Weekboek

Het dorpje Ruigoord, dat zal moeten wijken voor de aanleg van de omstreden Afrikahaven, werd 25 jaar geleden gekraakt. Reden voor een groot feest. Hans Plomp, schrijver, dichter, psychonaut en bewoner van het eerste uur hield tijdens de feestdagen een dagboek bij.

Vrijdag 24 juli 1998

Het begint altijd met wakker worden. Wie, wat, waar ook alweer? Met gesloten ogen ga ik in mezelf op zoek naar mezelf. De laatste droomflarden trekken weg. In m'n hoofd hoor ik een liedje: "Wij zijn knuppels, lid van de ME, dat Ruigoord naar de klote gaat, daar zitten wij niet mee..." Het is een van de liedjes die we gisteravond gerepeteerd hebben voor de show van vanavond, Aha, ik ben weer thuis, in Ruigoord, vandaag 25 jaar gekraakt.

Ik doe mijn ogen open. De zon schijnt door de kleurige gordijnen en naast mij ligt een fantastische vrouw. "Godallemachtig, wat is het leven prachtig," zoals mijn vriend de schilder en ontdekkingsreiziger Theo Kier zo krachtig heeft uitgedrukt! Mijn geliefde heeft haar ogen al open en kijkt glimlachend hoe ik terugkeer naar de wakkere wereld. "Dag liefje", fluistert ze, "aren't you glad you're you?"

Het is vijfentwintig jaar geleden dat de oude, verbitterde en door God verlaten pastoor van de Gertrudiskerk ons de sleutels gaf van de pastorie en het beeldschone kerkje. Zijn huishoudster zegende one en drukte ons op het hart dat ze voor ons zou blijven bidden. 25 jaar! Dat is de helft van mijn leven. Als iets zo lang duurt, kan je toch stellen dat de droom werkelijkheid is geworden.

Gisteravond hadden we een etentje met de krakers en kraaksters van het eerste uur. Daar hebben we met z'n allen zitten bladeren in het net verschenen boek Ruigoord Amsterdams Ballon Gezelschap, honderd seizoenen culturele kruisbestuiving Het bevat onder meer zeshonderd foto's over onze avonturen en activiteiten, op en rond het oude eiland Ruigoord en op onze reizen over de hele wereld: Mongolië, India, Rusland, Afrika... Wat je goed ziet op de foto's is de metamorfose van Ruigoord toen we het ontdekten (een spookdorp in een kale opgespoten woestijn) tot het lommerrijke lustoord dat het nu is geworden.

Misschien moet ik iets vertellen over het Ballon Gezelschap (ABG). Het stamt regelrecht uit de Provo-tijd en is een voortzetting van 'ludieke' bewegingen uit die jaren, zoals het Deskundologisch Laboratorium, de Insektensekte, het Verbond van Vreselijk Vrije Vakbewegingen, detective buro Oog & Oor en het Eksoties Kietsj Konservatorium. Al sinds 1972 organiseert het ARG happenings in binnen en buitenland, gezamenlijke kunstwerken met soms honderden medewerkers. Sommige zijn tot een traditie uitgegroeid, zoals het jaarlijkse Ruigoord festival en het Ballon feest in Paradiso. Het ABG is een anarchistische beweging, waarin iedereen zijn of haar creatieve lust kan botvieren. We creëren culturele vrijplaatsen, autonome oases waar alles mogelijk is. De Verbeelding aan de macht!

Ruigoord is de basis van het ABG, een permanente autonome zone, na 25 jaar nog steeds bedreigd door de alles vernietigende expansiewoede van de bouw en ontwikkelaarslobby... Na het etentje snel naar de generale repetitie in de kerk. Deze laatste hebben wij de afgelopen jaren bij stukjes en beetjes gerestaureerd en staat er nu beter bij dan ooit tevoren. De repetitie is zoals gewoonlijk een soort chaos, maar de energie en de sfeer zijn zinderend. Tientallen vrienden en vriendinnen hebben zich dag en nacht ingespannen om ter gelegenheid van dit jubileum een explosie van schoonheid, fantasie, humor en swing te laten plaatsvinden. De show bestaat grotendeels uit nummers van de Ruigoord Aksie CD, die ook vandaag zal verschijnen'.

Waar was ik ook weer gebleven? O ja, vrijdagochtend in bed. Geen tijd om te vrijen. Om 12 uur staat een ploeg van AT 5 in de tuin om opnames te maken voor het avondprogramma. Zelf heb ik geen televisie, geen behoeften en nog minder tijd voor over. Liever doe ik de dingen die anderen laten liggen, zoals neuzen in andere dimensies of stoffige geschriften.

Als ik naar buiten loop, tref ik het dorp helemaal versierd aan. Overal hangen vlaggen en wimpels en er is een sprookjesachtige toegangspoort opgetrokken. De auto's zijn weggemoffeld uit het straatbeeld. De dorpsstraat is opgesmukt met het 3 kilometer lange lintentouw, dat op de volle maandag van 8 augustus gaat dienen om de Betover Ring te markeren. Op die dag willen we met duizenden mensen een levende cirkel rond Ruigoord maken, als magische Betover Ring ter bescherming van deze oase voor de scharrelmens tegen de voortwoekerende industrietumor.

Het weer is geweldig, op zich al een wonder in deze grijze zomer. Het dorp stroomt vol bezoekers. Om vier uur begint de persconferentie met enkele toespraken van oerkrakers. Daarna volgt de 'officiële' overhandiging van het Ruigoord boek aan Frank IJsselmuiden, voormalig burgemeester van Haarlemmerliede, waar Ruigoord toe behoorde totdat het op vuige wijze door Amsterdam werd geannexeerd. Dat lukte pas nadat Frank was weggepromoveerd naar Edam, nu een paar jaar geleden.

Na de overhandiging zorgt de kok van het geestverwante A.D.M. vrije kulturele kompleks voor een diner voor honderden gasten en dan barst het feest los. Een reusachtig beeld van Gertrudis, de beschermvrouwe van Ruigoord, wordt in een bizarre processie door het dorp gedragen en krijgt de ereplaats op het kerkplein. Daar zal zich op deze heerlijke zomernacht een groot deel van het feest afspelen. Rond de vuren ontstaat het Rituele Ruigoordse Trance Orkest: tientallen muzikanten hebben hun instrumenten meegenomen en geven een geïmproviseerd concert, waarop honderden mensen staan te swingen. Op andere plekken in het dorp zijn rustige kampvuren, waar je uitgebreid kunt kletsen of op je rug naar de sterren staren. Er zijn zeker duizend mensen, de sfeer is volkomen ontspannen.

Zaterdag 25

"Blijf met je poten van Ruigoord af!
Blijf met je poten van de bomen af!
Blijf met je poten van de vrijheid af!
Blijf met je poten van de dromen af!"

Dat is de grote stamper van de Ruigoord CD, een onweerstaanbare strijd hit. Waar hoor je dat nog, behalve bij de EO?

Het dorp blijft swingen tot ver na zonsopgang. Als ik 's middags door de dit jaar bijzonder weelderige dorpsstraat slenter, zie ik de laatste doorwerkers bezig met opruimen. De kerk is alweer schoon, een enorme klus na zo'n feest. Er zijn gelukkig altijd weer idealisten die geruisloos het noodzakelijke vuile werk opknappen. Iedereen voelt zich euforisch. We zijn nu veel sterker en met veel meer geestverwanten dan 25 jaar geleden. Alweer is het een heerlijke zomeravond en we eten met alle medewerkers in een bloeiende en geurende dorpstuin. Daar zijn ook alle kranten die over het evenement geschreven hebben. Dat zijn er heel wat en de teneur van de artikelen is positief. In het holst van de nacht vertrekt een groep Ruigoord diehard naar de Radio 100 benefiet op het ADM terrein, maar ik werp me in de armen van de liefdesgodin.

Zondag 26

Ik zit te relaxen in mijn tuin na een laat ontbijt en een beetje aan dit dagboek te schrijven, als ik het bekende stemgeluid van mijn geliefde dichteres Diana Ozon door het struweel hoor klinken. En jawel, daar is zij in volle glorie tussen de guldenroede en de kamperfoelie opgedoken, in gezelschap van haar toffe makker Eskimo. Meestal ontmoeten we elkaar tij optredens, nu kunnen we eindelijk eens uitgebreid met elkaar kletsen. Eskimo vertelt over bandopnamen met stemmen van geesten die ze gehoord hebben. En over hun klote ervaringen met Talkradio praten ze, waar ze tegelijk met Willem de Ridder, nota bene de aartsvader van de praatradio in Nederland, zijn ontslagen.

's Avonds ga ik even video's van het feest bekijken in de geïmproviseerde dorpskroeg. Er zijn blijkbaar een paar leipo's blijven hangen na het feest, die nu rondscharrelen bij de kroeg op zoek naar eten en drank. Zolang ze zich een beetje prettig gedragen is er veel mogelijk in Ruigoord, maar als ze lastig zijn worden ze zo snel mogelijk het dorp uitgewerkt. We hebben in de loop van de jaren een fijne neus gekregen voor opfokkers en vampiers....

Maandag 27

Vandaag is de grote bijeenkomst voor de komende happenings van het ABG: de opening van een tentoonstelling over Ruigoord in het Amsterdams Historisch Museum, een demonstratie parade van het Lieverdje op het Spui naar de opening. Een optreden bij World Artists for Tibet in de Westergasfabriek. Maar vooral: de Betover Ring op 8 augustus en het Ruigoord festival dat daar ongetwijfeld omheen gaat ontstaan. Voor de menselijke cirkel, die vanuit de lucht gefotografeerd zal worden, hebben we zo'n drieduizend deelnemers nodig. Dat eist een behoorlijke opvang en logistiek. We hebben geen idee hoe groot het aantal feestgangers zal worden op de vollemaansnacht die na de Betover Ring volgt.

De afgelopen jaren hebben we het Landjuweel festival zo klein mogelijk gehouden, na dat het vier jaar geleden begon uit te groeien' tot een mega festijn met commerciële trekjes. Maar ondanks het gebrek aan ruchtbaarheid waren er vorig jaar toch alweer zo'n duizend mensen op het Landjuweel. Rampenplan zorgt in ieder geval voor ontbijt en maaltijden, wij zorgen voor water en dat is het. Verder moet ieder voor zijn eigen natje en droogje zorgen, want we willen geen commercie. Bovendien zijn alle optredens akoestisch, want we willen geen elektra op het veld. Dat maakt iedereen inventiever en relaxter, hebben we in de loop van vele festivals geleerd. Al is het alleen maar omdat iedereen rustig kan slapen, als je je tentje maar ver genoeg van de djembes en didgereedoo's opzet.

Dinsdag 28

Vandaag komen de organisatoren van het Psychoactivity congres langs. Deze internationale bijeenkomst over allerlei aspecten van traditioneel en modern sjamanisme, het werken met magische planten en psychedelische stoffen, zal begin oktober plaatsvinden in het Amsterdamse Tropeninstituut. Daar is ook maandenlang een interessante tentoonstelling gehouden over sjamanistische culturen, die door onze christelijke voorouders op schandalige wijze vernietigd zijn en waarvan we nu pas de waarde beginnen in te zien.

Noot Adelaars, schrijver van het onvolprezen Paddo handboek en Hans van der Hurk, oprichter van Conscious Dreams, hebben een boeiend programma samengesteld. Het bestrijkt een gebied uiteenlopend van de peyote rituelen van de Huichol indianen tot proeven met helderziendheid onder invloed van marihuana. Ook ik zal deelnemen aan de conferentie, met een bijdrage over het Magies Sentrum Amsterdam. Na afloop van het gesprek ga ik een stuk lopen in het veld en ontdek tot mijn verbijstering, dat de bomen in one natuurgebied stervende zijn, doordat het Havenbedrijf het grondwaterpeil heeft verlaagd! Duizenden, tienduizenden bomen en struiken staan te verdorren, terwijl we de natste zomer sinds jaren beleven. On die manier is alles al kapot, voordat de rechter kan beslissen over de rechtmatigheid van deze moord op de natuur...

Woensdag 29

We richten een etalage in over het ABG bij Atheneum boekhandel op aan het Spui in Amsterdam. Morgen wordt in het Amsterdams Historisch Museum een tentoonstelling geopend over 25 jaar Ruigoord en de etalage verwijst daarnaar.

Donderdag 30

Om drie uur verzamelt zich een bont uitgedoste stoet bij het Lieverdje. Steltlopers, acrobaten, trommelaars, kinderen, menselijke bloemen en hansworsten, gevolgd door honderden belangstellenden, wurmen zich door de consumentenmeute in de Kalverstraat, op weg naar het museum. Daar hangen we dan, na vijfentwintig jaar. Volgens de conservator is nu eindelijk het gat opgevuld in de geschiedschrijving van de Amsterdamse "underground" sinds Provo en Kabouter. Vooral dankzij het in het boek bijeengebrachte materiaal hebben Ruigoord en het ABG een plaats gekregen in de historie.

En wij? Wij gaan door net het verwezenlijken van onze dromen. We proberen te leven in overeenstemming met onze innerlijke visies en niet volgens de geprefabriceerde eenheids worst die de heersende orde ons probeert op te dringen. Na de bevrijding van de scharrelkip en het scharrelvarken, knokken we nu om ruimte voor de scharrelmens... Morgen zijn we weer present bij de opening van World Artists for Tibet in de Westergasfabriek.

Hans Plomp