Uit: Ravage #9, 28 jun 2002

Onlangs bracht het Brabantse Music For Speakers label een gratis cd uit ter ere van haar twaalfde release. Releases die vooral in het buitenland niet onopgemerkt zijn gebleven. Zo stonden er in 'The Wire' en 'De:Bug' lovende kritieken. In Nederland groeit de aandacht langzaam maar gestaag.

Het valt meteen op. Tussen de stapel in witte hoezen gestoken promo's schittert een mooi vormgegeven hoes. Een hoes die een interessante muzikale reis herbergt. Want de muziek die het Music For Speakers label uitbrengt is verre van gemakkelijk. Soms is het jazzy breakbeat, gloedvolle drum'n'nbass, dan weer hectische microhouse of experimentele clicks'n'cuts. In ieder geval past de muziek goed bij de vormgeving: mysterieus, spannend, anders.

Dat is kracht van Music For Speakers, of in het kort: MS4. Het label zwenkt naar links of haalt rechts in. Laat zich niets gelegen aan muzikale hokjes of conventies. Toch zit er gevoelsmatig een duidelijke rode draad in de muziek, al is moeilijk te verwoorden wat die gemeenschappelijkheid is. Medeoprichter Richard van Kruysdijk wil er ook niet al te veel woorden aan vuil maken: ,,Wij streven ernaar onze eigen sound te definiëren en zoeken zeker geen aansluiting bij bestaande genres.''

Met succes. Begin 2000 vonden Aardvarck (Mike Kivits), Sandor Caron, David Caron, Madcap (Felix van de Vorst, Richard Hermes) en Sonar Lodge (Marie-Claudine Vanvlemen en Richard, Kruysdijk) het welletjes. Tijdens concerten, het samenspelen in diverse bandjes en het weken in de studio deelden zij een passie voor innovatieve muziek. Muziek die zij bij geen enkel label onderdak konden krijgen en daar moest maar eens iets aan gedaan worden. Het Music For Speakers label was een feit.

Slechte smaak

Inmiddels zijn we alweer 14 releases verder en staan nummer 15 en 16 op stapel. Daarbij oogst Music For Speakers internationale en, zij het mondjesmaat, nationale lof. Eigenlijk is dat best gek. Want van een eenduidige muzikale identiteit is bij het label geen sprake. Bij vlagen kruipt men dicht tegen het zogenaamde Intelligent Dance Music genre aan, dan weer voeren donkere jazz en avantgardistische invloeden de boventoon. Dat laatste leverde ze in de buitenlandse media overigens een vergelijking op het Britse Ninja Tune label. Zowaar een label dat haar sporen reeds heeft verdiend.

Van Kruyswijk: ,,Muzikaal staan we waarschijnlijk dichter bij Ninja Tune, hoewel ik die typische meligheid die in veel van hun releases doorklinkt niet altijd kan waarderen. Aan de andere kant hebben Aardvarck, Sandor Caron en Cellvoice allen ook releases op Delsin (Amsterdams label dat grossiert in hoogstaande clicks'n'cuts en microhouse - tp), dus daar ligt ook een duidelijke verbinding. We hebben een goed contact met Delsin en Rush Hour, onze distributeur, en we voelen wat dat betreft een verbondenheid. Strijdbroeders tegen de slechte smaak.''

Een label met een missie dus, al brengt van Kruyswijk het met een flinke dosis humor.

Punk attitude

Het lijkt erop dat de gezamenlijke strijd vruchten begint af te werpen. Steeds meer radicalere muziekstromingen vinden hun weg naar de 'gewone' muziekconsument. Zo hebben artiesten als Kid606, Herbert en Akufen en labels als Force Inc de zogenaamde Intelligent Dance Music (IDM) ontdaan van haar technologisch karakter en omgevormd tot sexy dansvloer materiaal. Al dan niet door kruisbestuivingen met house, 2step en drum'n'bass.

In feite doet Music For Speakers niet anders. Ondanks de ingewikkelde experimentele muziek legt zij immers niet de nadruk op elektronica en techniek. Emotie en melodie nemen een belangrijke plaats in. Is dat soms het begin van de rode draad?

Van Kruyswijk: ,,We werken allemaal zeer intuïtief, dat maakt de muziek moeilijk te benoemen. Wel is er een sterk esthetisch en harmonisch gevoel en proberen we grenzen te verleggen op 't gebied van songstructuren en beats. Maar waar het uiteindelijk om gaat is datgene dat niet in woorden te vangen is. Het idee van 'hier is wat aan de hand', 'hier gebeurt iets bijzonders'.''

Maar dat verklaart nog niet de toenemende populariteit van 'vreemde' muziek. Van muziek die het experiment succesvol combineert met lichtvoetigheid. Muziek die een punk attitude serveert in een krokant jasje.

Outsiders

Van Kruyswijk vindt het allemaal wel best. Op die manier is hij niet met muziek bezig. Hij heeft dan ook niet zozeer een visie op, maar veel meer een houding ten opzichte van muziek.

,,Ach, zoals altijd zullen de radicale underground stromingen voor een deel evolueren naar een 'pop-format'. Er gaat toch een bepaalde archetypische kracht uit van 'liedjes'. Is ook prima. Als ik denk aan de artiesten die ik bewonder, zijn het allemaal 'outsiders', mensen die buiten de genres opereren, die hun eigen logica kunnen overbrengen op een manier waarop de vreemdste dingen gevoelsmatig kloppen.''

Wat dat betreft kun je de artiesten op M4S met recht outsiders noemen. Succesvolle outsiders, want het label vaart er immers wel bij. ,,In de eerste plaats blijven wij muzikanten, geen labelbazen'', nuanceert Van Kruyswijk.

Toch staan er een aantal interessante releases op stapel. In september zal de tweede label compilatie verschijnen. Daarna is het de buurt aan Tam Tam (een Duits collectief die eerder samenwerkten met Lauri Anderson, Michael Nyman en Tosca), Teldubgnosis (een duister dub project van Ted Parsons, bekend van zijn werk met Swans, Bill Laswell en Buckethead) en Harco Pront (een nieuw talent uit Eindhoven).

Wie nu wel eens wil horen hoe de muziek op M4S klinkt, surft naar www.musicforspeakers.com en download de gratis cd 'Cado' in mp3 formaat, inclusief hoesje, en brandt zo zijn eigen legale M4S verzamelaar.

Theo Ploeg