Bedrijfsleiders van ondernemingen in de defensie- en militaire industrie krijgen veel grotere loonsverhogingen dan directeuren die niet in die branche aan de slag zijn. Hun lonen zijn na 9/11 exorbitant gestegen. Dit valt op te maken uit het rapport Executive Excess.

'Algemeen directeuren in de defensie- en olie-industrie zijn erin geslaagd om de oorlog en de stijgende olieprijzen om te zetten in persoonlijke jackpots', stelt het rapport Executive Excess 2006. De studie is verricht door de denktank Institute for Policy Studies in Washington en de organisatie United for a Fair Economy in Boston.

De studie toont aan dat bedrijfsleiders van ondernemingen in de defensie- en militaire industrie veel grotere loonsverhogingen krijgen dan directeuren die niet in die branche aan de slag zijn. De top 34 onder de algemeen directeuren hebben samen bijna een miljard dollar verdiend sinds de terreuraanslagen van 11 september 2001.

Terwijl een soldaat gemiddeld 25.000 dollar verdient, haalt de Chief Executive Officer (CEO), de algemeen directeur van een defensiebedrijf, 7,2 miljoen per jaar op. Massale sommen stromen rechtstreeks naar de zakken van de toplui. Wanneer het gaat over bedrijven die geld opstrijken dankzij de oorlog in Irak, komt één naam altijd ter sprake: Halliburton.

David Lesar, de CEO van het bedrijf Halliburton - vaak bekritiseerd omwille van de banden met vice-president Dick Cheney - verdiende vorig jaar een bescheiden 26,6 miljoen dollar. In vergelijking met andere algemeen directeuren is dat vrij bescheiden, maar Lesar heeft sinds het begin van de oorlog tegen de terreur wel 50 miljoen dollar opgestreken, aldus het rapport.

Health Net

Volgens het rapport staat George David, de directeur van United Technologies, op nummer één in de ranglijst van grootste verdieners sinds de oorlog tegen de terreur. Dat bedrijf is de leverancier van Black Hawk helikopters. David heeft sinds 9/11 zo maar even 200 miljoen dollar opgestreken.

Jay Gellert, de algemeen directeur van Health Net, sleepte de grootste loonsverhoging in de wacht na 9/11. In vergelijking met de vier voorgaande jaren verdiende hij maar liefst 1.134 procent meer dan in de periode 2002-2005. Health Net staat in voor de gezondheidszorg van drie miljoen Amerikaanse militairen, hun families en van de gepensioneerden van het Pentagon.

De voorbije vier jaar mocht Gellert 28 miljoen dollar mee naar huis nemen, in vergelijking met 2,3 miljoen dollar over de voorgaande vier jaar. Vorig jaar verwierf Gellert 11,6 miljoen na een fikse stijging in het aantal militaire contracten dat het bedrijf in zijn rapporten toeschreef aan 'een stijging van diensten in de privé-sector als direct gevolg van verhoogde militaire activiteit'.

Momenteel dankt Health Net 17 procent van zijn omzet aan het Pentagon en de verzekeraar ziet de toekomst verder rooskleurig in. Zelfs al zouden de Amerikaanse troepen zich terugtrekken uit Irak, dan nog zouden de grote aantallen gewonde en getraumatiseerde soldaten verdere zorg vereisen. 'De Amerikaanse belastingsbetaler beseft gewoon niet hoeveel hij betaalt voor de enorme kosten van de geprivatiseerde militaire gezondheidszorg', aldus het rapport.

Oliebonzen

Ook in de olie-industrie is het bal. De vijftien best verdienende topmensen in die sector kregen in 2005 een opslag van gemiddeld 50 procent. Algemeen directeuren van oliebedrijven verdienen drie keer zoveel als de directeuren van bedrijven van gelijke omvang. Oliebonzen verdienen nu gemiddeld 32,7 miljoen dollar (25,5 miljoen euro) in vergelijking met 11,6 miljoen (9 miljoen euro) voor de doorsnee algemeen directeur van alle grote Amerikaanse bedrijven.

William Greehey Ray R. Irani Lee Raymond

De top drie onder de algemeen directeuren in de oliesector verdient heel wat meer: William Greehey van Valero Energy verdiende 95,2 miljoen dollar (74 miljoen euro) in 2005, gevolgd door
Ray R. Irani van Occidental Petroleum met 84 miljoen dollar (74 miljoen euro) en Lee Raymond, aftredend algemeen directeur van ExxonMobil, met 69,7 miljoen 54,2 miljoen euro).

Amerikaanse oliebonzen verdienen ook veel meer dan hun collega's in het buitenland. De internationale oliereuzen BP en Royal Dutch Shell, nummer twee en drie op wereldvlak, betalen hun algemeen directeuren slechts 1/8 van hetgeen hun Amerikaanse collega's verdienen – respectievelijk 5,6 en 4,1 miljoen dollar (4,3 en 3,2 miljoen euro) in 2005.

Volgens het rapport worden de recordbonussen grotendeels gefinancierd met Amerikaans belastinggeld. "Over de partijgrenzen heen zouden de oorlogswinsten woede moeten opwekken," zegt Sarah Anderson, één van de auteurs van het rapport. "Jammer genoeg weerhoudt een partizanenreflex het parlement ervan om de contracten te overzien."

Door het gebrek aan toezicht hebben belastingbetalers weinig redenen om te geloven dat hun geld gebruikt wordt om de troepen te beschermen of om de wereld veiliger te maken. Anderson: "In feite stromen massale sommen rechtstreeks in de zakken van toplui. Zulke persoonlijke verrijkingen creëren het risico dat men gemotiveerd is om dit conflict gaande te houden of om nieuwe conflicten uit te lokken in andere delen van de wereld."

Defensiebedrijven

Het rapport belicht de verdiensten van de directeuren van honderd grote defensiebedrijven zoals Boeing, Lockheed Martin, Northrop Grumman, en van minder bekende ondernemingen zoals Oshkosh Truck Corporation, een leverancier van zware vrachtwagens, en Edo-Corp., dat gsm-blokkeerders produceert die de ontploffing van geïmproviseerde bommen langs de weg kunnen helpen verhinderen.

Tussen 2001 en 2005 stegen de winsten van deze firma's met 189 procent. Winsten voor het bedrijfsleven in het algemeen stegen ter vergelijking met 76 procent. De directeuren van de eerste 34 ondernemingen op de lijst verwierven sinds 11 september allen samen haast een miljard dollar. Met dat bedrag zouden een miljoen Irakezen kunnen aangeworven worden om een jaar lang te werken aan de heropbouw van hun land.

Bewakingsfirma's die personeel leveren om toezicht uit te oefenen in gevangenissen, communicatiebedrijven wiens vertalers helpen bij ondervragingen en zelfs gezondheidsondernemingen die het militair personeel verzekeren: al deze bedrijven zijn gebaat bij een voortgang van het conflict in Irak.

Een spraakmakend voorbeeld van het winstgevende karakter van de oorlog is het verhaal van David H. Brooks, eigenaar van DHB Industries, een firma die handelt in kogelvrije vesten. In de jaren '90 runde Brooks een makelaarskantoor tot hij uit het beroep verbannen werd nadat hij betrapt was op handel met voorkennis. Op zoek naar een nieuwe loopbaan kocht Brooks voor 800.000 dollar een klein bedrijfje in kogelvrije vesten dat op de rand van het faillissement stond.

In de aanloop naar de invasie in Irak wist Brooks een exclusief contract te ontfutselen van de Amerikaanse regering om de beschermingskledij van elke soldaat in Irak te leveren. Het Pentagon hielp de aandelen van DHB de hoogte in, wat op zijn beurt Brooks loon exponentieel liet groeien. Terwijl hij in 2001 nog 525.000 dollar verdiende, stond er in 2004 plots 70 miljoen dollar op zijn loonbriefje.

Het rapport Executive Excess is hier in PDF te downloaden.