Uit: Ravage #15, 22 nov 2002

Bekijk het!

Onlangs werd in de Oude Kerk in Amsterdam de expositie World-Information.org geopend. Over de invloed en ontwikkeling van netwerken op ons leven. Ravages Roving Reporter raakte er als snel in verstrikt.

De Oude Kerk, gelegen midden op de Wallen in Amsterdam. De ruimte is veel groter dan je van buitenaf zou denken. Meteen bij aanvang word je een doolhof van metershoge panelen ingelokt, lappen met vooral veel tekst in high-tech frames opgehangen. Achter in de kerk is een aantal installaties van kunstenaars opgesteld.

Een tent - een van de weinige plekken buiten de wc waar het lekker warm is - van het Critical Art Ensemble met een installatie over genetische manipulatie. Het oogt als een broeikas met ontluikende plantjes. Een spionagekamer, ingericht als een gemiddeld kantoor met vier monitors; de bezoeker mag raden waar zich de cameraatjes bevinden. Een spionage vliegtuigje dat zo te zien op afstand bestuurd echt kan vliegen. Een donkere kamer met een film over een verlaten reuze-satelliet, onklaar gemaakt achterbleven toen de Russen zich uit Letland terugtrokken; weer helemaal opgelapt door een groep van media-activisten. Het Acoustic.Space.Lab gaat een live-verbinding leggen.

Handleiding

Het is allemaal wel leuk, maar waar gaat dit over? Dat is moeilijk in een paar zinnen uit te leggen. We nemen de persmap erbij. 'World-Information.org biedt een overzicht van wereldwijde communicatienetwerken, de trends in controle van de netwerken en dat wat in het verschiet ligt.'

De website: 'De tentoonstelling bestaat uit drie delen: 'World-Infostructure', 'World-C4U' en 'Future Heritage'. Op 32 schermen schetst World-Infostructure de opkomst en invloed van de wereldwijde expansie van communicatie- en informatienetwerken met betrekking tot de maatschappij en verschillende aspecten van het dagelijks leven. World-C4U presenteert klassieke en moderne beveiligingstechnologieën - van de Enigma machine tot irisscanners.'

Het publiek zou aan de hand van praktische biometrische toepassingen moeten ervaren hoe technologieën voor controle en veiligheid gebruikt worden. Maar dat gevoel kreeg ik als bezoeker van de expo niet. Zodra de argeloze toeschouwer binnenwandelt is het onduidelijk wat nou het serieuze deel van de expositie is, en wat de artist-impressions. En omdat veel van de informatie over toezicht en controle de grens van het voorstelbare overschrijdt, is het geen overbodige luxe de bezoeker wat houvast te geven, bijvoorbeeld de vorm van een handleiding.

Arti-farti

En wie is die toeschouwer eigenlijk, voor wie is World-information.org bedoeld? De persmap plaatst het gebeuren nadrukkelijk in de actuele discussie: 'Temidden van het politieke debat over openbare veiligheid en leefbaarheid, komt een evenement over veiligheid, controle en nieuwe technologie naar Amsterdam. Terwijl de bevolking te hoop loopt voor meer blauw op straat, ziet het boven hun hoofden zwart van de beveiligingscamera's. Met de ontwikkeling van de wereldwijde digitale netwerken, zijn ook de mogelijkheden voor toezicht en controle toegenomen. World-information.org stelt de vraag: hebben wij zelf controle op hoe we worden gecontroleerd?'

De expositie wil mensen bewust maken, en nadrukkelijk allerlei soorten bezoekers naar de Oude Kerk zien te krijgen. Op de openingsreceptie waren vooral genodigden, mensen die op de een of andere manier iets te maken hebben met het project, of met de mede-organisatoren: de Waag, de Balie en Montevideo.

Maar de genodigden die ik sprak hadden niet het idee dat de expositie voor hen was bedoeld. ,,Te arti-farti voor mij'', fluisterde een low-tech activist van internetcafé Ascii me toe, te veel kunst, te weinig inhoud. ,,Ik vind zoiets pas leuk als ik uitgedaagd wordt mee te doen. De beeldschermen die hier hangen lijken touch-screens maar zijn het niet, je mag er niet eens aankomen.''

,,Voor mij niet veel nieuws'', zei de man van de belangenvereniging van internetgebruikers, ,,en het is de vraag hoeveel mensen je hiermee bereikt.''

,,In dit koffertje hier heb ik meer high-tech dan op deze hele expositie te vinden is'', blufte de afluisterspecialist, als altijd onderweg naar een opdracht. Om er aan toe te voegen: ,,Ik ben maar een gewone jongen, voor mij is dit niet bedoeld, ik snap het allemaal niet.''

,,Wat denk je dat dit grapje gekost heeft'', zei de internetpionier, terwijl hij op een groepje camera's wees die beplakt zijn met goudkleurig bobbeltjes-papier. ,,En wat is de bedoeling van camera's die nergens op aangesloten zijn?'' De bedrading die op de grafstenen vloer is vastgetaped, eindigt inderdaad afgeknipt in het niets.

'Een uitbundige groep van gouden bewakingscamera's' heet het in de persmap. 'Waarom zou je een stille getuige zijn als je ook een glanzend ornament kan zijn? Net als bij iconen worstelt de installatie met de historische problematiek van wat er gebeurt als het object dat als bemiddelaar optreedt wordt aangezien als het object zelf.'

Komt dat zien, bekijk 't en oordeel zelf - er is ook een uitgebreid overzicht van Spot The Cam, een inventarisatie van camera's op de openbare weg in het centrum van Amsterdam. En ondanks de verleende subsidie van een kleine half miljoen euro is de expositie niet gratis te bezichtigen.

Eveline Lubbers

De expositie is t/m 15 december geopend van 11 tot 17 uur. Zondag van 13 tot 17 uur. Oude Kerk, Oudekerksplein in Amsterdam. Entree 6,5 euro, MJK halve prijs. Http://world-information.org