Drijfjacht met allure op de Veluwe

Het Hof duldt geen pottekijkers

In de laatste drie maanden van het jaar beleven leden van de koninklijke familie dolle pret met het opjagen en afschieten van wilde zwijntjes. De Faunabescherming verzet zich tegen deze drijfjacht en kan inmiddels op brede maatschappelijke en politieke steun rekenen. Een verbod is nabij maar een al even omstreden variant, de drukjacht, ligt reeds klaar.

Zwijgend staan ze secondenlang tegenover elkaar. Een koppel jachtopzichters versus een tweetal dierenbeschermers op een glibberig bospad. De seconden lijken minuten te duren. Slechts het getik van het van tak op tak druppelende regenwater is hoorbaar in het bosgebied de Koninklijke Houtvesterij.

Kees Rötert en Harry Voss, coryfeeën van de stichting Faunabe­heer, onderwerpen een voederplek voor wilde zwijnen aan een nadere inspectie. Jaarlijks komt Faunabeheer bij het invallen van de winter op de Houtvesterij in actie tegen de drijfjacht op zwijnen. Op deze zomerse dag voeren Voss en Rötert alvast een terreinverkenning uit. Maar de jachtopzichters, nieuwsgie­rig als ze zijn, kruisen onverwachts hun pad.

,,Goedemiddag heren, wat zijn we vroeg in het seizoen op pad?'' Het is eind juli en het geknal van jachtgeweren zal nog enige maanden op zich laten wachten. Op veilige afstand steekt een kudde zwijnen, een moeder met haar kroost, het bospad over. ,,Zulke beestjes jaag je toch niet de dood in?'', daagt Voss de jachtopzichters uit. Na een zinloze discussie houden de opzichters het voor gezien. De partijen schudden elkaar de hand en gaan uiteen. ,,Tot in het jachtseizoen'', roept een van de faunabeschermers de opzichters nog na.

Drijfjacht

Ze klonken goedgemutst, maar de grimas op het gezicht van de jachtopzichters verraadde de ware aard van hun gemoedstoe­stand. Het plotselinge weerzien met de heren van de Faunabe­scherming was hen uitermate slecht bevallen. Want was het niet Faunabeheer die er laatst voor gezorgd heeft dat een meer­derheid van de Tweede Kamer nu tegen de drijfjacht is? En was het niet de stichting die de Dierenbescherming ertoe verleid heeft koningin Beatrix, de bazin van het bosgebied waarin de jachtopzichters werkzaam zijn, te wippen als bescherm­vrouwe?

Gedurende de periode half oktober tot half december treffen de actievoerders van Faunabeheer en de jachtopzichters elkaar meerdere malen in hetzelfde bosgebied. Er wordt dan niet getwist maar gestreden. De jachtopzichters zien erop toe dat de drijfjachten, gehouden door leden van de koninklijke fami­lie, volgens de spelregels verlopen. Faunabeheer streeft naar afschaffing van de drijfjacht en stelt alles in het werk om de uitvoerders hun plezier in het jagen te verknallen.

Bij een drijfjacht staan tien tot twintig jagers in linie op een afstand van vijftig meter van elkaar. Aan de andere kant van het perceel maakt een linie drijvers flink wat kabaal en trekt langzaam op in de richting van de jagers. Wanneer de door het lawaai op drift geraakte dieren - zoals vogels, konijnen, herten, reeën maar bovenal zwijnen - de jagers zijn gepasseerd worden ze in de rug geschoten. Hierbij wordt gemid­deld tien procent van de zwijnen dodelijk geraakt. Een aan­zienlijk deel wordt slechts aangeschoten en naderhand alsnog afgemaakt.

Harry Voss: ,,Vaak is het zo dat de jagers zich ook nog eens een vijftigtal meters voor een afzetting posteren, waardoor de niet geraakte dieren daar tegenop denderen om vervolgens voor de tweede keer in de richting van de jagers te rennen. De ja­gers krijgen zo een nieuwe kans om raak te schieten. Een bizar tafereel, zoiets noemen ze jachtplezier. Onvoorstelbaar smake­loos.'' ,,De opgejaagde beesten lopen zo hard dat de kans van raakschieten nihil is. Hierdoor is het risico van aangeschoten wild extra groot'', voegt Rötert eraan toe.

Het Loo

Het bosgebied de Koninklijke Houtvesterij, gelegen op de Oost-Veluwe even ten westen van Apeldoorn, omvat een langgerekt gebied. Tweederde van dit terrein, zo'n 6.700 ha, is Kroondo­mein. Deze status werd verkregen nadat prinses Wilhelmina het bosgebied in 1959 aan de Staat schonk. Dit om het veilig te stellen voor erfdeling.

De hofjachten in het Kroondomein van de Koninklijke Houtves­terij vinden plaats tussen 15 september en 25 december wanneer grote delen van het terrein voor het publiek gesloten zijn. Slechts enkele doorgaande fietsroutes en autowegen blijven open.

De 'normale' jachten, waarbij de jager met een jachtopzichter in een hoogzit plaatsneemt, worden overigens niet bestreden door de Faunabescherming. Immers, om het aantal wilde zwijnen niet uit de hand te laten lopen, wordt het doden van zwijnen als verantwoord beschouwd. Het op peil houden van de voor­jaarsstand, heet dat in vakjargon. Jaarlijks mogen er gemid­deld 600 zwijnen rondlopen in het gebied en worden er zo'n 400 afgemaakt.

De drijfjachten echter, die plaatsvinden van half oktober tot half december, worden algemeen gezien als een vorm van die­renmishandeling. De dieren maken als gevolg van de driften nauwelijks kans te overleven. Er zijn in Nederland ongeveer zeshonderd jagers die zich actief bezig houden met de drijf­jacht op wilde zwijnen. Vrijwel zonder uitzondering behoren ze tot het koninklijk huis, de adel of de top van het Nederlandse bedrijfsleven. De drijvers worden gerekruteerd uit de omgeving van het Kroondomein. De drijfjacht is voor de Oranjes een niet te missen vorm van socializing.

De hofjachten worden georganiseerd vanuit paleis Het Loo, gelegen aan de rand van het Kroondomein. Prins Bernhard, prins Constantijn, prins Pieter Christiaan en prins Willem Alexander zijn grote liefhebbers van deze omstreden vorm van jacht. Ook Maxima Zorreguieta is inmiddels tweemaal gesignaleerd met een jachtgeweer in haar handen. Beatrix daarentegen doet er niet aan mee. Industriëlen als J. Kraayeveld van Hemert (Amev, Bos­kalis, Slavenburg) en H.J.E van Beuningen (SHV, Pakhoed, Pierson, Robeco, etc) behoorden in het verleden tot de geno­digden van de koninklijke familie.

Pottekijkers

Kees Rötert: ,,Tijdens zo'n hofjacht vinden er verschillende driften per dag plaats. Voor elke drift dient het jagers- en drijversgezelschap zich te verplaatsen met een kolonne auto­busjes. De kunst voor ons is om hun pad te kruisen.'' Bij iedere hofjacht trommelt de Faunabescherming zo'n vijftien personen op: actievoerders en pers. Ze proberen via de openba­re bospaden de busjes van de jagers te traceren.

,,Ze willen niets liever dan ongezien blijven, uit de publici­teit blijven. De drijfjacht is té omstreden om mee te koop te lopen'', vertelt Rötert. ,,Gespot worden door leden van de Faunabescherming of de pers wordt door hen als een nederlaag beschouwd. De laatste jaren komen de drijfjachten meer en meer negatief in de pers. Reken maar dat de Oranjes' daar gevoelig voor zijn.''

Als antwoord op alle ongewenste pottekijkers wordt de hofjacht inmiddels begeleid door een legertje van zestig 'beschermen­gels', variërend van jachtopzichters en bewakingsbeambten tot agenten, marechaussees en speciale politiediensten. Zij moeten erop toezien dat de actievoerders en de persfotografen op veilige afstand blijven van het koninklijke gezelschap.

Voss: ,,We zijn vooral hinderlijk aanwezig. Veel meer kunnen we niet doen. We blijven meestal op de gebaande wegen. Zodra je het bos inloopt, verboden terrein, riskeer je een boete. Als we ons agressief zouden opstellen ten opzichte van het jachtgezelschap, pakken ze ons op en kunnen ons zonder pardon vijf uur vasthouden.''

Soms 'verdwijnt' er wel eens iemand uit de groep spotters. ,,Dan raken die bewakingseenheden weer heerlijk in paniek.'' Persfotografen, in hun honger naar de foto van het jaar, verschansen zich in bomen of in kuilen bedekt met een blader­dak. Een scherpe foto van leden van de koninklijke familie op drijfjacht levert een hoop geld en publiciteit op.

Mobilisatie

Tot voor kort vond de hofjacht altijd op een vrijdag plaats. Om ongewenste belangstelling te ontlopen, is het Hof uitgewe­ken naar een patroon van wisselende dagen. Toch ligt de nadruk nog op de donderdag en vrijdag, heel soms afgewisseld door een woensdag.

Faunabeheer heeft zo haar eigen methoden om erachter te komen wanneer er een hofjacht plaatsvindt. Veel erover kwijt willen ze niet, bang om zich door de tegenstander in de kaart te laten kijken. Nou ja, de vermelding van de telescoopmast kan nog net. Deze wordt voorafgaand aan de drijfjacht 's ochtends vroeg op het hoogste punt in het Kroondomein overeind gezet. Om het mobiele telefoonverkeer van de spotters mee af te kunnen luisteren. ,,Voor ons een signaal om in actie te ko­men''.

Het kost de Faunabescherming elk jaar de meeste moeite om uit te vinden wanneer de eerste drijfjacht plaatsvindt. ,,Zodra we daar achter zijn gekomen, is het met onze manier van werken niet zo moeilijk meer om te weten te komen wat hun jachtschema voor de komende weken is'', aldus Voss.

Door hun jarenlange strijd, zowel Voss als Rötert liepen reeds in de jaren tachtig te hoop tegen de drijfjacht, heeft Fauna­bescherming een imposant netwerk van tipgevers opgebouwd. ,,Zodra we vrij zeker weten dat er een drijfjacht aan zit te komen, lichten we via SMS en email de achterban en de pers in. Meestal is dat aan de vooravond van het gebeuren.''

In principe kan iedereen meedoen aan het spotten van de hofja­gers. Nadat Harry Voss zich, overigens naar eigen tevreden­heid, twee jaar geleden voor het karretje van de SP liet spannen (,,ze willen dat ik de opvolger wordt van Remi Pop­pe'') doen er steeds vaker leden van deze partij en diens jongerenorganisatie Rood mee. Deelnemers doen er goed aan zich te voorzien van een mountainbike.

Voss sluit niet uit dat er in de toekomst ook radicalere acties plaats zullen vinden op het Kroondomein. ,,Wij als Faunabescherming steken onze nek dan wel uit, maar dat wil niet zeggen dat we het alleenrecht hebben op acties in dit ge­bied.'' Mocht een actiegroep als Groen Front! zich aandienen, die met barricades het koninklijke jachtgezelschap flink de stuipen op het lijf jaagt, dan liggen Voss en Rötert daar beslist niet wakker van.

Verbod

Grote terreinbeheerders als Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en de gemeenten Epe, Apeldoorn en Nunspeet keerden zich in het recente verleden tegen de drijfjacht op wilde zwijnen. De leider van een grote Veluwse grofwildjachtcombinatie, scheeps­magnaat H.C. Heuvelman, liet zich tegenover een radioverslag­gever ontvallen dat de drijfjacht op wilde zwijnen een aflo­pende zaak is, omdat "het maatschappelijk draagvlak" ervoor ontbreekt.

Een algeheel verbod op de drijfjacht is inmiddels een stap dichterbij gekomen nu ook de ministerraad een wetsvoorstel om de drijfjacht te verbieden naar de Raad van State heeft ge­stuurd. Daarna gaat het naar de Tweede en Eerste Kamer. Na een jarenlange discussie is er een voorstel van staatssecretaris Faber, die overigens goede contacten onderhoudt met koningin Beatrix, naar de Kamer gegaan.

Faber wil de drijfjacht verbieden en in plaats daarvan de drukjacht toestaan, een variant die in Duitsland wordt toege­past. ,,Bij de drukjacht mag je met groepjes van twee personen het bos in gaan om het wild op te jagen. Ga je met tien groep­jes tegelijk het bos in dan bereik je hetzelfde effect als met de drijfjacht. Dus we schieten er bar weinig mee op'', weet Rötert. ,,Een belachelijk voorstel'', vindt ook Voss. De strijd zal dan ook onverminderd doorgang vinden.

Alex van Veen

Meer info: Faunabescherming, Amsteldijk Noord 135, 1183 TJ Amstelveen. Internet: www.hofjacht.nl Email: info@faunabe­scherming.nl