Ravage #16
23 december 2004

● Ravage   ● Archief    ● Overzicht 2004    ● Overzicht #16

Niet links noch rechts

Links als begrip heeft geen toekomst, inhoud of waarde. Het maakt slechts deel uit van de symbolenstrijd waarachter de belangen van de draaiers schuilgaan.

'Mensen die het beter wisten waren allemaal fascisten, die het aan verstand ontbrak'

Boudewijn de Groot, uit 'Vrienden van vroeger', 1966

Tekst Ilja Faun

Het is het soort term waarvan iedereen aanvoelt wat het betekent, doch niemand weet precies wat het inhoudt: links.Bijgevolg is het een instituut dat voor een iedereen openstaat, mits men maar aan de uiterlijke voorwaarden voldoet. Menigeen is er dan ook via zijn vrienden ingerold, om er vervolgens in te blijven steken als een knoop in een dread.

De gebruiken van links zijn eenvoudig te leren en als men het spel goed speelt heeft men altijd onderdak, een warme hap en voldoende drank. Een enkeling ziet zelfs kans te promoveren naar de professionele menslievendheid en gemaakte verontwaardiging van de gevestigde politiek en ziet zo zijn engagement beloond met een vette boterham.

Nu heeft het gemaakte links zijn, dat niet meer is dan een uitgesproken niet rechts zijn, zo weinig om het lijf dat men zich gedwongen ziet te vervallen in arrogant en schreeuwerig gedrag. De eigen onzekerheid wordt tot argument gemaakt en een degelijk slachtoffercomplex maakt de zaak compleet.

Bij gebrek aan een duidelijk gezag is men elkaars scherprechters, met de nodige infight tot gevolg, waarbij de zwakkeren bloot staan aan een brute eis tot conformiteit. Om de spanning te verlichten zal er af een toe een gezamenlijk doel worden gekozen. Wie eenheid wil, moet een vijand maken en politieke correctheid is de denkbeeldige lijn waarlangs men gezamenlijk optrekt tegen de boze buitenwereld.

De loop en omtrek van deze lijn is noch in de sterren geschreven, noch geschonken door wijze ouwe mannetjes, zij is slechts het product van het totale krachtenspel aan ideologische verschillen binnen de beweging, bijeengehouden door de behoefte aan een thuisland.

Want links kan onmogelijk een homogeen verschijnsel genoemd worden (hoewel de demografische samenstelling dat wel is). Het vervult veeleerder de functie van stamverband voor verloren individuen in een verwarrende tijd. Een knappend vuurtje van schijnzekerheid voor familiezieke wezens.

Veel meer dan door haar ideeën, wordt links namelijk getypeerd door de geestestoestand van haar aanhang. Botweg kan die worden omschreven als gedreven door schuld, geobsedeerd door zwakte en beperkt door conformisme. Hierin zien wij met name de eeuwenlange uitwerking van de christelijke religie terug.

Want de meest progressieve politieke stromingen van weleer waren gelovigen die in voorbereiding op de wederkomst van de Heer maar alvast een aards paradijs gingen stichten. Armenhuizen, weeshuizen, de vrije zaterdag en zondag, de afschaffing van de slavernij, hospitalen, ontwikkelingswerk, dierenbescherming, sociale woningbouw. Het is allemaal het werk van een gegoede burgerij, voorzien van voldoende vrije tijd, en met een goddelijke roeping tot liefdadigheid.

Dit zijn de wortels van links, en niet de piraterij, de arbeidersbeweging of de boerenstand. Veelal vormde links één geheel met de ontwikkelingsdrang van rechts. En niet zelden heeft menslievendheid monsters gecreëerd. De geschiedenis van de kolonisatie en industrialisatie staat bol van bezorgdheid om het heil van heidenen en arbeiders, die uit hun ledigheid verlost dienden te worden.

Berucht zijn de 'engeltjesfabrieken' aan de slavenkusten, of de 16-urige werkdag ter voorkoming van duivelse verlokkingen. Het valt ons moeilijk Phillips II of Columbus te zien als gedreven door geloofsijver, eerder dan door hebzucht, toch zijn er aanwijzingen dat dit wel degelijk het geval was.

We dienen ons degelijk in te prenten dat goede bedoelingen niet per definitie leiden tot een betere wereld. Zo heeft de mechanisatie de mens weliswaar bevrijdt van zware lichamelijke arbeid, maar ook van zijn baan en de toekomst van zijn planeet. En meer recentelijk heeft links uit bezorgdheid aanzet gegeven tot de oprichting van asielzoekerscentra, waar nu met weinig moeite een deportatiemachine van wordt gemaakt.

Het is dit positivisme ten aanzien van de vooruitgang dat links zijn grootste interne tegenstelling bezorgt. De overtuiging dat het de menselijke ontwikkeling traag doch onvermijdelijk richting een hoger moreel peil leidt, vormt de politiek-correcte tegenhanger van het wangedrocht 'groei economie'.

En door deze geruststellende boodschap schraagt zij het wankele vertrouwen in de westerse cultuur. Het is immers eenvoudiger om een variatie op een vertrouwd patroon te adopteren, dan te moeten toegeven dat niet wát we denken het probleem vormt, maar de manier wáárop we denken.

Eén blik in de oneindige ruimte leert ons echter meteen dat creatie en vernietiging de vaste patronen in het universum zijn, en dat vooruitgang altijd tijdelijk is. En hiermee is elke externe rechtvaardiging van zijn kracht ontdaan, aangezien het 'hoger' plan ontbreekt en eenieder teruggeworpen wordt op zijn eigen intenties.

Want waar blijft links, als het zijn morele superioriteit gestoeld ziet op waanideeën, gevormd in de krochten van het chiliasme en darwinisme, en wanneer wij slechts een gril van de natuur zijn, die eventjes het oppervlak van een voort ijlende klomp radioactief afval bewonen?

Het reduceert het politieke spel tot een willekeurige plaatsbepaling, een samenzijn om het samenzijn. De arrogantie van het gelijk is gebaseerd op het kennen van de juiste uitkomst. Zonder die uitkomst immers, valt nooit en te nimmer een beslissend oordeel te vellen.

Als ik mij als vrijheidslievend individu afficheer als links dan doe ik dat vanwege mijn behoefte aan een kader zonder welk ik hulpeloos in het luchtledige zou bungelen. Dat ik voor links kies en niet voor rechts is waarschijnlijk ingegeven door mijn opvoeding en omgeving. Niettegenstaande de onmetelijke lijst toevalligheden die ons leven vorm geven, vermoed ik echter wel degelijk het bestaan van een persoonlijkheid.

Dat ik mij vrij wil voelen en schone lucht wil inademen zijn waarschijnlijk diepe biologische behoeftes. En dat de wereld om mij heen die behoeftes frustreert met een beleid dat zij 'rechts' placht te noemen is even wezenlijk. Onder het ideologisch rookgordijn gaat een wereld schuil van individuen, die zich aaneensluiten in de strijd tegen andere individuen. Niet de vlaggen die zij dragen doen ertoe, maar de doelen die zij nastreven. En wie blindelings de vlag blijft volgen, vindt zichzelf wel eens dood in een massagraf.

Waar mijn doelstellingen overlappen met die van links zou men mij zo kunnen noemen. Persoonlijk heb ik het land aan deze aan het parlementarisme ontleende term, of zelfs aan haar culturele implicatie van duistere of onreine zijde. Links als begrip heeft voor mij geen toekomst, inhoud of waarde. Het maakt slechts deel uit van de symbolenstrijd waarachter de belangen van de draaiers schuilgaan.

In aanvang wilde ik een betoog schrijven tegen de arrogantie van links, maar ik besluit met een betoog tegen links als westers hersenspinsel. Laat het een toevluchtsoord zijn voor gekwetste zieltjes uit een middenstands milieu, of een sociologische aanduiding van een geestestoestand onder een deel van de bevolking, mij zullen ze er niet meer op betrappen. Ik durf het aan om het grote politieke niets in te stappen, waar slechts mijn eigen licht de weg wijst, en waar geen afkeurende blikken mij van mijn koers doen wijken.

Laat mij maar vrij om alles zijn wat verschrikkelijk is. Toch heb ik vertrouwen in de miljoenen jaren ontwikkeling die mij tot een coöperatief wezen hebben gemaakt, dat genoegen schept in het plezieren van anderen en dat er geen been in ziet zijn eigen toekomst te vergallen. De grootste leugen die ons in de armen van het politieke spel drijft is onze veronderstelde aangeboren slechtheid. Links en Rechts verschillen enkel van visie over de te volgen methode, Links zegt opvoeden, Rechts zegt onderwerpen.

Zeggen wat je denkt, wat voor gevolgen dat ook mag hebben, klinkt misschien niet erg pragmatisch, het is in ieder geval moedig. Voor mij persoonlijk is het de enige vorm van politiek debat, ingegeven door een vigerend individualisme, waar voor zieltjes winnen geen plaats is. Links is voor mij een term van de buitenwereld, op zijn hoogst een geuzennaam. De termen rechts of links verhinderen ons zo onderhand zelf te beslissen wat we willen overwegen.

Als het voor de aarde en de mensheid beter is om het kapitalisme in elkaar te laten flikkeren, dan zou dat voor West-Europa wel eens een hard gelag kunnen worden, en dat is niet bepaald links te noemen. Hongersnood is per definitie mensonvriendelijk. Doorgaan met het huidige economisch beleid, hier en daar de scherpe randjes eraf vijlend, kan echter ook onmogelijk links zijn, gezien de gevolgen elders in de wereld en op lange termijn.

Zelf echter ben ik van mening dat de term links (en rechts) samen met de parlementaire democratie in het museum thuishoort en dat de toekomst aan de vrijheidslievende individualisten is, die gelegenheidscoalities aangaan naar gelang hun eigen behoeften.

Naar boven