www.ravagedigitaal.org

Té gemakkelijk portret van een verloren generatie

Het afgelopen jaar was een slecht jaar voor het kledingbedrijf Lonsdale. Jongeren die dit populaire kledingmerk dragen, werden in de media vereenzelvigd met extreem-rechts. In het boek Generatie Lonsdale belicht Maaike Homan de achtergrond van deze racistische jongeren. Door hen als zijnde een gevaar voor de samenleving te kenschetsen, schiet ze haar doel echter faliekant voorbij.

door  Theo Ploeg

Ronald Krijger zit met zijn handen in haar. De Nederlandse importeur van Lonsdale kleding zag sinds januari dit jaar het aantal winkels met het merk in de schappen halveren. Komt door de representatie van het kledingmerk in de media, zo weet hij. Zelfs de miljoenencampagne die het Britse kledingmerk er tegenaan gooide, hielp niet.

Best zuur. De zwarte bokser Muhammed Ali droeg het merk immers ooit en in de jaren '70 werd het populair onder linkse skinheads - rechtse skins verschenen pas een paar jaar later. Niet omdat het zou passen bij hun vechtersmentaliteit, zoals in Generatie Lonsdale wordt gesuggereerd, maar juist óm die link met de zwarte gemeenschap.

In Generatie Lonsdale constateert journaliste Maaike Homan dat de term Lonsdale-jongeren in de media synoniem is aan jongeren met een racistisch of rechts-extremistisch gedachtegoed. De titel verwondert dan ook. Deze kan uiteraard subversief zijn, maar wie het boek van Homan leest, komt eerder tot de conclusie dat ze liever signaleert dan constateert.

Los Zand

Dat is jammer. Met Generatie Lonsdale levert ze namelijk een studie af waarin ze verschillende kanten van het fenomeen rechts-extremistische jongeren laat zien. 'Een empirisch sterk boek', zo prijst Jan Blokker haar studie in de Volkskrant aan.

Juist dáár gaat Homan de mist in. Op de eerste plaats hangt haar boek als los zand aan elkaar. Ze spreekt met wetenschappers, jongeren, welzijnswerkers en politici. Dat levert een uitermate geschakeerd beeld op van het probleem extreem-rechtse jongeren. Samenvatten en bij elkaar brengen van veelal tegenstrijdige meningen doet zij niet, laat staan dat ze er een conclusie uit trekt.

Dat moet de lezer zelf doen. Erg lastig. Zo ingewikkeld en tegenstrijdig zit Generatie Lonsdale namelijk wel in elkaar. Iedereen haalt er uit wat hij of zij eruit wil halen. Zie daarvoor bijvoorbeeld de eerder genoemde recensie van Jan Blokker in de Volkskrant.

De schrijfster weigert te duiden. Dat is begrijpelijk. Dat zou immers betekenen dat ze een keuze moet maken en dat is – in haar ogen - in strijd met de principes van de objectieve journalistiek. Dat Homan juist daardoor het gangbare beeld van Lonsdale-jongeren dat in de media heerst versterkt, is vast niet haar bedoeling geweest. Toch is dat wat uiteindelijk gebeurt.

Nuance

Er is nog een tweede, veel kwalijker bezwaar in te brengen tegen de manier waarop Homan te werk gaat. Ze komt in haar boek nergens los van haar onderwerp. Ook dat is begrijpelijk. Al vanaf 2004 schrijft Homan regelmatig over extreem-rechtse en racistische jongeren in, onder andere, dagblad Trouw.

Daarin laat ze haar onderzoeksdrift voornamelijk leiden door persberichten en berichten van linkse onderzoeksgroepen als Kafka. Deze poneren het vraagstuk van de verrechtsing van de jongeren in Nederland als een van grootste problemen waarmee de Nederlandse samenleving te kampen heeft. Zij wijzen er tevens op hoe een antizionistische houding en sympathie voor nazistisch gedachtegoed vaak hand in hand gaan met deze verrechtsing.

In het artikel 'De Haat van Holland-Hardcore' (Trouw, 25 april 2005) schreef Homan begin vorig jaar bijvoorbeeld over de gevaren van rechtse fora op internet. Ze schetst er een overdreven beeld dat juist de aandacht wegneemt van de plekken op het wereldwijde web die wél gevaarlijk zijn. Cut-Up.com besteedde daar in het artikel 'Gevaarlijk Internet' eerder aandacht aan.

Homan maakt in haar studie dezelfde fout als in het genoemde artikel: ze ziet de ontwikkelingen niet meer in de directe, veel grotere, omgeving. Een harde conclusie en wederom niet helemaal eerlijk. In het boek laat Homan immers diverse mensen aan het woord die het vermeende racistische en extremistische gedachtegoed van de jongeren nuanceren. De uitzichtloze situatie van de jongeren – jeugdwerkloosheid, geen kans op een woning -, de algemene verrechtsing van de maatschappij sinds Fortuyn en het zoeken naar zekerheden in een onzeker bestaan en angstige omgeving.

Gevaar?

Zomaar een paar redenen waarom jongeren zich tot een rechts-extremistisch gedachtegoed aangetrokken voelen. Maakt ze dát nazistisch? Gevaarlijk? Een bedreiging voor de staatsveiligheid? Nee. Sterker nog: er zijn veel grotere gevaren, zoals die algemene verrechtsing.

De uitspraken die de door Homan geïnterviewde 'Lonsdale'-jongeren doen, wijken niet af van die van m’n blanke buren op de Kop van Zuid in Rotterdam. De commentaren die ze tikken op de door Homan als gevaarlijk getypeerde internetfora zijn minder stuitend dan die op de zogenaamde 'volwassen' fora.

Dat die groep hun extreme ideeën zo weet op te schrijven dat het plausibel lijkt, is juist een veel groter gevaar. Het is díe wereld waarin de Lonsdale-jongeren leven, die Homan in haar boek buiten beschouwing laat. En dat is jammer. Want zo legt ze het gevaar neer bij een kwetsbare, onzekere groep in onze samenleving die juist niet in staat is voor echt gevaar te zorgen.

Prachtig te verklaren overigens met de theorie van de culturele hegemonie van de neo-marxist Antonio Gramsci. De sociaal culturele patronen van de sterke groep, de rechtse volwassenen, worden immers tot standaard verheven. De zwakkeren krijgen de schuld van de onrust.

Misschien is het Homan niet aan te rekenen dat ze dergelijke processen niet heeft doorzien of - al dan niet opzettelijk – uit haar boek heeft gelaten. Het maakt Generatie Lonsdale echter niet tot het fantastische boek waar het in kranten en tijdschriften voor wordt aangezien. Homan legt een goede basis, verzamelt heel veel informatie, maar verzuimt om de diepte in te gaan. Jammer.

Maaike Homan
Generatie Lonsdale, Extreem-rechtse jongeren in Nederland
Houtekiet, 174 pagina’s, ISBN 90 5240 886 6

Dit artikel is afkomstig van de website Cut-Up, the art of living in a medialised landscape.

- - - - - - - - - - - -

.

.

.

Naar boven

Zwarte Kat

hghg