●
Ravage ●
Archief
● Overzicht
2005 ● Overzicht
#9
Filmtip
Briljante narcistische egotrip
Als de film Tarnation omschreven kan worden als een narcistische egotrip dan moet het om een bijzondere productie gaan. Het mag opmerkelijk zijn dat wat op papier een tenenkrommende bekentenisfilm zou moeten zijn, als filmervaring ronduit een revelatie is.
Tekst Ulrik van Tongeren
De 31-jarige Amerikaanse regisseur Jonathan Caouette maakte een portret over zichzelf en zijn familie, maar vooral over zijn geesteszieke moeder Renee. Caouette monteerde op een Mac homemovies in een tijdspanne van twintig jaar tot een verbijsterende beeldenstorm, geschoten met onder meer een super-8 camera en met 'gevonden' filmfragmenten.
Ondersteund door commentaar van hemzelf en obsederende muziek wordt de toeschouwer ingepakt of loopt schreeuwend de bioscoop uit. Vergelijkbare bekentenisliteratuur bestaat, maar Tarnation creëert als het ware een totaal nieuw genre van exhibitionistische cinema.
Caoutte's reconstructie van zijn jeugd is ook een zelfreinigende, bijna therapeutische, poging om een maalstroom van traumatische gebeurtenissen te verwerken. Ongelukkige familieherinneringen zijn natuurlijk dankbare bronnen voor schrijvers en filmers, maar wat de regisseur heeft meegemaakt tart elke beschrijving.
Zijn moeder Renee had grote psychische problemen, werd talloze malen met elektroshocks behandeld en verkracht door verplegers. Caoutte zelf werd seksueel misbruikt door diverse volwassenen in pleeggezinnen, en bovendien moest hij ook nog in het reine zien te komen met zijn homoseksualiteit.
Het komt allemaal aan bod in Tarnation, maar de wijze waarop hij dit materiaal ordende en tot een kunstig en aangrijpend geheel maakte is een mooi uitstalraam van zijn filmische talenten. De film doet soms denken aan de avant-garde homemovies van Stan Brakhage en het dreigende nihilisme van David Lynch. Toch is de creatieve oorspronkelijkheid van de regisseur opmerkelijk.
De wervende mededeling dat de film voor een paar honderd dollar werd gemaakt, doet vrezen dat we in de toekomst opgezadeld worden met vergelijkbare bekenteniscinema van minder getalenteerde filmers. Want door de technologische ontwikkelingen ligt het monteren van films met behulp van de computer en uitgekiende software binnen ieders bereik.
Het lijkt surrealistisch dat met een mobiele telefoon videobeelden geschoten kunnen worden, die daarna gemonteerd worden met een laptopje. Dit zorgt voor een hunkering naar een tijd toen een filmcamera nog tientallen kilo's woog en film maken nog een ambachtelijke en moeizame aangelegenheid was.