Uit: Ravage #7, 17 mei 2002

Het vrije woord

Ook binnen (radicaal-)linkse activistische kringen sprak Pim Fortuyn tot de verbeelding. Een meerderheid wist hem niet te positioneren en volgde het steekspel der fractieleiders op het politieke toneel met stijgende verbazing. Sommige organisaties echter veroordeelden Fortuyn tot het extreem-rechtse kamp. Ten onrechte, vindt Alex van Veen.

Bevrijdingsfestival in Amsterdam. Met drie personen bemensen we het infokraampje van Ravage. De discussie is kort maar hevig. Een jongen, lid van de Internationale Socialisten (IS), komt vragen of we zometeen meedoen met het wegsturen van de campagnemedewerkers van de Lijst Fortuyn. De partij heeft zich, samen met andere politieke partijen, geposteerd op het terrein in het kader van de verkiezingen.

We doen niet mee aan de actie, die we als een daad van onmacht en willekeur beschouwen. "De ideeën van CDA en VVD over het toelatingsbeleid van vluchtelingen verschillen nauwelijks van die van de Lijst Fortuyn. Verjagem jullie die dan ook?", is ons antwoord. "Maar er zijn extreem-rechtse types verbonden aan die partij. Zulk volk hoort niet thuis op een festival voor de viering van 5 mei", probeert de jongen nog.

Even later ontstaat er een oploopje bij het kraampje van de jongste politieke partij. Door tussenkomst van collega politici en een handvol agenten slagen de 'antiracisten' er niet in de aanhangers van Fortuyn te verjagen. Een dag eerder had de Internationale Socialisten meer succes. Campagnemedewerkers van de Lijst Fortuyn, door de IS'ers bestempeld als fascisten, werden tijdens het uitdelen van verkiezingsfolders op de Dappermarkt verjaagd.

Onderbuikgevoelens

De afgelopen weken heeft de Internationale Socialisten geen moment onbenut gelaten om op populistische wijze gebruik te maken van de onderbuikgevoelens van links. Pim Fortuyn werd door de IS gebombardeerd tot een rechts-extremist die bestreden diende te worden. Fortuyn werd in woord en beeld beschimpt als brenger van het kwaad: "Stop de Hollandse Haider!"

Door op eigen initiatief op grote schaal opruïende posters over Fortuyn te verspreiden, waarmee werd opgeroepen voor de (afgelaste) antiracisme demonstratie in Rotterdam, werd deze geplande betoging door velen gezien als een anti-Fortuyn demonstratie. Hetgeen toch niet echt de bedoeling was van de échte organisatoren, het platform Nederland Bekent Kleur.

De IS staat overigens niet alleen in het verspreiden van belastende publicaties over Pim Fortuyn. Het Autonoom Centrum zette de trend twee jaar geleden in door op een poster Fortuyn met Hitler te vergelijken die Holland blank wilde hebben. Dit naar aanleiding van een reeks provocerende uitspraken die de man had gedaan als columnist van Elsevier.

De Fabel van de Illegaal gaf dit voorjaar een brochure uit, geheel gewijd aan Fortuyn. In de jongste uitgave van hun maandblad plaatste de Fabel een redactioneel, gebaseerd op de verkiezingsoverwinning van Leefbaar Rotterdam. Onder de kop 'Stop de opkomst van Fortuyn!' schrijft de Fabel dat ruim een derde van de Rotterdamse kiezers op extreem-rechts (lees: Leefbaar Rotterdam) heeft gestemd.

Multicultureel

Volgens het Landelijk Bureau Racisme Bestrijding kan en mag Leefbaar Rotterdam absoluut niet vergeleken worden met een extreem-rechtse partij. Sterker nog, in het partijprogramma van Leefbaar Rotterdam werpt deze nieuwe partij, waar Fortuyn de lijstaanvoerder van was, zich op als voorvechter van een multiculturele samenleving waar racisme taboe is. Een standpunt waar de PvdA nog wat van kan leren.

Pim Fortuyn was geen rechts-extremist. Als columnist en aanstormend politicus grossierde de man weliswaar in controversiële uitspraken, maar daarmee was hij nog geen racist. We waren het lang niet altijd eens met z'n opvattingen. Zo heeft hij in een interview met de Volkskrant gesteld de islam een achterlijke religie te vinden. Verder was Nederland naar zijn mening overbevolkt en moesten de grenzen potdicht.

Los van het feit dat de Volkskrant - als concurrent van De Telegraaf en als lijfblad voor het rechtse gedachtengoed van de PvdA door links nauwelijks serieus te nemen - erbij gebaat is een aanstormend politicus van een andere politieke kleur de mond te snoeren, diende je dit soort uitspraken van Fortuyn met een korreltje zout te nemen. Woorden zijn nog geen daden.

De afgelopen maanden heeft Fortuyn z'n beweringen in de Volkskrant niet voor niets tientallen malen herroepen. Zo zou het woord "achtergesteld" meer van toepassing zijn op de islam (o.m. vanwege het uithuwelijken van vrouwen). De boute uitspraak dat de grenzen potdicht moeten, werd genuanceerd met de opvatting dat politieke vluchtelingen welkom blijven.

Intolerant

Wat bezielt clubs als de IS en de Fabel om op dergelijke wijze een man als Fortuyn neer te zetten. Wat voor belang hebben ze daarbij? Fortuyn had veel rechtse ideeën, maar evengoed ook een aantal linkse. Hij uitte ze slechts, er was nog geen sprake van een ministerieel beleid. Hij uitte een hoop schrikbarende dingen die ook mij niet aanstonden. Maar dergelijke opvattingen dienen door links op een faire manier bestreden te worden, waarmee je aangeeft de kiezers van Fortuyn serieus te nemen.

De man met een extreem-rechtse politicus te vergelijken, getuigt van een diepe minachting voor het vrije woord. Het is een daad van incompetentie: Ben je het pertinent oneens met iemand, duw hem dan in het extreem-rechtse kamp. Lekker makkelijk, dan ben je er vanaf. De Lijst Fortuyn, of Leefbaar Rotterdam, zijn in de verste verten niet vergelijkbaar met een CD of CP'86 waar het racisme vanaf droop.

Door naar aanleiding van de emotionele reacties op de dood van Fortuyn en de vermeende jacht op links een bijeenkomst te beleggen "tegen haat en racisme", heeft de IS zichzelf onsterfelijk belachelijk gemaakt. Een daad van hypocrisie. De populistische organisatie, die er overigens als de kippen bij was om de moord op Fortuyn publiekelijk te veroordelen, zou er beter aan doen eens bij zichzelf te rade te gaan.

Alex van Veen