Graafmachine als moordwapen

Voor de derde keer in korte tijd zijn de krakers van het ADM-terrein in Amsterdam door een knokploeg van eigenaar Bertus Lüske bedreigd. Zaterdag­ochtend 25 april om kwart over zes werd met een graafmachine de gevel van het pand ingebeukt. Enkele van de bewoners konden ternauwernood aan vallend puin en glas ontsnappen. Nadat de gealarmeerde politie drie kwartier later arriveerde bliezen Lüske en z'n knokploeg de aftocht. De krakers hebben inmiddels een aanklacht ingediend, onder meer wegens poging tot dood­slag.

Met de kreet ,,Jullie moeten opdonderen hier'' kwam Lüske op zaterdagoch­tend voor de derde maal de bewoners van het ADM-terrein, gelegen aan de Hornweg in Amsterdam-West, een bezoekje brengen. Het pand, dat op 12 oktober 1997 herkraakt werd, kreeg op 21 januari voor de eerste maal een illegale sloopploeg op bezoek. Een tweede poging volgde op 3 maart, waarbij de door Lüske inge­huur­de domme krachten met ijzeren staven de ramen van het pand begonnen in te beuken. Ook toen werd de sloopploeg vergezeld door een graafmachine.

Bij deze actie, uitgevoerd door het bedrijf Steenkorrel BV werkt, bleef de schade nog enigszins binnen de perken. Maar wie nu een kijkje op de Hornweg in het Weste­lijk Havengebied neemt moet toch wel even slikken. Ruim drie kwartier konden Lüskes mannen de graafma­chine gebruiken om daadwerke­lijk met de sloop te beginnen. De ravage is dan ook enorm. Een van de hoeken van het pand ligt in puin. De gevels aan beide zijden zijn verdwenen, evenals delen van de vloer en het dak. Dit deel van het pand valt moeilijk nog op te knappen.

Een van de bewoonsters doet haar relaas: ,,Ik lag te slapen toen ik een bons hoorde. Dat was het geluid waarmee de grijparm een verdieping onder mij de ramen insloeg. Ik ben uit bed gesprongen, heb wat kleren aangedaan en nog wat spullen in veiligheid gebracht. Toen sloeg die grijparm ook in mijn kamer de boel aan diggelen." Enkele van de bewoners zijn aan de dood ontsnapt. Zij sliepen achter de muren en ramen die door de graafmachine werden ingebeukt. De ramp had nog groter kunnen zijn, omdat de niet afgesloten gasleidingen en elektrische bedrading aan gort werden getrokken, waarmee een reële kans op een gasontploffing ontstond. Overi­gens is de schade zo enorm dat het wel lijkt alsof er daadwerkelijk een ontplof­fing heeft plaatsgevonden.

Lüske, die al twintig jaar lang in de clinch met de Amsterdamse kraakbewe­ging ligt, kwam zelf nog fysiek in actie door een protesterende ADM-bewoner een klap te geven. Zijn vijftien kleerkasten tellende sloop/knokploeg gedroeg zich eveneens uiterst intimiderend. Verschillende bewoners werden in het pand met brandblussers achterna gezeten. Nadat de politie verscheen, konden de sloopactiviteiten nog even doorgaan. Daarna mochten Lüske en zijn mannen vertrek­ken. Later diende een aantal krakers aangifte in wegens poging tot doodslag, vernieling en nog wat zaken. Saillant detail: de gehuurde graafma­chine van Steenkorrel BV wordt doordeweeks door de gemeente ingezet bij werkzaamheden voor de vuilverbrandingsoven aan de Hemweg.

Kunstzinnig object

Het ADM-gebouw werd in de jaren tachtig voor de eerste maal gekraakt. Jarenlang woonde en werkte een grote groep mensen aan de Hornweg. Een van de bekendste bedrijfjes was Joke's Koeienverhuur, waar vele bands hun platen opnamen. In 1993 werd het pand 'wegens spoedeisend belang' ontruimd, waarna er niet veel meer mee gebeurde. Het werd nog even als opslag gebruikt, af en toe vond er een illegale houseparty plaats, maar daarna gebeurde er jarenlang niets.

Op 12 oktober vorig jaar herkraakten meer dan honderd mensen het gebouw. Ze troffen een totaal onttakeld pand aan, waardoor ze de eerste maanden veel van hun energie aan de herbouw van het kantoorgebouw en de loods van de voormalige Amsterdamse Droogdok Maatschappij moesten spenderen. Eigenaar Lüske diende in de tussentijd een aanvraag voor sloop van de gebouwen in.

Lüske, een gehaaide en gewelddadige speculant, kreeg die vergunning op 25 februari van dit jaar. Met de sloopvergunning in de hand moet hij nu via de rechter een ontruimingsbevel krijgen, waarna hij de gebouwen uiteinde­lijk kan slopen. Een ontruimingsvonnis is echter nog niet aan de orde, waardoor de krakers voorlopig nog kunnen blijven wonen en werken op het ADM-terrein, zij het onder voortdurende dreiging van Bertus Lüske en zijn maatjes van Steenkorrel BV, Oudtzwanenburg BV en D. Kuiper Transport & Kraanverhuur. (Ook al bij Groenoord, en de Silo in actie geweest)

Inmiddels hebben de bewoners het puin zo goed als mogelijk is onder het tapijt weggeveegd, en maken ze er maar het beste van. ,,Het is min of meer op orde nu,'' meldt een van hen. ,,We hebben op de meeste plekken al nieuwe ramen ingezet, en al met al is met die hap uit het pand het ADM nog meer dan voorheen een kunstzinnig object geworden.''

De ADM-ers hebben begin deze week nog een bezoek gehad van een inspecteur van politie, die aangaf de zaak in de gaten te zullen blijven houden. Lüske zou zich deze week nog op het politiebureau aan de Lodewijk van Deyssel­straat moeten melden. Zijn advocaat heeft al een brief aan de ADM-bewoners geschreven, waarin hij namens de eigenaar stelt dat de slopers getracht zouden hebben te onderhandelen, en dat het allemaal niet aan Lüske te wijten is. Omdat een van de bewoners de tegenwoordigheid van geest had om de brute sloopaanval te filmen, zal hij waarschijnlijk toch met de billen bloot moeten. Het is te hopen dat hij eindelijk eens een flinke douw krijgt, de strapat­sen van dit heerschap duren namelijk al veel te lang. (Rob)