Ravage   ● Archief    ● Overzicht 2001    ● Overzicht #14


Uit: Ravage #14 , 2 november 2001

 

Qatar is van de WTO, de rest van de wereld van ons

Van 9 tot 13 november vindt in Doha, de hoofd­stad van het feodale golfstaatje Qatar, de Vierde Ministeriële Conferentie van de Wereldhandelsorganisatie plaats. Massademonstraties als in Seattle zijn in Doha uitgesloten, maar spannend wordt het wel.

De Europese Unie zal tijdens het overleg van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) in Doha alles op alles zetten om een brede onderhandelingsronde over verdere liberalisering van de wereldhandel te lanceren. Veel ontwikkelingslanden blijven zich echter tegen deze voorstellen verzetten.

Ook de 'anti‑globalisten' zullen zich roeren. Sinds de protesten tijdens de vorige ministeriële conferentie van de WTO in Seattle, twee jaar geleden, is de kritiek op de WTO en de huidige internationale economische orde alleen maar toegenomen. Zowel in het Noorden als in het Zuiden hebben miljoenen mensen zich aangesloten bij de strijd voor een rechtvaardige en duurzame toekomst en tegen economi­sche globalisering. Honderden organisaties hebben verklaringen tegen een nieuwe WTO‑ronde en tegen de reeds opgestarte WTO‑dienstenonderhandelingen ondertekend en tijdens de WTO‑top in Doha zullen op veel plaatsen acties en bijeenkomsten plaatsvinden.

Promotietour

De WTO‑onderhandelaars hebben zich tot nu toe weinig gelegen laten liggen aan de groeiende weerstand tegen het WTO‑wereldhan­delsregime. Het belangrijkste verschil met twee jaar geleden is dat er in de retoriek nu rekening wordt gehouden met de tegenbeweging.

Zo probeert voormalig bankdirecteur en huidig EU‑handelscommissaris Pascal Lamy de Europese voorstellen voor verdere liberalisering van de wereldhandel via een nieuwe WTO-handelsronde te verkopen als een 'ontwikkelingsronde' die vooral gericht zou zijn op de belangen van ontwikkelingslanden. Hij verzwijgt daarbij dat het om dezelfde voorstellen gaat als twee jaar geleden (Lamy heeft van de Europese handelsminister voor Doha letterlijk precies hetzelfde onderhandelingsmandaat meegekregen als voor Seattle) en dat veel ontwikkelingslanden zeer sceptisch staan tegenover de Europese voorstellen.

Lamy is de afgelopen twee jaar op één lange promotietour voor een nieuwe WTO-handelsronde geweest. Op allerlei manieren zijn ontwikkelingslanden gepaaid of onder druk gezet. Lamy hoopt nu in Qatar de oogst binnen te kunnen halen. Maar het blijft spannend, want er is nog steeds een aanzienlijk aantal, met name Afrikaanse, ontwikkelingslanden die zich blijven verzetten tegen de Europese voorstellen.

Exportbelangen

Bij zijn campagne wist Lamy zich gesteund door het transnationale bedrijfsleven. In de afgelopen maanden pleitten lobby‑organisaties als de Internationale Kamer van Koophandel, de Transatlantic Business Dialogue, de US Coalition of Services Industries en het European Services Forum (en dit is maar een kleine selectie) in verklaringen en oproepen een voor brede nieuwe WTO‑ronde.

De invloed van de industrie gaat verder dan lobbyen in de klassieke zin. Zowel de Transatlantic Business Dialogue (TABD) als het European Services Forum (ESF) zijn op verzoek van de vorige EU‑handelscommissaris Leon Brittan (nu bankier bij investeringsbank UBS Warburg en lobbyist voor de Britse financiële dienstenindustrie) opgericht met als doel sturing te geven aan de Europese  WTO‑onderhandelaars. Onder Pascal Lamy is hieraan niets veranderd en via de TABD en het ESF geniet het Europese bedrijfsleven een bevoorrechte toegang tot Europese beleidsmakers.

Toen ik een hoge ambtenaar van het Nederlandse ministerie van Economische Zaken aansprak op de onevenredig grote invloed van de Europese dienstenindustrie op het Europese WTO‑beleid, antwoordde deze dat dit een "logische zaak" is. "Het gaat primair om markttoegang voor Europese bedrijven buiten de EU en daarom zijn contacten met het bedrijfsleven voor de Europese Unie zo belangrijk."

Deze uitspraak vormt misschien wel de beste weerlegging van de EU‑propaganda over een ontwikkelingsronde: het gaat primair om de exportbelangen van het Europese bedrijfsleven. Dat was zo en dat is nog steeds zo. Het verklaart waarom het EU onderhandelingsmandaat sinds Seattle niet veranderd is.

Lijst

Ook in Doha zal het bedrijfsleven dominant aanwezig zijn. In augustus kondigde WTO-directeur Mike Moore aan dat er in Doha plaats zou zijn voor 647 vertegenwoordigers van 'niet‑gouvernementele' organisaties. Het persbericht van de WTO wekte de suggestie dat het ging om organisaties met ideële doelstellingen. Maar een lijst van geaccrediteerde organisaties was en is op de WTO‑website niet te vinden. Na enig doorzeuren van mijn kant wilde de (Nederlandse) 'NGO‑contactpersoon' van de WTO de lijst wel aan me faxen.

Dat de WTO de lijst alleen maar geeft aan mensen die door blijven vragen wordt begrijpelijk als je de lijst zelf bekijkt (en dat kan op <http://www.xs4all.nl/~ceo/wto/DohaList.html). Meer dan de helft van de zogenaamde NGO's op de lijst zijn lobbygroepen van het bedrijfsleven. Er zijn zelfs ruim dertig industriële adviescomités van de Amerikaanse overheid als 'NGO' geaccrediteerd.

De tegenstanders worden door de lokatie van de WTO‑top ditmaal op grote afstand van de ministeriële conferentie gescheiden. Maar de talrijke demonstraties die overal ter wereld worden georganiseerd door bonte coalities van boerenorganisaties, vakbonden, milieu‑organisaties, derde wereldclubs, anarchisten en al die anderen, kunnen wellicht een aantal onderhandelaars van ontwikkelingslanden net die steun in de rug geven waardoor ze net als in Seattle de lancering van een nieuwe ronde zullen blokkeren (de WTO besluit bij consensus).

Hoe dan ook, het mondiale protest zal opnieuw een teken zijn van de steeds luidere roep naar meer democratie, en naar rechtvaardige en duurzame internationale economische verhoudingen: onze wereld is niet te koop!

Erik Wesselius

Erik Wesselius is als onderzoeker/activist verbonden aan Corporate Europe Observatory en Transnational Institute. Hij ondersteunt de internationale campagne "Stop the GATS Attack" door middel van onderzoek naar lobby van de dienstenindustrie rondom de WTO‑dienstenonderhandelingen. Website: <www.gatswatch.org>

Een paar webadressen:
Common Front Against the WTO:
http://www.wtoaction.org/
Focus on the Global South:
http://focusweb.org/our‑world‑is‑not‑for‑sale/index.html
Peoples' Global Action:
http://www.nadir.org/nadir/initiativ/agp/free/qatar>
IBON:
http://www.info.com.ph/~globalzn
WTOwatch:
http://www.wtowatch.org

 

.Terug naar boven