgelegd om ze zo te kunnen bereiken. Dat is mislukt omdat Hezbollah hun stellingen onder de huizen hadden gebouwd. Ze beschikken over goede verkenners in burger, die kunnen vertellen waar de Israëli’s zich bevinden. Verder hebben zij uitstekend militair materieel. Bovendien moet worden gezegd dat het heel moedige strijders zijn. Ze vrezen hun dood niet. De Hezbollahstrijders, net zoals Hamas-leden, verwachten dat ze voor hun strijd naar het paradijs gaan."

Waarom is het Israëlische leger, dat bekend staat als onverslaanbaar en hoogst technologisch, er toch niet in geslaagd de strijd tegen Hezbollah te winnen?

"Bovendien zijn de langeafstandsraketten van Hezbollah op de eerste dag van deze oorlog voor 90 procent door de Israëlische luchtmacht uitgeschakeld. Nasrallah heeft gedreigd om Tel Aviv te beschieten, maar daar is niets van terecht gekomen. Voor langeafstandsraketten is de opstellingstijd ook veel langer, en dat wordt waargenomen door de luchtmacht. Bovendien worden deze raketten vervoerd in vrachtwagens, en dus zichtbaar voor het Israëlische leger."

Hezbollah vormde dus geen daadwerkelijke bedreiging voor Israël?

"Geen strategische bedreiging, wel een macht die zich zodanig heeft kunnen ontwikkelen waardoor Noord-Israël verlamd is geraakt. Veertig dagen lang kwam door de katjoesja-raketten het werk stil te liggen, burgers vertrokken. Hezbollah heeft het leven in de haven van Haifa verlamd, waar belangrijke strategische opslagplaatsen liggen voor olie, benzine, en ammoniak. Als één van de katjoesja’s op zo’n opslagplaats terecht zou zijn gekomen, was dit op een enorme ecologische ramp uitgedraaid."

In 2004 legde de Verenigde Naties in een resolutie vast dat Hezbollah haar wapens moest neerleggen. Waarom is dat tot nu toe nog niet gebeurd?

"Waarom zou Hezbollah zich ontwapenen? Hezbollah wordt gefinancierd en uitgerust door Teheran. Iran heeft er veel belang bij Hezbollah te versterken. Het Libanese regime stond in 2004 onder Syrische dwang, terwijl Syrië en Iran een militaire alliantie hebben gesloten. Die landen zijn erbij gebaat dat Hezbollah bewapend blijft, het is een strategisch voordeel om een sterk leger in Zuid-Libanon te hebben in de strijd met Israël."   

Hamas en Hezbollah zijn beide bondgenoten van Syrië en Iran. Hoe groot is de kans op een grootschalig regionaal conflict of oorlog?

"Die kans is aannemelijk. Het is heel opvallend dat er dien aangaande recentelijk niets is gebeurd. Syrië heeft zijn strijdkrachten wel in staat van paraatheid gebracht, maar er is geen schot gelost tussen Syrië en Israël. Terwijl er toch ook Syrische belangen werden aangegeven in Libanon. Het imago van het Israëlische leger, dat tot voor kort over een afschrikwekkende kracht bleek te beschikken, is tengevolge van de oorlog met Hezbollah in de Arabische wereld wel aangetast."

"De Arabische militairen beseffen dat ze beter van de Israëlische luchtmacht kunnen afblijven. Guerrillagevechten, zoals tussen Israël en Libanon, zijn toch heel wat anders dan twee legers die tegenover elkaar strijden. Het Israëlische leger beschikt over zo'n 550 eerste lijnsvliegtuigen, net zoveel als de NAVO, en ze hebben de modernste Amerikaanse vliegtuigen. Terwijl Syrië met oud Russisch legermaterieel zit, waar ze geen onderdelen voor hebben, etc."

In hoeverre speelt de onderlinge minachting tussen Israël en Hezbollah een rol in de huidige crisis?

"Het woord 'minachting' speelt in een confrontatie nooit een rol. Er is sprake van een open vijandschap tussen Hezbollah en Israël. Hezbollah vindt dat Israël om ideologische redenen moet worden vernietigd, Iran staat daar achter. Israël daarentegen heeft nog steeds een stukje land in Libanon bezet, de Sabra-farms. Ik weet zeker dat dit stukje land niet bij Libanon behoort, maar bij Syrië. Dat gebied heeft Israël veroverd op Syrië, en niet op Libanon. Maar Hezbollah eist het op."

"Het is belangrijk dat de algemene vergadering van de VN en de Veiligheidsraad een blauwe lijn hebben getrokken op de kaart, nadat Israël zich eind augustus terugtrok uit Zuid-Libanon. Door deze lijn valt de Sabra-farms net buiten Libanon. Er moet hierover nog tussen Israël en Syrië worden onderhandeld, maar Hezbollah staat op het standpunt dat het van hun is."  

De VN heeft in deze oorlog weer eens aangetoond niet in staat te zijn abrupt een einde te maken aan het geweld. Als het erop aankomt dan zijn Israël en name de VS machtiger. Wat moet er volgens u gebeuren om de wereldmacht van Amerika aan banden te leggen?

"Amerika is een supermacht. Het heeft een regime dat zich van de internationale opinie buitengewoon weinig aantrekt. Het heeft zijn eigen interpretatie van de geschiedenis in het Midden-Oosten, en handelt daar naar. Als het ze uitkomt luisteren de VS naar de wereldopinie, en anders niet. De huidige president Bush, en alles daaromheen, heeft een duidelijke wereldvisie: America first…"

"De Verenigde Naties is een instrument in handen van de VS zolang zij dat willen. Als het slecht gaat, zoals dat nu in Libanon en Israël is gegaan, dan kan de VN weer een rol van betekenis spelen. In de lange debatten binnen de VN heeft de Amerikaanse diplomatie een staakt-het-vuren zolang mogelijk tegen weten te houden."

De meeste Israëli's lijken achter de militaire acties te staan, die in Libanon hebben plaatsgevonden, hoe is dit te verklaren?

"Dat is inmiddels niet meer zo. Tijdens de oorlog was 80 procent nog voor, maar naar mate er meer Israëlische soldaten sneuvelden en de omvang van de verwoestingen in Libanon duidelijk werden, kwam er een omslag. Sinds de beëindiging van de oorlog is de stemming omgeslagen in een soort woede tegen de regering. De opiniepeilingen geven aan dat bijna 72 procent van de Israëli’s af wil van premier Ehud Olmert en van Amir Peretz, minister van Defensie. Ook de opperbevelhebber mag ophoepelen."

"De Israëli's hebben het gevoel dat ze verloren hebben, de Arabieren zeggen dat ze gewonnen hebben. Maar in feite is het omgekeerd… De Israëli's hebben niet in de gaten wat voor een winst de oorlog heeft opgeleverd voor hun land. En de andere partij heeft niet in de gaten dat ze verloren heeft. Israël heeft Hezbollah op strategische wijze weten terug te dringen uit Zuid-Libanon, en daarmee de complexiteit van de structuur in het Midden-Oosten gewijzigd."

Minister Bot is van mening dat de inzet van troepen in het zuiden van Libanon een mission impossible wordt als er geen sprake is van ontwapening van Hezbollah. Deelt u deze mening?

"Dat zal heel moeilijk zijn. Er kan een conjunctuur ontstaan waarbij de politieke druk vanuit Libanon op Hezbollah zo groot wordt dat ze toch tot ontwapening, of gedeeltelijke ontwapening moeten overgaan. Of het huidige Libanese regime nu samen met de internationale troepenmacht Hezbollah in zekere zin tot ontwapening zullen weten te dwingen, that's the big question."

"Hezbollah is niet zomaar een organisatie. Als ik me niet vergis hebben ze dertig parlementsleden in de Libanese regering. Het is veel meer dan een guerrillabeweging. Hezbollah is in de eerste plaats een nationale beweging van de langdurig in de maatschappij onderdrukte sjiieten. Hezbollah heeft voor de sjiitische minderheid in Libanon een heel positieve rol gespeeld. Zij hebben een onderdrukte bevolkingsgroep de weg naar boven gewezen."

Nederland heeft wederom geen stelling durven en/of willen nemen tegen Israël. Als voornaamste argument hiervoor wordt aangedragen dat wij maar een klein landje zijn, dat we niets te zeggen hebben. Waarom lopen we aan de leiband van Israël en Amerika?

"Nederland loopt wat Israël betreft aan zijn eigen leiband. Er is een historisch begrip voor de staat Israël, dat in het Nederlandse volk vrij diep geworteld zit, ondanks de kritiek op de Israëlische politiek. Nederland is ook een aan de zee liggende mogendheid, historisch georiënteerd op Engeland en Amerika, en niet continentaal."

- - - - - - - - - - - -

.

.

.

Naar boven

Zwarte Kat

hghg