Vandaag is de politie in samenwerking met het leger begonnen aan de ontruiming van Fort Pannerden, gelegen in het Gelderse rivierlandschap van de Klompenwaard. Na langdurige onderhandelingen over het verblijf van de krakers in de voormalige militaire bunker, besloten de autoriteiten alsnog grof geschut in te zetten. Een korte terugblik.

Fort Pannerden in Doornenburg werd gekraakt op 12 juni 2000 door een groep mensen waarvan het merendeel zich eerder had ingezet tegen de aanleg aan de Betuwelijn. Vanaf het begin is er gekozen om er naast een woongroep ook een laagdrempelige vrijplaats te vestigen en het gebouw toegankelijk te maken voor het publiek.

In de ruim zes jaar dat het gekraakt is, werd het gebouw steeds beter geschikt gemaakt voor kleinschalige activiteiten. Maandelijks werd er een open dag georganiseerd en was het mogelijk om het gebouw en de vrijplaats op afspraak te komen bezichtigen. Waarschijnlijk was Fort Pannerden hiermee de afgelopen jaren het meest toegankelijke object uit de Hollandse Waterlinie, totdat de lokale overheid zich er mee ging bemoeien.

Dialoog

Nadat de plaatselijke politiek zich uitgesproken had voor restauratie van het gebouw, is er een dialoog vanuit de woongroep gestart. Deze begon met een aantal kritische open brieven waarna er in september 2003 een informatieve bijeenkomst georganiseerd werd voor de plaatselijke politieke partijen.

Hierna is intensief overleg gevoerd tussen de krakers en de gemeente Lingewaard. Wethouder Bud Joosten, die Fort Pannerden al jaren in zijn portefeuille had, stuurde aan op een vrijwillig vertrek van de krakers. Die voelden daar uiteraard weinig voor aangezien er van concrete en haalbare plannen nog geen sprake was, en de bestemming voor commerciële exploitatie weinig aanlokkelijk was.

Nadat de politiek ervan doordrongen was dat de krakers toch hele andere belangen nastreefden, wwas er sprake van een sterk staaltje détournement de pouvoir (lees: machtmisbruik). De brandweer werd opgetrommeld om het gebouw af te keuren, wat niet moeilijk was aangezien het gebouw bijna 140 jaar oud is.

Daarnaast bepaalde de afdeling bouw- en woningtoezicht van de gemeente Lingewaard dat er niet genoeg daglicht en verse lucht binnenkwam. Zo werden er meerdere pogingen gedaan om de poten onder het bestaansrecht van de vrijplaats vandaan te zagen.

Bestuursdwang

Nadat er door een serie aanpassingen van de krakers er volgens de brandweer geen sprake meer was van 'acuut brandgevaar' werd er door de gemeente een andere weg ingeslagen: zij startte een bestuursdwang procedure in januari 2005 om aan te tonen dat het verblijf van de krakers in strijd was met het bestemmingsplan buitendijks gebied uit 1977.

Tegelijkertijd werd er een procedure gestart om juist dit bestemmingsplan dat overtreden zou worden aan te passen waardoor commerciële exploitatie van een hotel en een horecaonderneming mogelijk werd gemaakt. Tevens kon er zo een parkeerplaats in het omringende natuurgebied aangelegd worden.

Provinciale Staten verwees dit plan echter naar de prullenbak, vooral vanwege de ingrijpende plannen voor het landschap door de aanleg van het parkeerterrein en de overnachtingsmogelijkheid. Dat laatste was voor de krakers niet mogelijk.

De bestuursdwangprocedure sleepte voort totdat in juni 2006 de voorzieningenrechter van de rechtbank Arnhem bepaalde dat er inderdaad sprake was van overtreding van het bestemmingsplan. Helaas liet de rechter het hier niet bij en bepaalde dat de enige oplossing hiervoor ontruiming zou zijn. Waarbij hij geen oog had voor de gunstige rol die zowel het gebouw en de krakers in de huidige situatie vervulden.

Wurgcontract

Het feit dat er in Fort Pannerden niet gewoond mocht worden, deed in de ogen van de krakers niets af aan het feit dat de vrijplaats haar bestaansrecht had bewezen. Daarnaast bleef de lokaalvredebreuk gewoon van kracht. Daarom werd een hoger beroep gestart tegen de uitspraak van de voorzieningenrechter, ook al wisten de krakers al dat de uitspraak hiervan waarschijnlijk te laat zou komen om de vrijplaats nog te kunnen redden.

Na de uitspraak was er nog een tijd hoop op een goede afloop. De nieuw aangestelde wethouder B. Jansen leek zijn rol van 'handhaven van het bestemmingsplan' eerst niet met harde hand te willen vervullen. Na een periode van overleg werd de woongroep opgeheven door de krakers, persoonlijke spullen werden verwijderd en de bewoners schreven zich uit als bewoner van het complex in de verwachting dat het probleem zo zou worden opgelost.

Totdat er een wurg-antikraak contract getekend diende te worden met de erfpachter: zonder het contract eerst ingezien te kunnen hebben werd er door de wethouder geëist dat dit direct getekend werd. Hier zijn de krakers niet op ingegaan. Nadat nog een aantal bemiddelingspogingen van buitenaf faalden en een aantal gesprekken met de burgemeester op niets uitliepen, was de hoop op een goede afloop definitief vervlogen.

De krakers van Fort Pannerden voelen zich gesterkt door de vele steunbetuigingen die ontvangen zijn, en willen alle sympathisanten bedanken voor hun steun de afgelopen maanden. Zonder hen hadden we nooit zo lang stand kunnen houden. Voor meer informatie over de strijd om bestaan van Kraakgroep Fort Pannerden we door naar hun website 

Voor reacties van de inwoners van Doornenburg, lees dit artikel

Voor het laatste nieuws omtrent de ontruiming, raadpleeg de nieuwsrubriek