www.ravagedigitaal.org

Tegencultuur Deventer houdt
open huis

In een zonovergoten Deventer is het goed vertoeven tijdens de open dag die de bewoners van acht kraakpanden hielden. Dit als reactie op de negatieve beeldvorming van díe politieke partijen die een kraakverbod voorstaan. De te bezichtigen objecten liggen ook nog eens verspreid door de binnenstad, wat een mooie stadswandeling oplevert.

door  Peter Barton

De open dag 'Anders Wonen' in Deventer van zaterdag 22 juli past in een reeks landelijke acties tegen het geplande kraakverbod van minister Dekker (VROM). Eerder al hingen enkele honderden oud-kraakpanden door het hele land spandoeken op met de leuze 'Mede mogelijk gemaakt door de kraakbeweging' en gingen krakers uit protest een nachtje slapen op de Dam in Amsterdam.

Met hun initiatief wilden de krakers van Deventer vooral op lokaal niveau een signaal afgeven. Namelijk dat het stereotype beeld van vieze uitkeringstrekkers die hun huisje uitwonen niet helemaal klopt, en dat er écht maatschappelijk interessante projecten uit kraakpanden voortvloeien.

Maar ook om aan te tonen dat een kraakverbod geen juiste oplossing is voor het woningnoodprobleem, al speelt dat in Deventer iets minder dan in de Randstad. In Deventer zou het vooral ten koste gaan van creatieve maatschappelijke projecten die zonder krakers niet zouden bestaan. En langs dit soort projecten zullen op deze zonnige dag rondleidingen gegeven worden.

Kraakactie

Kraker Remco vertelt dat een aantal panden in Deventer recent zeer negatief in het daglicht is komen te staan door berichtgeving in de lokale media. "Maar het betreft dan 5 procent van de kraakpanden in Deventer. We hebben deze dag georganiseerd om ook eens de andere kant van de kraakscene te laten zien."

De open dag begint stipt om één uur met een sketch op straat. Twee krakers komen in een bakfietsje aangereden en stoppen voor een kartonnen huisje dat op het pleintje aan de Kleine Poot is neergezet. De krakers pakken hun breekijzer, breken de deur open en slepen er een tafel, stoel, matras en bosje bloemen naar binnen. Vervolgens houdt iemand een tekstballon met de boodschap 'Ik bel nu de politie om leegstand te constateren' omhoog.

Openingsact van Anders Wonen

In de verte horen we een sirene naderen. Een als politieman verklede, streng kijkende jongeman komt het toneel op en houdt de tekstballon 'Zo, zullen we eens even leegstand constateren?' in de lucht. Hij kruipt het huisje binnen, kijkt een beetje rond en komt weer naar buiten alwaar hij goed zichtbaar voor het inmiddels massaal toegestroomde publiek ferm zijn duim omhoog steekt. De krakers steken wederom een tekstballon in de lucht: of de agent ook een kop koffie wil. 'Nou, dat gaat er wel in', antwoordt de agent.

Remco neemt een groep van rond de twintig mensen mee op tournee langs acht kraakpanden in de binnenstad, van de vijftien die Deventer in totaal telt. De rondleiding wordt twee keer gegeven vandaag. Het eerste gebouw, 'de Wankele Muur' genaamd, is gesitueerd aan de Kleine Poot. Een enorme stalen constructie tegen de zijmuur van het gebouw moet voorkomen dat het gebouw omver valt. Hiermee is meteen de naam verklaard.

"Vroeger was de Wereldwinkel hier gevestigd", vertelt Remco. "Vervolgens heeft het jarenlang leeg gestaan en inmiddels is het al vijf jaar gekraakt." Het gebouw biedt tegenwoordig ruimte aan een 'sapcafé'. Om dat te realiseren moesten de vloeren er opnieuw in worden aangebracht en werd er een trap bevestigd om de boven gelegen woningen te kunnen bereiken. Ook de waterleiding moest worden aangesloten. "Het water wordt uiteraard gewoon betaald”, haast hij zich te zeggen om "vreemde geruchten" de wereld uit te helpen.

Gratis spullen

De tocht gaat één deur verder naar de Weggeefwinkel in 'de Zijbeuk', gevestigd aan de Lange Poot. Inwoners van Deventer kunnen er terecht voor gratis spullen die eerder door derden zijn afgestaan. Twee jaar geleden gekraakt en samen met de Wankele Muur in eigendom van de gemeente Deventer. Die wil de Wankele Muur slopen en de Weggeefwinkel renoveren, hetgeen volgens Remco nog een hels karwei kan worden.

De Weggeefwinkel bevond zich pal na de kraak in belabberde staat. Het zat onder de duivenstront en de vloer van de eerste verdieping lag eruit. "De balken die de vloer boven moeten houden, hebben we nu gestut, maar we gebruiken de eerste verdieping niet omdat het gewoon te gevaarlijk is", vertelt onze gids. Overigens valt nog maar te bezien wanneer de plannen van de gemeente worden uitgevoerd. "Het plan ligt er al sinds de jaren ’60", relativeert Remco het naderende onheil.

De Weggeefwinkel aan de Klein Poot

De belangstellenden worden alweer snel verder geleid naar twee panden aan het Pothoofd vlakbij de rivier de IJssel. We lopen eerst binnen bij Het Keerpunt, een in 2000 gekraakt huis met een kraakteken op het tuinhekje, nu in gebruik bij kunstenaars als atelierruimte. Vervolgens bezoeken we het naastgelegen kraakpand de Boze Goudvis, alwaar een verzamelaar van oude troep zijn waren iedere zaterdag ter verkoop aanbiedt.

Het betreft een flinke ruimte met allerhande aan ouderwetse spullen, van houtkachels tot een oude tandartsstoel en van oude gereedschapskisten tot een paar oude kerkbanken, die onmiddellijk de aandacht trekken van twee studentes die hun nieuwe kamer nog in willen richten. Na de meubels enigszins opgemeten te hebben komen ze er echter achter dat de banken groter zijn dan hun kamer en speuren ze verder tussen de oude kasten en andere prullaria.

De groep van Remco loopt intussen verder in de richting van de Sluisstraat. De bewoners van Huize Sneltevreden, een verstopte villa achter een onlangs geplaatste tijdelijke parkeergarage aan de Sluisstraat, staan hun bezoekers al op te wachten. Het inmiddels zes jaar gekraakte pand biedt woonruimte aan drie personen.

Later deze middag zal er een open podium plaatsvinden in de 'muziektuin' van het huis, waarvoor de apparatuur wordt klaargezet. De eerste noten klinken uit de speakers. Buren zijn er niet, dus voor overlast zal het niet snel zorgen. De in het persbericht aangekondigde pony (die laatst ook bij de nachtelijke slaapactie op de Dam aanwezig was) is helaas niet op komen dagen. "Te warm", is het excuus.

Naaimachines

Dan maar verder naar de Rijkmanstraat, alwaar de twee te bezoeken kraakpanden vrijwel naast elkaar gesitueerd zijn. Alleen het Leger Des Heils bevindt zich er nog tussen. Die zou mooi kunnen profiteren van hun buren, een Voko en een eetcafé. De Voko is een soort natuurwinkel waar je lid van moet zijn (eenmalige inschrijfkosten), waarna er elke zaterdag voor niet al teveel geld biologisch gewinkeld kan worden. Met vrijwilligers fungeert de Voko al tien jaar als een goedkoop alternatief voor de reguliere natuurwinkel in Deventer.

Het eetcafé in 'de Pettenflat' draait volledig op de waren van de Voko. Beide projecten zijn indertijd opgezet door Evelien (58), die de panden hiervoor speciaal heeft gekraakt, én voor de opvang van vluchtelingen. Ze leidt de groep door het pand op de begane grond, dat geheel is omgebouwd tot eetcafé. "Oorspronkelijk voor de minima", vertelt ze, "maar die minima zijn inmiddels wel wat meer gaan verdienen. Maar dat geeft niet."

In de Pettenflat is het een komen en gaan van asielzoekers. Evelien zet zich voor hen in. "Als ze het land uit moeten, krijgen ze van mij een naaimachine mee", vertelt ze al wijzend naar een enorme hoeveelheid naaimachines. "Dat geeft ze de mogelijkheid in hun thuisland om voor zichzelf te zorgen. Ze kunnen zo voor zichzelf beginnen, een beetje geld verdienen en hoeven niet afhankelijk te zijn van een man."

Evelien heeft veel te vertellen, waardoor de klok al snel half drie aangeeft. Remco moet terug naar de Wankele Muur om de volgende groep rond te leiden. Om hem te ontlasten neemt Evelien ons mee naar het laatste pand op de route: 'Vort Dracula' aan de Grote Overstraat.

Concertzaaltje

Vort Dracula biedt vele mogelijkheden, en die worden door de krakers goed benut. Zo wordt er op de bovenverdiepingen gewoond, terwijl achter op de begane grond een concertzaaltje is ingericht. Verderop, in de tuin, staan broodjes vegetarische shoarma te wachten voor de groep, waar gretig gebruik van gemaakt wordt. Immers, er is zojuist een einde gekomen aan een stadswandeling van zo’n twee uur.

Geveltoerist aan de Wankele Muur

Ondanks het wel erg warme weer, 34 graden, is de opkomst voor de open kraakdag absoluut niet tegengevallen. Volgens Remco waren er twee jaar geleden zo’n 150 mensen aanwezig. Dit jaar is dat getal geëvenaard, inclusief de mensen die niet met één van de twee rondleidingen zijn meegegaan maar op eigen houtje de stadswandeling hebben afgelegd. Het collectief Anders Wonen, organisator van deze open dag, kan tevreden zijn.

Terugkomend bij de Wankele Muur blijkt inmiddels bovenin de metalen constructie een kraker te zijn gaan hangen, heerlijk een boek lezend in zijn port du ledge, een soort brancard met een tentje erover dat doorgaans gebruikt wordt door bergbeklimmers om halverwege hangend aan de berg te kunnen overnachten. "Om de hoge woningnood uit te beelden", zo luidt de verklaring. "En om te laten zien dat wij wel een oplossing hebben tegen die woningnood."

De lokale krant De Stentor maakte een korte video-impressie van de open dag, die je hier kunt bekijken.

Adressen van enkele locaties:

- Weggeefwinkel - Kleine Poot 8

- Kunstcollectief 'Het Keerpunt' - Pothoofd 113-115

- Antiek- curiosa-, en bouwmaterialenwinkel De Boze Goudvis -
Pothoofd 117

- Biologische winkel De VOKO - Rijkmanstraat 18

Naar boven