Naar archief

Uit: Ravage #256 van 3 april 1998

CIRCUS CASTOR

De Duitse staat en haar politie, in een poging de anti atoombeweging voor te zijn, stuurde het CASTOR atoomtransport meer dan drie dagen eerder op pad dan iedereen verwachtte; meer dan 30.000 politiemensen waren nodig om het transport af te schermen van actievoerders, en vertraging te voorkomen. Ondanks het vervroegde transport stroomden anti atoomactivisten uit geheel Duitsland en omringende landen toe naar het beginpunt Neckarwestheim en eindpunt Ahaus, alwaar het atoomafval 'tijdelijk' zal worden opgeslagen. Op deze pagina's een verslag en een beschouwing.

De actiebus van Theaterstraat vertrok in de namiddag van 19 maart vanuit Amsterdam en reed via Utrecht naar Ahaus, waar de bus 's avonds aankwam in het enige overgebleven kamp, genaamd X 4. Er waren aanvankelijk zeven of acht kampen gepland rondom Ahaus. Verder arriveerden er nog groepen uit Groningen, Nijmegen, Leiden en Oost Nederland. Sommigen op de fiets. Rampenplan voorzag de actievoerders van de bekende stevige maaltijden en benodigde koffie, de hele dag en nacht door. De Nederlandse pers was in groten getale aanwezig, landelijke maar ook de regionale pers uit Twente, dat immers minder dan 20 kilometer van Ahaus ligt. Mocht er ooit iets misgaan in Ahaus dan kunnen de Twentesteden het wel schudden.

Donderdags

Op station Amsterdam Amstel komen de helden bijeen, uitgezwaaid door vrienden en de verzamelde Nederlandse pers, die met camerateams en fototoestellen zijn uitgerukt om alles vast te leggen en te vragen 'wat de Nederlandse groep gaat doen'... Beetje rare vraag, maar goed. Het lijkt wel of we naar een voetbalwedstrijd Nederland Duitsland gaan. Twee cameramensen liften mee in de bus; van de RTL 4 cameramens wordt op de snelweg reeds afscheid genomen. Vrije Keijser TV uit Amsterdam mag blijven.

In Utrecht stapt er weer een groep in de bus, iedereen nerveus en benieuwd naar de acties die komen gaan. Voor veel mensen is het de eerste keer dat men naar dit soort Grote Gebeurens toegaat. Het gehalte Groenoorders ligt trouwens behoorlijk hoog. De bus neemt de kleinere wegen over de grens en naar Ahaus, waarbij ontmoetingen met de politie vermeden kunnen worden.

Tot in Ahaus natuurlijk, dat in een complete politiestaat is veranderd, met politiebusjes en patrouilles op elke straathoek, hele colonnes politievoertuigen op de wegen. In de bus komt regelmatig nieuws over de kampen en acties binnen via de verschillende aanwezige draagbare telefoons. Welke kampen zijn al of niet ontruimd? Wat? Er zitten mensen in tunnels onder de weg bij Neckarwestheim? Ahaus niet meer te bereiken? We rijden er net doorheen. Enzovoorts.

Op deze manier wordt ook de dagen erna het nieuws rondgebeld en verteld, de verschillende berichten elkaar ontkrachtend, dan weer bevestigend of tegensprekend. Erg verwarrend allemaal, met zoveel mensen en telefoons. Ook de doorgaans welingelichte kringen van eetcollectief Rampenplan zijn regelmatig het spoor bijster. De bus komt voorbij een reeds ontruimd actiekamp en vindt de landweg naar het laatste overgebleven kamp, alwaar een lange stoet auto's, fietsen en mensen probeert het kamp te bereiken, verlaat en/of zich een plekje te verwerven.

Duizenden mensen bevinden zich in het kamp, sommigen overgekomen uit ondertussen ontruimde medekampen (X 1, X 2, X 3, X 5, etc.). Centrale plaatsen op het kamp zijn de keuken en de grote circustent, eigenlijk bedoeld voor bijeenkomsten maar al snel in gebruik bij de velen zonder tenten. Daar, gearriveerd, eten, tent opzetten en uitzoeken wat er allemaal te gebeuren staat.

Nachtelijke acties

Deze eerst nacht, terwijl de CASTOR-trein haar beginstation nog niet eens verlaten heeft, proberen de eerste groepen actievoerders al op de rails rond het opslagterrein te komen om het te blokkeren en wellicht te saboteren. Een eerste groep van honderden mensen gaat direct naar de hoofdingang van de opslag, maar niet iedereen durft gelijk de strijd met de politie aan. Slechts enkele tientallen rennen langs de verzamelde politie en weten op de rails te komen, waar ze even later door een paar honderd ME'ers worden omsingeld en verwijderd.

Andere actievoerders geven de voorkeur aan rondwandelen en het terrein verkennen. Overal in de omgeving zijn politiepatrouilles op pad, waterwerpers en pantserwagens rijden door de nacht, het opslagterrein fel verlicht en afgegrendeld met het beruchte NATO-draad. Politiehelikopters met schijnwerpers vliegen af en aan over de omgeving en houden de kampbewoners uit hun slaap. Maar veel mensen willen nog niet slapen.

Later die nacht wandelt een groep van enkele honderden mensen door het bos mensen naar een ander stuk rails; men wordt al snel gespot door de helikopters. Grote aantallen politie staan te wachten op de spoorwegovergang, maar via een omtrekkende beweging kunnen veel mensen toch op het spoor komen alwaar men een aanvang maakt met de ondergraving. De politie is snel ter plaatse en begint iedereen hardhandig van de rails af te werken. Dit resulteert in een duw en trekpartij, vluchten, hergroeperen in het donker, politiecordons op jacht door de donkere bossen.

Zeker 120 mensen worden die nacht ingesloten (eingekesseld) en opgepakt. Alle arrestanten worden net zo lang vastgehouden tot het atoomtransport voorbij is. De meeste arrestanten worden opgesloten in haastig opgebouwde gevangenissen van bouwcontainers, waar af en toe wel 12 mensen in moeten zitten en slapen bij toerbeurt. Het eten in de cellen bestaat voornamelijk uit broodjes worst, een probleem voor de vele vegetariërs en veganisten. Veel mensen zijn die nacht op zoek naar bekenden bij de vele tenten en kampvuren.

Vrijdagmorgen

Veel mensen vertrekken vroeg van het kamp voor een grote demonstratie in Ahaus, beginnend rond 6 uur. De bedoeling is om het station te bereiken of elders het spoor te bezetten. Men haalt snel wat proviand bij Rampenplan en gaat op pad. De politie is ook al vroeg uit de veren en staat overal in Ahaus op mogelijke camaliteiten te wachten. Die komen natuurlijk ook. Het station van Ahaus is reeds volledig afgesloten van de buitenwereld, evenals verschillende spoorwegovergangen.

Een wat later gearriveerde groep vanuit het kamp komt uit bij een overgang bewaakt door grote aantallen van de Berlijnse politie, ver van huis. De politie is zo aardig om de groepen uiteindelijk doorgang te verlenen naar de binnenstad, voor de demonstratie. Waarop erg verassend enkele honderden mensen op het spoor gaan zitten en ingesloten worden door de politie. Na een harde korte aanval van de Berlijnse ME, waarbiij een aantal mensen gewond of platgedrukt wordt, en een aantal de zitactie al dan niet vrijwillig verlaat, besluit men tot een andere taktiek over te gaan.

Aan beide zijden van het spoor staan er nu mensen te demonstreren, met een zitactie in het midden. Nadat men wat meer ruimte heeft gemaakt, begint de politie de zittende demonstranten een voor een weg te slepen, en met plastic handboeien om (vaak te strak) in gereedstaande bussen te stoppen. Een Eurotopgevoel bekruipt verschillende Nederlanders...

Verderop in de stad proberen groepen mensen de arrestantenbussen tegen te houden, hetgeen resulteert in verschillende charges van de 'Sondern Einsatz Kommandos', speciale ME-teams gekleed in zwarte harnassen met bivakmutsen op, bekend staand om hun harde optreden. Al snel worden ze Robocops genoemd. De Nederlandse ME ziet er vergeleken met deze heren en dames erg vriendelijk uit.

Op verschillende plaatsen in Ahaus lukt het kleine groepjes mensen toch op de rails te komen, enkelen klinken zich met sloten aan de rails vast. Rampenplan komt langs met warme dranken, brood en fruit. Ondanks pogingen tot onderhandelen mogen de overgebleven spoorzitters geen eten krijgen van de politie, maar een bevriende cameraman met perskaart is zo behulpzaam wat te brengen. Ze zitten er inmiddels al een uur of vier.

Bij de grote demo aan de centrumzijde van Ahaus worden de politieblokkades ineens doorbroken door een vrachtwagen met podium, waarop de Duitse punkband 'Die toten Hosen' een concert begint te geven voor de verzamelde actievoerders. Na enkele nummers vindt de politie het welletjes en vernielt de geluidsinstallatie, waarbij ook iemand van de band wordt opgepakt. Tegen drie uur 's middags worden de laatste mensen van deze spoorwegovergang gehaald. Dezelfde nacht komen ze weer vrij.

Het Grote Gebeuren

Ongeveer dezelfde tijd. Een stuk verderop aan het spoor zijn enkele honderden mensen weer aan een zitblokkade begonnen. De meeste mensen die nog in de stad zijn begeven zich dan ook naar deze kruising, zowel als de politiemacht. Al snel komen er meer en meer mensen het spoor op, aan beide kanten van de overgang. Een uur later zitten er ruim 1000 mensen op de rails, het aantal agenten is mij onbekend. Zowel politie als actievoerders blijven in stromen arriveren, en waterwerpers worden al dreigend vlak naast het spoor opgesteld.

Ook de Robocops worden aangevoerd en over de megafoons begint de politie de actievoerders te sommeren het spoor te verlaten, iedereen eraan herinnerend dat er een demonstratieverbod van kracht is deze dag. Helikopters vliegen over het terrein, en verschillende keren landen groepen legerhelikopters op nabij gelegen velden, peletons BundesGrenzSchutz (militaire politie) uitspugend. De laatste grote slag van deze anti atoomoorlog? Het werd in ieder geval duidelijk dat de CASTOR er snel aan zal komen.

De politietroepen beginnen aan beide kanten de actievoerders van de rails af te werken, en van de omringende heuvels en bomen. Er worden waterwerpers ingezet tegen groepen mensen die echter met behulp van regenpakken en stukken zeil van geen wijken willen weten. Daarop besluit men de ME wederom in te zetten. Het kost alles bij elkaar de politie een behoorlijke tijd om iedereen van het spoor te krijgen verwijderen, ook omdat verschillende mensen zich hebben vastgeketend, en in bomen zitten. De politie zaagt de bomen gelijk maar om, met mensen erin.

Zodra de rails vrij is, blijkt het spoor gesaboteerd te zijn. Het is ondergraven en moeren blijken op verschillende plaatsen te zijn losgedraaid en verdwenen. De Deutsche Bahn moet eraan te pas komen met een reparatieteam dat bijna en uur bezig is met de reparatie. Terwijl men aan dit karwei is arriveert de inspectietrein die de CASTOR voorgaat bij de overgang, en moet een tijdje wachten. Er arriveert meer en meer militaire politie per helikopter. De CASTOR is nu wel erg dichtbij. De weilanden om het spoor heen zien groen en zwart van de politie. De inspectietrein vervolgt haar weg. Daar arriveert de CASTOR-trein, onder luid geschreeuw en gejoel, met drie helikopters erboven.

Een trein met zes containers vol radio actief afval, en tussen elke twee CASTOR-wagons twee personenwagons; anders zou de trein te zwaar zijn. In Ahaus zelf wordt nog geprobeerd bij het spoor te komen door groepjes actievoerders, die met harde hand worden weggeslagen door de ME. De trein komt vijf uur later aan op de opslagplaats dan de bedoeling is. De meeste mensen gaan dan terug naar het kamp. Voor eten, slaap, kampvuren en wachtend op gevangen kameraden. Die komen gedurende de nacht weer terug.

Zaterdag in Münster

In de morgen van zaterdag de 21e maart zie je het hele kamp verdwijnen in een verzameling auto's, bussen en busjes op weg naar de grote anti-nucleaire demo in de stad Münster. Elk voertuig dat er ook maar een beetje verdacht uitziet wordt door de politie aan de kant gezet, paspoorten en bagage wordt gecontroleerd, voertuigen doorzocht. Op wapens? In Münster loopt ongeveer elke denkbare politieke organisatie en actiegroep die er is met hun borden en vlaggen te zwaaien; er zijn rond de 10.000 mensen.

Het is ook lekker weer. Deze demonstratie had het begin van de acties tegen de CASTOR moeten worden maar wordt uiteindelijk het sluitstuk ervan. Er is muziek, veel politie (vooral om de 'autonomen' heen natuurlijk), veel geschreeuw van slogans. Het is als Nederlander niet zo makkelijk om slogans in het Duits te verzinnen. Ze lopen meestal niet. De demonstranten trekken door de binnenstad van Münster en eindigen op een plein bij het station met een manifestatie,csprekers en bands. Al een tijd niet meer op zo'n grote demo geweest.

Om een uur of vier vertrekt de Nederlandse bus weer, na een snel bezoekje aan de plaatselijke snackbar (alwaar het groen ziet van de hongerige politiemensen). Naar huis, om bij te komen. Er blijken tussen de duizenden Duitse actievoerders toch wel enkele honderden Nederlanders in Ahaus en Münster te zijn geweest. De meeste indruk heeft de mobiele keuken van Rampenplan op mij gemaakt.

Pim