Ravage
#16
23 december
2004
●
Ravage ●
Archief
● Overzicht
2004 ● Overzicht
#16
De slechte winnaars van Bush
Volgens de schrijver John Powers wordt Amerika momenteel overspoeld met Sociaal Darwinisme, een uitvloeisel van de rechtse revolutie. Het naakte kapitalisme zal nog meer ruimte krijgen om Amerika en de rest van de wereld te domineren. Afgaande op de geschiedenis zal deze op hol geslagen hoogmoed van de elite afgestraft worden.
Tekst Ulrik van Tongeren
Volgens statistieken is er de afgelopen twaalf maanden iedere 4,3 seconde een anti-Bush boek gepubliceerd. Met de herverkiezing van George W. Bush zijn deze publicaties niet tot het vuilnisvat van de geschiedenis veroordeeld, de lucratieve anti-Bush industrie kan dus rustig ademhalen...
Journalist John Powers, auteur van 'Sore Winners' (And the Rest of Us) in George Bush's Amerika, merkte dit op in een van zijn columns, vlak na de Amerikaanse verkiezingen. De auteur befaamd door zijn 'On' columns in het Amerikaanse politiek-cultureel magazine L.A. Weekly heeft met Sore Winners geen verzameling van deze columns gemaakt. Het is een losstaande diepgravende politiek-culturele verkenning en verklaring van de Bush-jaren.
Rumsfeld
'Bush World' wordt grondig binnenstebuiten gekeerd. Behalve Bush himself, worden zijn handlangers Cheney, Ashcroft, Rumsfeld, Powell en Condoleezza Rice meeslepend geportretteerd, alsmede de Napoleon van de terreur Osama bin Laden. Al deze personen worden met humor neergezet, soms met tegenstribbelende bewondering, het worden nooit zomaar karikaturen.
Vooral Powers stiekem bewonderende portret van Donald Rumsfeld is opmerkelijk. Deze minister van Defensie mag dan een sinister figuur zijn, zijn machohouding en opmerkelijk laconiek taalgebruik mogen op goedkeurende bewondering van Powers rekenen. Hij zal wel blij zijn dat Rumsfeld nog vier jaar aanblijft.
Een opmerkelijk aspect van het boek is dat het niet uitsluitend een scherpe, met sardonische humor gelardeerde, analyse van de politieke constellatie van de afgelopen vier jaar is geworden, maar ook ruim baan geeft aan wat er op cultureel gebied plaatsvond en waarschijnlijk de komende jaren gewoon door gaat.
De fraaiste passages in Sore Winners zijn die over de contradicties van de populaire cultuur in de Amerikaanse samenleving. Glanzend voorbeeld hiervan is Rupert Murdoch, mediatycoon en eigenaar van het uiterst reactionaire Fox News en het Fox Broadcasting Network.
Fox News is ongetwijfeld het belangrijkste propagandamiddel van de Bush regering. Met de rabiate ultra-rechtse Bill O'Reilly als ceremoniemeester van de splijtende nieuwsshow The O'Reilly Factor. Maar dezelfde Murdoch produceert ook de uiterst subversieve tekenfilmserie The Simpsons.
Consumeren
Cultuur is een wijds begrip in dit boek. Behalve boeken, films, muziek, strips, tv en radio, heeft Powers het dan ook uitvoerig over de cultuur van het consumeren. Na 11 september 2001 kregen de Amerikanen van Bush de opdracht om te gaan winkelen, om de terroristen niet te laten winnen. Consumeren zou als een uiting van creatieve democratie gezien moeten worden, aldus de Republikeinen.
"Er is geen grotere Amerikaanse waarde dan iets bezitten", is een wonderlijke uitspraak van de minister van Huisvesting in de Bush regering. Alsof bezitten een grotere waarde vertegenwoordigt dan de democratie en de grondwet. De meest verhitte culturele debatten in Amerika gaan dan blijkbaar niet over films, boeken en dergelijke, maar over consumeren en consumentenproducten.
Met als ultieme voorbeeld de terreinwagen manie. Veel gestelde vraag is of het bezitten van de zogenaamde SUV wagens moreel verwerpelijk is. Deze benzine vretende monsters doen een aanslag op de hulpbronnen van de wereld, en maken Amerika nog afhankelijker van de olie uit het Midden-Oosten, op het moment dat er gevochten wordt tegen de door petrodollars gefinancierde terroristen.
Dergelijke vraagstukken verwijzen dan ook naar de winnaars-verliezers cultuur die haarscherp ontleedt wordt in Sore Winners; de protserige terreinwagens zijn dan ook een markant symbool van de winnaars. De Bush regering heeft de rijke toplaag honderden miljarden dollars belastingverlaging toegeschoven en miljoenen Amerikanen, inclusief de soldaten van het Amerikaanse leger, uitgesloten van dergelijke vrijgevigheid.
Rechtse revolutie
Powers noemt de filosofie die achter het beleid van Bush zit 'Populistisch Sociaal Darwinisme'. De president pocht over macht teruggeven aan de gewone man, dat wil zeggen geld teruggeven, maar creëert in werkelijkheid een zeer zichtbare groep winnaars. Tegelijkertijd wordt het sociale vangnet, of wat daarvan over is grondig gesloopt.
Dit Sociaal Darwinisme is een uitvloeisel van de rechtse revolutie die Amerika overspoelt. De Republikeinen hebben na de verkiezingen de macht nog steviger in handen met het presidentschap, het Huis van Afgevaardigden en de Senaat.
Hoog op de agenda staat de herschepping van de rechterlijke macht met de benoeming van reactionaire rechters die progressieve wetgeving zoals het recht op abortus en rechten van minderheden zullen proberen terug te draaien. Milieuwetgeving, onderwijs en alle mogelijke vormen van sociale bescherming van de zwakkeren van de samenleving zullen nog scherpere aanvallen van het Bush regime te verwerken krijgen. Het naakte kapitalisme zal nog meer ruimte krijgen om Amerika en de rest van de wereld te domineren.
In 'Escape From Bush World', de titel van het laatste hoofdstuk, zit weliswaar nog enige hoop verwerkt, maar de auteur die zelf stevig links is laat er geen twijfel over bestaan dat de tandeloosheid van links hemeltergend is. Links die nog steeds in het verleden blijft hangen en zich bijvoorbeeld nog druk maakt over de gestolen verkiezingen van 2000.
De schrijver hamert erop dat rechts vrijheid, fun, authenticiteit en een visie op de toekomst biedt en dat op een gestroomlijnde wijze weet te verkopen. De Bush administratie blijft de bevolking aanvuren om te consumeren, dat allemaal op de pof, wat de regering zelf ook doet met het gigantisch oplopende overheidstekort.
Hoogmoed
Huiveringwekkend en amusant tegelijkertijd zijn de voorbeelden van het arrogante, snoevende gedrag van de rijken en machtigen die de titel van het boek verklaren. Er is altijd al een duidelijke winnaars-verliezers mentaliteit in de Amerikaanse samenleving geweest.
De hedendaagse winnaars winnen niet zomaar, maar winnen ook nog slecht. Op verbeten wijze stampen ze hun tegenstanders en ondergeschikten de grond in. Afgaande op de geschiedenis zal deze op hol geslagen hoogmoed van de elite afgestraft worden, hopen we dan maar. In de komende vier jaar zullen de Republikeinse machthebbers toch moeten bezwijken onder hun fouten, is een hoopvolle conclusie van sommige commentatoren, en ook van Powers.
Bush zal ongetwijfeld gaan worstelen met de puinhoop in Irak, het gigantische overheidstekort, het rampzalige Medicaid programma voor de ouderen, en de volgende grote terroristische aanval in de Verenigde Staten die eraan staat te komen, en die ze niet zullen weten te voorkomen.
De analyse in Sore Winners van de Bush-jaren, ruim voor de verkiezingen geschreven, maakt duidelijk dat de overwinning van Bush op John Kerry onontkoombaar was. Vele miljoenen Amerikanen hebben blijkbaar tegen hun belang gestemd, ze bezweken toch voor de gestroomlijnde marketting. Feit is ook dat Kerry geen progressieve visie op de toekomst van Amerika wist te bieden.
En natuurlijk heeft de angstpsychose voor het terrorisme een belangrijke rol gespeeld, angst die op een bijna Orwelliaanse wijze het bewustzijn van de Amerikanen werd ingeramd. Overigens zijn we nog lang niet van de Bush-clan af, want broer Jeb Bush, die een groter politiek talent schijnt te zijn dan zijn broer, is zich al aan het warmlopen voor de presidentsverkiezingen over vier jaar.
Sore Winners (And the rest of Us) in George Bush's America, van John Power. Doubleday 2004, ISBN 0-385-51187-6.