Ravage
#16
23 december
2004
●
Ravage ●
Archief
● Overzicht
2004 ● Overzicht
#16
Een lelijk gezicht
Een journalist wordt op z'n speurtocht naar de ervaringen van vluchtelingen in Nederland van het ene op het andere moment verliefd op een Somalische vrouw. 'In dit land wil niemand wonen' is een hartstochtelijke roman over een zware problematiek.
Tekst Ger Limpens
Peter Lenssen debuteerde vijftien jaar geleden met 'Toplöss', een boek waarin het anarchisme in de mijnstreek gedurende de eerste helft van de twintigste eeuw het toneel vormde van het verhaal van een sociaal bewogen Limburger die uiteindelijk zijn einde vond in de Spaanse Burgeroorlog.
Ook in z'n nieuwe boek is de toon meeslepend en politiek geïnspireerd. Lenssen is een schrijver die zijn politieke sympathieën niet onder stoelen of banken steekt, een uitgangspunt dat op dit moment door het merendeel van zijn vakbroeders niet al te zeer beleden lijkt te worden.
De roman beschrijft aan de hand van de ervaringen van een Somalische vluchtelinge de schrijnende situatie rond de vluchtelingen- en asielproblematiek in Nederland. De achterflap van 'In dit land wil niemand wonen' rept zelfs van een aanklacht tegen een van de meest beschamende misstanden van deze tijd, een etikettering die ik graag onderschrijf.
Zoekende
De Nederlandse journalist Tom Lambert wordt op een speurtocht naar de ervaringen van vluchtelingen in dit land van het ene op het andere moment verliefd. Lambert zit in een fase van zijn leven waarin hij zelf ook zoekende is.
Relatie net op de klippen gelopen, intussen zijn lul achterna lopend in een puur seksuele relatie met zijn voormalige schoonzus, wier man n Toms broer dus n ook af en toe door Toms leven struint. Een andere broer gesneuveld ergens in Bosnië. Toms leven is al met al een puinhoop. En dan is daar plots Fadumo, de Somalische vluchtelinge, die ook voor Tom het een en ander blijkt te voelen.
Je zou dit boek een liefdesdrama kunnen noemen, ware het niet dat je je eerst door een inleiding moet heen zien te werken waarin op evocatieve wijze herinneringen aan Fadumo verteld worden. Zowel prachtige beschrijvingen van het leven van deze vrouw, haar ouders en haar broer als vreselijke ervaringen van Fadumo in de kerkers van de Somalische dictator Siad Barre.
Verderop in het boek valt alles op zijn plaats en wordt de relatie helder tussen de verschillende personages. Maar het blijft zware kost. Tom raakt namelijk gaandeweg de roman steeds meer betrokken bij andere vluchtelingen en hun onverkwikkelijke ervaringen met allerlei facetten van Nederland.
Niet alleen de regelgeving n die soms hilarische toestanden tot gevolg heeft n maar ook de onverholen vreemdelingenhaat die overal opduikt en zelfs tot levensgevaarlijke situaties voor Tom en de mensen in zijn omgeving leidt. Het is zelfs zeer twijfelachtig of er zich voor Fadumo en Tom ooit een happy end aan zal dienen, want hoewel de roman in zekere zin een open einde heeft, is de sfeer en de toon van het boek ook aan het slot verre van opwekkend.
Een gezicht
Vrolijk is de beschreven materie niet. Peter Lenssen slaagt er echter in om dit onderwerp dat voor velen slechts een gegeven is dat niets met mensen maar alles met getallen (bijvoorbeeld de 26.000 gevallen van Verdonk) te maken heeft een gezicht te geven. Een gezicht dat vaak lelijk is. Een gezicht dat vaak mensonterend is. Maar tevens een gezicht waar we met zijn allen wellicht nog niet voldoende naar gekeken hebben.
Want hoe verklaren we anders dat we in dit land, een van de rijksten ter wereld, niet bereid zijn anderen een gelegenheid te bieden zelf ook een acceptabel leven op te bouwen? Als Peter Lenssen ook maar een klein beetje in staat is een enkeling anders tegen deze problematiek aan te laten kijken, dan is dit boek in ieder geval niet voor niets geschreven.
Om potentiële lezers niet af te schrikken, is het goed om te vermelden dat dit boek zeker geen personages van bordkarton bevat die zich conform politiek-correcte lijnen ontwikkelen. Tom Lambert, de ik-persoon, is een mens met niet louter positieve trekken. Hoewel de man een aantal vervelende trekjes vertoont (zijn diervriendelijkheid bijvoorbeeld laat toch vaak te wensen over) weet de auteur de hoofdpersoon zodanig voor het voetlicht te brengen dat deze mij na het lezen zeer lief is.
Zo zou ik willen weten hoe het verder verloopt met Lamberts vriendschap met de docent Bert. En zelfs bij representanten van de duidelijk aanwezige gevestigde orde slaagt Lenssen erin een diversiteit in sympathie tot stand te brengen die contouren en diepgang van personages doet ontstijgen aan die van spelers in een plat politiek manifest. Lenssen weet zich hiermee mijlenver verwijderd van de platgetreden paden der rolmodellen, dit niet in het laatst door zijn woordkeus, beeldspraak en zinsbouw die vaak verrassend zijn.
'In dit land wil niemand wonen', een uitgave van Baalprodukties Sittard i.s.m. Artilimo Heerlen. 204 pagina's, e.16,50.
Ook te bestellen via internet: www.artilimo.nl of www.antenna.nl/rampenplan/