- Home
- Archief
- 1998

Uit: Ravage #272 van 27 november 1998

Vallen en opstaan voor extreem rechts

CP'86 eindelijk de pijp uit

De elfde november van 1998 gaat de geschiedenis in als de dag dat de neonazistische partij CP'86, een voormalige gesubsidieerde politieke organisatie wiens aanhangers het geweld jegens linksen en allochtonen niet schuwen, verboden werd. De vraag is wat er nu nog over is aan rechts extremistische politici en dito activisten in dit land. Volgens Kafka zit men bepaald niet stil op dit terrein, maar schuilt het daadwerkelijke gevaar in de intellectuele aanpak van Voorpost.

Vorige week woensdag is er na twaalf jaar een einde gekomen aan de geschiedenis van de CP'86. Na zes weken beraadslaagd te hebben ging de Amsterdamse rechtbank over tot een verbod van de partij. Volgens de rechtbank hadden de partij en haar bestuursleden zich schuldig gemaakt aan langdurige en systematische verstoring van de openbare orde door het uitlokken en aanzetten tot vreemdelingenhaat. Sterker nog, in de uitspraak concludeert de rechtbank dat "met de werkzaamheid van de NVP/CP'86 niet anders wordt beoogd dan het oproepen en aanzetten tot, dan wel het bevorderen van discriminatie van allochtonen."

Deze uitspraak is in meerdere opzichten een overwinning te noemen. Ten eerste omdat hiermee definitief een einde komt aan het begrip Centrumpartij en CP'86. Deze partijnaam was dusdanig synoniem geworden voor onvrede met de aanwezigheid van allochtonen dat ze alleen door de naam al stemmen trokken.

Op de tweede plaats kan deze uitspraak consequenties hebben voor de opvolgers van de CP'86. Met name de Nieuwe Nationale Partij (NNP, opvolger van de CP'86 afsplitsing 'Volksnationalisten Nederland') is qua ideologie, organisatie en prominenten overduidelijk een opvolger van de CP'86 en zal in de nabije toekomst zeer ernstig rekening moeten houden met een verbod.

Ten derde is het van belang dat de rechtbank heeft ingestemd met de redenering van het Openbaar Ministerie: Wanneer een partij zich langdurig schuldig maakt aan rassendiscriminatie en zich niks aantrekt van eerdere veroordelingen, kan een dergelijke partij verboden en ontbonden worden. Met deze uitspraak in de hand komt ook Janmaat's CD in de gevarenzone terecht.

Ten vierde is hiermee een einde gekomen aan de koudwatervrees van het Openbaar Ministerie. Nadat een verbodsprocedure van de Nederlandse Volksunie eind jaren zeventig op de klippen was gelopen, leek het Openbaar Ministerie erg huiverig om nog een keer over te gaan tot een verzoek tot partijverbod. De angst voor een dergelijke publieke afgang heeft er zeker toe bijgedragen dat het zo lang heeft geduurd voordat de CP'86 werd verboden.

Janmaat worstelt

Nu de CP'86 niet meer bestaat is het de vraag wat er verder nog over is van de rechts extremistische politici en dito activisten in Nederland. Sinds de gemeenteraadsverkiezingen in het voorjaar lijkt extreem rechts volledig verdwenen te zijn. Toch zitten de voormalige gemeenteraadsleden en parlementariërs allerminst stil. Het is echter de vraag of dat enig succes zal hebben.

De partij die de hardste klappen heeft gekregen is de CD van Hans Janmaat. De partij moest op één na al haar gemeenteraadszetels inleveren en verdween bovendien uit het parlement. Na deze nederlaag vroeg Janmaat zich openlijk af of de tijd niet was gekomen om te stoppen. Deze twijfel werd niet alleen ingegeven door de verkiezingsnederlaag. Janmaat vreesde ook het partijverbod van de CP'86. Volgens hem was dit een proefproces om vervolgens over te gaan tot een verbod van zijn CD.

Bovendien viel de CD na de verkiezingen in sneltempo uit elkaar. In 1994 behaalde de CD nog 78 gemeenteraadszetels en drie parlementszetels. De invulling van alle deze plaatsen bleek een groot probleem en binnen de kortste keren werd Janmaat overstelpt met raadsleden die de partij verlieten of voor allerhande schandalen zorgden. Ook werd Janmaat binnen de partij veelvuldig bekritiseerd en er werden zelfs enige halfslachtige couppogingen gedaan.

Nadat de rook van al deze interne strubbelingen enigszins was opgetrokken bleek Janmaat alles overleefd te hebben. Hij had zich inmiddels ook verzekerd van een aantal getrouwen die hem door dik en dun leken te willen steunen. Met name de Haarlemse kring en de Brabantse kring van de CD liepen ongekend slaafs achter hem aan. Hierdoor kon de belangrijkste man van de kring Haarlem, Wim Elsthout, lid van de Tweede Kamer worden nadat zijn voorganger Cor Zonneveld in december 1997 was overleden.

De hondstrouwe kringen Haarlem en Brabant lijken inmiddels echter weggevallen. Na een flinke ruzie tussen Janmaat en Wim Elsthout lijkt de zeer actieve Haarlemse CD kring ineen te zijn gezakt. Ook de Janmaat getrouwen uit Brabant hebben de CD inmiddels verlaten. De voorzitter van de Brabantse kring en lid van de Provinciale Staten, John van der Steen, is inmiddels overgestapt naar de Nieuwe Nationale Partij (NNP) van Marc de Boer en Marcel Hoogstra.

Na al deze tegenslagen lijkt Janmaats politieke vonnis getekend. Maar momenteel is het allerminst duidelijk dat Janmaat en zijn CD inderdaad gaan stoppen. De grootste bedreiging voor de CD is volgens Janmaat een mogelijk partijverbod. Om dit probleem te ondervangen richtte hij in augustus jongstleden de Conservatieve Democraten op. Deze nieuwe partij moet bij een eventueel verbod, de taken van de huidige CD overnemen.

Het bestuur werd gevormd door Janmaats vrouw, Wil Schuurman, de voormalige beheerder van de Amsterdamse CD schietvereniging, Henk de Boer, en de trouwe Janmaat aanhangster Dien de Boer uit Haarlem. Janmaat zelf blijft op de achtergrond om te voorkomen dat een eventueel partijverbod ook direct van toepassing wordt op deze nieuwe partij. De keuze voor deze bestuursleden zorgde overigens direct weer voor de nodige commotie. Het weekblad Panorama kwam op het spoor van het pedosex verleden van Henk de Boer. Daarop verlieten Henk de Boer en Dien de Boer (geen familie) de nieuwe partij. De enigen die Janmaat nu nog trouw lijken te blijven, zijn zijn echtgenote en een enkele oudgediende uit Rotterdam.

Wie zou verwachten dat dat voldoende zou zijn om Janmaat definitief te ontmoedigen heeft het bij het verkeerde eind. Hij liet onlangs weten met zijn CD mee te willen doen aan de verkiezingen voor de Provinciale Staten en het Europees Parlement in 1999. Inmiddels heeft Janmaat hierbij steun toegezegd gekregen van het Franse Front National (FN). De FN leider Jean Marie le Pen zou verkiezingsbijeenkomsten en tv spotjes van de CD willen opfleuren.

In het verleden heeft Janmaat al meer geschermd met zijn goede contacten met de grote broer uit Frankrijk, maar het betrof altijd eenrichtingsverkeer van Nederland naar Frankrijk. Janmaat bezocht bijeenkomsten van het FN, maar Le Pen kwam nooit deze kant op. Dat lijkt nu te veranderen. Het valt echter zeer sterk te betwijfelen of Le Pen Janmaat veel zal kunnen helpen. Zonder kader of partij organisatie zal het praktisch onmogelijk zijn om enig verkiezingssucces te behalen.

Nazistische schim

Dan is er de erfenis van de CP'86. De groep die sinds 1997 van deze naam gebruik maakte, bestond uit een groep jonge neo nazi's die hun CP'86 lidmaatschap veelal combineerden met activiteiten voor het ANS en de NVU. Het volledig mislukken van de gemeenteraadsverkiezingen, onderlinge ruzies, drugsgebruik en geldgebrek leidden tot het ineenstorten van deze nazistische schim. De leiders Freling, Mordaunt en Teijn trokken zich volledig terug uit de politiek.

Mordaunt en Teijn deden nog enige pogingen om de partij op te heffen om onder verdere juridische of financiële claims uit te komen. Deze pogingen mislukten echter omdat de secretaris Freling kwijt was. De resterende leden zijn inmiddels ook verdwenen of blijven nog actief in kringen van het ANS/NVU. Freling heeft naar aanleiding van het CP'86 verbod laten weten dat hij een nieuwe partij wil oprichten en volgend jaar aan deelraadsverkiezingen in Rotterdam mee wil doen met een "Lijst Freling". Overigens zijn er komend jaar geen deelraadsverkiezingen in Rotterdam, maar dit terzijde.

De CP'86 afsplitsing Volksnationalisten Nederland (VNN) heeft recentelijk een flinke gedaanteverandering ondergaan. In de aanloop van de verkiezingen kwamen rechts extremisten uit diverse partijen en organisaties bij elkaar om stevig te debatteren over de toekomst van de extreem rechtse politiek in Nederland. Na enkele bijeenkomsten werd dit initiatief gekaapt door het duo Marcel Hoogstra en Marc de Boer. Zij kondigden de oprichting aan van de Nationale Partij Nederland en probeerden daarmee de overige deelnemers voor het blok te zetten.

Deze opzet slaagde maar ten dele. Een aantal personen werd inderdaad lid van deze nieuwe partij. Prominente deelnemers als Voorpost voorzitter Rüter en voormalig Provinciale Statenlid voor de CD Mart Giesen, waren echter allerminst te spreken. De partij ondervond bovendien nog een ander probleem: Er heeft in de jaren tachtig al eens een partij bestaan met deze naam. Hiermee was verkiezingsdeelname uitgesloten. Besloten werd om wederom een nieuwe partij op te richten met de naam Nieuwe Nationale Partij (NNP). Hoogstra en De Boer hebben voor deze partij een paar marionetten naar voren geschoven als bestuursleden, maar houden zelf de touwtjes in handen. Ondanks hun achterbakse manier van handelen lijken Hoogstra en De Boer toch enig succes te hebben.

Op een onlangs gehouden congres, waar de VNN officieel werd opgeheven en overgeheveld naar de NNP, waren naast de al bekende VNN'ers, een aantal voormalige actieve CD'ers aanwezig: Ex gemeenteraadsleden uit Beverwijk en Zwijndrecht bezochten de bijeenkomst. Bovendien heeft de voormalige CD prominent John van der Steen plaatsgenomen in het partijbestuur. Daarnaast lijkt de NNP zich te kunnen verheugen in Heelnederlandse steun van het Vlaams Blok. Het eerdergenoemde overleg van diverse organisaties werd al ondersteund door Filip de Winter. Bij het NNP congres in Vught was Vlaams Blok senator en partij ideoloog Roeland Raes aanwezig. Dit is opvallend, aangezien het Vlaams Blok zichzelf achter Voorpost leek op te stellen en Voorpost zich, althans in het openbaar, distantieerde van de oprichting van de NNP. Daarnaast is het binnenhalen van Raes bij een eerste congres ook opmerkelijk, aangezien Raes zich bevindt aan de uiterst rechterflank van het Blok. Raes staat bekend als een pleiter voor amnestie van oorlogsmisdadigers en als Holocaust ontkenner.

Ondanks deze ontwikkelingen moet het succes zeker niet overdreven worden. De partij heeft maar enkele tientallen leden en heeft met de aanwezigheid van Hoogstra en De Boer in de partijtop een garantie voor onderlinge ruzies en afsplitsingen.

Restpartijtjes

Op lokaal niveau is het Nederlands Blok nog actief. De voorzitter Wim Vreeswijk zit in de Utrechtse gemeenteraad. Verder heeft de partij nog drie actieve leden. Eén in Leeuwarden, één in Ede en de vrouw van Vreeswijk. De enige activiteit die de partij momenteel onderneemt is het verspreiden van enquętes over criminaliteit in een aantal steden (Utrecht, Leeuwarden, Veenendaal en Amersfoort). Men gebruikt hier de Stichting Appčl Bestrijding Criminaliteit (ABC) voor.

Dan is er nog de Nederlandse Volksunie (NVU) van Glimmerveen en Kusters. Deze partij is een echte splinter. Men beperkt zich tot het organiseren van bijeenkomsten en het bezoeken van acties in België. De bijeenkomsten hebben een hoog nazistisch gehalte en de deelnemers proberen door het tonen van choquerende symbolen en het openlijk bedreigen van politici en journalisten de media te halen. In België worden acties en demonstraties van het Odal Actiecomité ondersteund. Het Odal Actiecomité richt zich tegen immigranten, tegen Amerikaans imperialisme, is voor eerherstel van oorlogsmisdadigers, voor Rudolf Hess en tegen anti fascisten. De NVU heeft nauwelijks kader en lijkt niet in staat daar op korte termijn enige verandering in te brengen.

Naast deze duidelijk fascistische partijen zijn er ook nog twee zeer conservatieve partijen met extreem rechtse tendensen, Nederland Mobiel en Groen Rechts. Nederland Mobiel heeft weliswaar drie gemeenteraadszetels, maar beide partijen lijken vooralsnog niet veel voor te stellen.

Bijeenkomst na bijeenkomst

Daarmee is de status quo van de extreem rechtse politiek in Nederland geschetst. De beweging lijkt inderdaad op sterven na dood. Enige anti fascistische activiteit lijkt op dit moment overbodig en het is slechts een taak voor enkele kleine groepjes fascisme watchers om het stervensproces verder te begeleiden. Dit om zekerheid te krijgen dat dit werkelijk plaats gaat vinden.

Deze inschatting betreft de extreem rechtse partijen. Maar de risico's en mogelijk groei bevinden zich op een ander vlak. Zoals we in eerdere stukken al aan hebben gegeven is het op dit moment zaak om Voorpost Nederland zeer nauwkeurig te volgen. Deze organisatie timmert, onder de bezielende leiding van Marcel Rüter en Tim Mudde, hard aan de weg. Voorpost organiseert bijeenkomst na bijeenkomst in Nederland: In 1998 zijn er drie vormingsbijeenkomsten, twee kampen, diverse acties, een contactdag, een Willem van Oranje herdenking en een voetbaltoernooi georganiseerd. Daarnaast bezochten Voorposters diverse bijeenkomsten in België en Frankrijk en speelde Voorpost een belangrijke rol tijdens bijeenkomsten over samenwerking tussen verschillende extreem rechtse partijen in Nederland.

Naast deze 'klassieke' activiteiten worden met name door Marcel Rüter verwoede pogingen gedaan om praktische invulling te geven aan het door hem gepropageerde Nieuw Rechtse gedachtengoed. Om Rüters ideeën kort samen te vatten, komt het er op neer dat hij een fel tegenstander is van globalisering. Hij wil dat elk volk kans moet krijgen zich op zijn eigen plaats in de wereld te ontwikkelen. Het ene volk moet zich verder niet met het andere volk bemoeien of vermengen. Daarnaast wil hij af van klassieke rechts links tegenstellingen en staat dus open voor 'linkse' items die in zijn straatje passen. Onderwerpen waar Rüter zich de laatste tijd mee bezig heeft gehouden zijn bijvoorbeeld de campagne tegen de MAI, Indianen rechten en de strijd voor een onafhankelijk Koerdistan.

Combineer deze ideeën met de steun die Rüter ontvangt uit België, de goede internationale contacten van Tim Mudde en de serieuze aanpak van de twee, dan lijken er goede mogelijkheden tot groei te bestaan. Deze groei lijkt er vooralsnog niet toe te leiden dat Voorpost meer leden of activisten krijgt. Wel is er een tendens waar te nemen, waarbij groepen in verwarring raken door de steun die zij ontvangen uit onverwachte hoek. Dit brengt het gevaar met zich mee dat het goed functionerende politieke isolement van extreem rechts op termijn doorbroken zal worden.

De ideeën van Voorpost over regionale bevrijdingsstrijd (Koerdistan, Baskenland, Noord Ierland), etnische bevrijdingsstrijd (Indianen) en bijvoorbeeld dierenstrijd liggen lekker in het gehoor. Wanneer groepen of personen die actief zijn in deze bewegingen niet op de hoogte zijn van de achterliggende ideeën van Voorpost, is de kans aanwezig dat zij met Voorpost in zee zullen gaan. Voorpost maakt hiervan dankbaar gebruik door met dergelijke groepen contact te zoeken onder de naam van haar studieclub "Studie, Opbouw en Strijd".

Om te voorkomen dat het isolement wordt doorbroken is het op dit moment zaak om Voorpost op de voet te volgen. Daarvoor is het niet alleen nodig goed op de hoogte te blijven van hun activiteiten, maar ook om met artikelen, propaganda en acties de ware bedoelingen van Voorpost bekendheid te geven. Het is met name op dit vlak dat er de komende tijd anti fascistische activiteit nodig is.

Kafka
Antifascistische Onderzoeksgroep

Postbus 14710, 1001 LE Amsterdam. Telefoon: 06-51682822. Email: kafkanet@dds.nl

 

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1998