Uit: Ravage #244 van 17 oktober 1997 

Groenoord leeft voort   

Een week na de (eerste) ontruiming van de vrijstaat Groenoord, hebben actievoerders van het Groen Front! de afgelopen dagen een nieuwactiekamp ingericht. Daarnaast vonden afgelopen weekend zowel op zaterdag als zondag grote demonstraties tegen de natuurvernietiging rond Ruigoord plaats. Krakers toonden met de herkraak van de ADM in het havengebied dat daar volop leegstand en speculatie is. De strijd rond de aanleg van de overbodige Afrikahaven gaat een nieuwe fase in.   

Ruim duizend mensen demonstreerden op zaterdag 11 oktober 1997 tegen de vernietiging van het natuurgebied rond Ruigoord en het ontslag van ruim driehonderd Amsterdamse havenarbeiders. De demonstratie, georganiseerd door actievoerders van het Groen Front!, vertegenwoordigers uit het dorp Ruigoord en de Groenen van Roei van Duijn kende een vreedzaam karakter. 

In eerste instantie was het de bedoeling dat de tocht naar de ambtswoning van burgemeester Patijn zou leiden. Roei van Duijn daarover: "Dat eindpunt is op aandrang vanuit de gemeente en van Patijn persoonlijk veranderd. Patijn vertelde dat hij buitengewoon dringende andere zaken te verrichten had. Later bleek het te gaan om het startschot voor een of andere onbenullige boten race, dus we voelden ons naderhand toch wel behoorlijk bedrogen en niet echt serieus genomen." De tocht door de Amsterdamse binnenstad leidde nu uiteindelijk naar het stadhuis, waar wethouder Ernst Bakker de plaats van Patijn zou innemen.

Dockers  

Zowel op begin- als eindpunt onderstreepten sprekers van diverse groeperingen het belang van het behoud van het natuurgebied en het dorp Ruigoord. Daarnaast was er ook aandacht voor het ontslag van ruim driehonderd havenarbeiders. Ron Wiechels, voorzitter van de ondernemingsraad van de failliete arbeidspool, legde het de toehoorders nog eens uit. De miljardeninvesteringen die voor de Afrikahaven nodig zijn zouden beter in het behoud van banen kunnen worden gestopt.  

En: "Er is nog ruimte zat in de haven. Er zijn nog heel veel halflege bedrijfsterreinen in de Amsterdamse haven. Voordat een mooi natuurgebied als bij Ruigoord opgeofferd wordt, zou die ruimte intensiever gebrui~t moeten worden" Naast Amsterdamse havenarbeiders betoonden ook werknemers .uit de Rotterdamse haven hun solidariteit. Ook vertegenwoordigers van de Liverpool-dockers, die al twee jaar in staking zijn (zie Ravage #242), waren aanwezig. 

Na de gebruikelijke begintoespraken volgde een strijdbare demonstratie door de binnenstad, met als voornaamste slogan 'Ruigoord moet blijven, Groenoord gaat door'. In de bonte stoet veel geschminkte gezichten. Op een draagbaar werd een 'groene' demonstrant door zes mededemonstranten meegevoerd, een symbolische rouwadhesie voor de omgebulldozerde natuur. Vele anderen droegen takken met zich mee. Commentaar van een agent die zo'n tak half in het gezicht kreeg: "Rot op met je tak." Bij de Dam wist een aantal actievoerders in de stellages op de plek van het nationaal monument, dat momenteel in Duitsland gerestaureerd wordt, te klimmen en enige spandoeken te bevestigen. Onder luid gejuich verscheen de tekst 'Groenoord - moord - leeft voort'. 

Halverwege de middag bereikten de demonstranten het stadhuis, waar wethouder Ernst Bakker een petitie, mèt daarin onder andere de eis tot een referendum over de plannen voor de Afrikahaven, in ontvangst nam. Een dankwoord van Bakker werd overstemd door het luidkeels scanderen van de aanwezigen: "Moordenaar, leugenaar!" Ook nadat Bakker met wat Groenen-politici in het stadhuis verdween voor een gesprek werd hij door woedende demonstranten gevolgd. "Milieuverkrachter", kreeg de D'66-er nog mee voor hij in de beschutting van het stadhuis verdween. 

Een lange rij sprekers, afgewisseld door muzikale intermezzo's ("Hippie's and punks, unite!"), betuigden hun liefde voor "Mother Nature", totdat na enige tijd Roel van Duijn terugkeerde om mee te delen dat het gesprek met Bakker - zoals verwacht - niets had opgeleverd. De meeste actievoerders hadden dat al voorzien en waren reeds vertrokken, de leus 'Patijn = Gifzwijn' op een van de muren van het stadhuis achterlatend.

Rouwtocht  

Op zondag 12 oktober vonden opnieuw grote acties plaats. De organisatie van vrije wandelaars. NEMO, nam met een rouwtocht naar Groenoord afscheid van de wilde natuur rond Amsterdam. Vanaf het Amsterdamse Westerpark wandelden bijna honderd mensen via een ander bedreigd natuurgebied, de Brettenzone waar mogelijk een snelweg wordt aangelegd, naar het voormalige Groenoord. Daar stonden ze stil bij de gesneuvelde bomen en het vernietigde actiekamp. 

Daarna woonden de wandelaars de rouwplechtigheid in het kerkje van Ruigoord bij. Dat kerkje zat toen al mudvol omdat velen zich daar rond vier uur voor een discussie met enige gemeenteraadsleden hadden verzameld. Dat leverde overigens weinig nieuwe standpunten op.  

Op dezelfde dag vond iets verderop in het Westelijk havengebied een grote kraakactie plaats. Het braakliggende terrein van de ADM (Amsterdamse Droogdok Maatschappij) werd, nadat het vier jaar geleden wegens 'spoedeisend belang' werd ontruimd, door ruim honderd krakers, die per boot en bus waren aangevoerd, herkraakt. In de jaren tachtig werd het terrein voor de eerste maal gekraakt. Het kreeg landelijke bekendheid vanwege de opnamestudio's van het Koeieverhuurbedrijf. Volgens de krakers is het terrein in mei van dit jaar, na de jarenlange leegstand die op de ontruiming van 1993 volgde, in handen gekomen van de beruchte speculant Lüske. Een woordvoerder van de krakers: "We willen met deze actie de leegstand in het westelijk havengebied en de speculatie met haventerreinen aan de kaak stellen." 

Nieuwe vrijstaat 

De bewoners van het voormalige actiekamp hadden het reeds aangekondigd en op maandag 13 oktober was het zover. Ongeveer 25 actievoerders richtten een nieuw basiskamp in: Vrijstaat Groenoord 2 zag het licht. Hoewel vele actievoerders de tranen in de ogen hadden staan bij de aanblik van het desolate landschap waarin het voormalig natuurgebied was veranderd, bleven ze vastberaden vasthouden aan hun standpunten. "Die haven komt er niet", aldus Peter van GroenFront! "Wij blijven doorvechten voor de natuur."  

De afgelopen dagen kregen de actievoerders al steun van vele sympathisanten waardoor de opbouw voorspoedig verloopt. Inmiddels is men begonnen met de bouw van een grote uitkijktoren en keuken. Bij het ter perse gaan van dit nummer waren ruim veertig mensen het nieuwe actiekamp aanwezig.   

Steun hebben de bewoners van Grooenoord 2 harder nodig dan ooit. De weersomstandigheden zijn danig verslechterd, sommigen zien daarin zelfs de hand van Moeder Natuur die zo laat blijken ongelukkig te zijn met de kaalslag. Verder is het gebied weinig beschut, bomen verdwenen, wat rest is een kale, modderige vlakte. Gerben Hellinga, bewoner van Ruigoord, noemde het al een "landingsbaan voor UFO's". Een desolaat maanlandschap, zij het in een natte versie, lijkt meer op zijn plaats. 

Inmiddels zijn in Amsterdam drie steunpunten voor de 'Help Groenoord de winter door'-actie ingericht. Daar kunnen mensen goederen schenken. 

Een telefonische rondgang langs de 'grote' milieuclubs, over hun stilzwijgen rond de vernietiging van Groenoord, leverde de volgende reacties op. Zowel bij Milieudefensie als bij Greenpeace zijn verschillende telefoontjes binnengekomen van verontruste leden. Zij herhaalden de oproep die afgelopen weekeinde ook in de mini-advertenties van verschillende dagbladen verscheen. "Waar blijft de steun?"  

Loes Visser van Milieudefensie: "Er heeft hier een grondige interne discussie over Groenoord plaatsgevonden. Maar helaas moeten we keuzes maken, we kunnen ons niet overal mee bemoeien, daarvoor ontbreekt het ons aan menskracht. We hebben het gewoon ontzettend druk met lopende campagnes, als bijvoorbeeld Schiphol. Het is een interne afweging die we, helaas, moeten maken."  

Volgens een woordvoerster van Greenpeace, die overigens net als haar collega van Milieudefensie de acties van harte ondersteunt, is men daar tot dezelfde conclusie gekomen. "Greenpeace voert voornamelijk nationale en internationale campagnes. Dat zijn langlopende zaken als klimaatbeheersing en dergelijke. Hoewel we ook erg tegen de ontruiming van Groenoord zijn, moeten ook wij keuzes maken."  

Tot slot, ook de havenarbeiders blijven actie voeren. Dinsdag 14 oktober ging de gehele haven voor 24 uur plat. Meerdere acties worden vooralsnog niet uitgesloten.

Rob