Wereldwijd straatfeesten

Zaterdag 16 mei was de dag van the Global Street Party, uitgeroepen door Reclaim The Streets London. Dit alles uit protest tegen de bijeenkomst van de G8 in Birmingham en de viering van het vijftigjarig bestaan van de Wereld Handels Organisatie in Genéve. Directe actie hand in hand met dansen, muziek en politiek.

Voor veel steden waren dit de eerste stappen op weg naar een Reclaim The Streets cultuur. Hoe de verschillende feesten ook verliepen, de meeste mensen hebben het als een openbaring ervaren om actie, politiek en feest in deze vorm mee te maken. Nog nooit van een streetrave gehoord? Heel simpel: organiseer een mobiele soundsytem en/of een muziekband, mobiliseer een paar honderd mensen en ga de straat op onder het motto 'Pluk, ik heb je!'. Vier feest op de openbare weg en geniet ervan... dat het autoverkeer vastloopt.

Het grootste straatfeest had natuurlijk in Birmingham zelf moeten plaatsvinden onder het motto "Laugh in the face of the G8". De heren van de G8, de leiders van de grootste industrielanden, zagen de bui echter al hangen en waren gevlucht naar een landgoed nabij Wolverhampton. Desondanks vormden 70.000 mensen een hand in hand keten rondom het International Convention Centre in Birmingham. Later die dag hielden zo'n 10.000 mensen een groot straatfeest op een belangrijke verkeersweg.

In Genéve vormde het straatfeest de aanzet tot een actieweek rond de verjaardag van de Wereld Handels Organisatie (WHO). Zo'n 4500 mensen onderweg naar de feestplek grepen de gelegenheid aan enkele banken, juwelierszaken en filialen van het McDonald's concern te verbouwen. Bij het hoofdkwartier van de WHO werden enkele opvallende speeches gehouden ("The WTO kills people, we must kill the WTO", aldus professor Swamy van de Indian Karnataka State Farmers Association). Het uiteindelijke feest op een belangrijk kruispunt was om acht uur 's avonds nog in vrolijke gang (zie ook elders in dit blad).

Bij het lezen van de berichten over de verschillende wereld straatfeesten komt altijd het politieverhaal boven drijven. In Tel Aviv werd een vergunning aangevraagd voor een route en een plek bij het strand. Dat gaf de organisatoren de gelegenheid veel reclame te maken in de reguliere media. De uiteindelijke route werd gewoon bepaald door de driehonderd deelnemers.
In Ljubljana had het feest meer het karakter van een fiets op vrijdag tocht, waar slechts 40 mensen aan deelnamen. De Zweedse demonstranten die in Stockholm de straat opkwamen voor de 'mad car disease', boden een carnaveleske aanblik.

In steden met meer ervaring in het plukken van de straat werd er gewoon 'geclaimd'. Duizend deelnemers hielden in Turku (ja dat ligt in Finland) een groot feest op een kruispunt en een brug, terwijl zeven bands erop los ramden. In het Australische Sydney heeft men ook al wat ervaring opgedaan en dat pakte groots uit. Drieduizend deelnemers, drie podia met rock, techno en reggae, politiek theater, sprekers, veel eten en drinken. Even verderop in Autralië liep de streetrave in Brisbane vrijwel geheel in het water doordat de politie de soundsystem in beslag nam en nogal wat feestgangers arresteerde.

In het Canadese Toronto namen honderden ravers bezit van een van de belangrijkste verkeersaders. De politie trad echter snel op en sneed onder meer met messen honderden ballonnen aan gort. Het feest in Praag kwam als een totale verrassing bij de heren politie. Bij het claimen van de straat moest een politieauto het ontgelden. Na het feest, dat bezocht was door drieduizend mensen, ontstond een soort spontane volksopstand. Weer was het McDonald's (drie vestigingen) dat voor verbouw in aanmerking kwam. Rond 23 uur waren de ongeregeldheden nog steeds aan de gang en waren er 64 mensen gearresteerd. In het Franse Lyon slaagden 200 mensen erin om een verkeersader te blokkeren.

Lethargische verwarring

In het Hollandse Utrecht stroomde vanaf één uur het Jaarbeursplein vol met actievoerders en feestneuzen. Behalve enkele spandoeken op de stoep en een tiental verveelde politieagenten wees niets op het op handen zijnde Wereld Straat Feest. Wel werden er pamfletjes uitgedeeld, waarin werd uitgelegd dat de tocht zou leiden naar een 'nog mooiere plek met een nog betere akoestiek'.

Van akoestiek was echter nog geen sprake. Tegen twee uur arriveerde er eindelijk een busje met aanhanger en het duurde tot half drie voordat er twee bakfietsen met geluidsboxen achter de aanhanger gepositioneerd waren en de 1000 bpm een akoestisch perspectief boden. Zonder verdere mededelingen over de aard van het gebeuren werd er een stoet geformeerd van 800 dansende mensen.

Een korte wandeling door de vrolijke infrastructurele kunstwerken rondom Utrecht centraal leidde naar een betonnen arena waar met behulp van spandoeken en lege olievaten een feestterrein werd ingericht. We waren aangeland in de 'bak', een zesbaansstukje Utrecht in een leeggepompte gracht geflankeerd door twee viaducten. Rond de bak werden we aangegaapt door een publiek dat hun koopkracht op deze zaterdagmiddag rond Hoog Catharijne aan het manifesteren was.

De politie legde zich neer bij het voldongen feit dat de demonstranten de van tevoren aangekondigde route niet verder zouden voltooien. Ze hielden een laag profiel, hoewel enkelen de neiging tot ritmisch bewegen op 120+bpm niet konden weerstaan. De sfeer was gemoedelijk. Eén mannelijke agent werd zelfs in de billen geknepen door één van de feestgangers die dat altijd al een keer had willen doen. Dat kon (voor deze keer dan). Prinsessen op stelten deelden flyers uit aan voorbijgangers, het wegdek werd met krijt veranderd in een kunstwerk.

Het idee van Reclaim The Streets Utrecht was om tot 18 uur te feesten. Rond die tijd vertelde de politie dat de Gemeente Reiniging vanaf 20 uur kon assisteren bij het opruimen van de feestbende. Om kwart over acht vertrok de soundsystem, met in het kielzog nog steeds honderden dansende mensen, naar het Smakkelaarsveld waar het feest in totaal goede sfeer afgesloten werd.

Koude douche

Voor veel feestgangers was het een openbaring directe actie (effectief blokkeren van een snelweg), politieke stellingname (anti globalisering) en dansmuziek (Zodiac Commune, Wir War en anderen) gecombineerd te zien in een doe het zelf feest. Er bleek ook iemand jarig ("Dank je wel, dit is het mooiste verjaardagsfeestje dat ik ooit gehad heb").

Anderen waren ietwat verdwaasd door het politiegedrag, gewend aan de nultolerantie waarmee Amsterdamse straatfeesten geconfronteerd zijn geweest. Het schijnt dat de politie nog met startkabels aan kwam zetten toen de generator op het Jaarbeursplein weigerde te starten. Als er gedurende de feestelijkheden mensen onwel dreigden te raken door de hitte had de politie de brandweer gesommeerd ter afkoeling een gecontroleerde koude douche aan te leggen. Vreemd eigenlijk dat mensen er zo raar van opkijken als die lui een keer gewoon hun werk doen.

Het was verstandig van de organisatie om het feest ook daadwerkelijk af te sluiten om kwart voor negen. De winst, waar komende straatfeesten op kunnen teren, was ruim binnen. Jammer was het onverwachte gat in het programma op het Jaarbeursplein; anderhalf uur wachten op iets wat moet gaan komen is niet inspirerend. Een megafoon ter plekke had geholpen om uit te kunnen leggen waarom het allemaal zo lang duurde. Dan was het misschien ook mogelijk geweest eerder te vertrekken en het soundsystem 'on the road' op te pikken (suggestie van een leek).

Vermaak en catering waren eenzijdig, slechts bier, rook en techno. Toch weten ook niet dansende mensen zich met weinig goed te vermaken. Succesnummer was de vierbeen drive bakfiets met autostuur. De uiteindelijke feestlokatie, de bak, was moeilijk bereikbaar. Maar weinig mensen die ons van boven bekeken, hebben de moeite genomen de twee keer driehonderd meter af te leggen om mee te komen feesten. Die afstand maakte een direct contact met de voorbijgangers moeilijk, maar dat ligt natuurlijk ook aan de aard van een snelweg. Auto's hebben zeer beperkte contactuele eigenschappen: toet toet, dood. RTS Utrecht wil ook de landelijke media nog even bedanken voor de uitgebreide en objectieve verslaggeving van het feest; is voetballen echt leuker?

Otto Sebastiaan

Meer verslagen over het 'Global Street Party'kan je vinden bij:
www.hrc.wmin.ac.uk/campaigns/RTS/index.htm
Aankondigingen, plannen en suggesties voor meer straatfeesten en de TegenWegenBeWeging in Nederland en omstreken kun je kwijt bij: autovrij@dds.nl (vrij openbaar, dus let op je woordjes)