Uit: Ravage #244 van 17 oktober 1997  

Eigenzinnige vrouwen 

Anarcha-feministisch vrouwenweekend in Zomergem 

In het eerste weekend van oktober vond er een anarchafeministisch vrouwenweekend plaats in het Belgische Zomergem. Zo'n veertien Nederlandse vrouwen praatten op uitnodiging van Gentse anarchafeministes over sexisme, grote bekkencultuur en fotomodellen. Een weekend met een vervolg. 

Het plan voor dit weekend ontstond tijdens de Pinksterlanddagen 1997 in Appelscha, waar het thema 'feminisme en mannenstrijd' op de agenda stond. Een van de workshops was alleen voor vrouwen, en daar was een aantal afgevaardigden van een Gentse anarchafeministische groep aanwezig. 

Zij waren er in geslaagd in Gent een goed draaiende anarchagroep op te zetten, en dit voorbeeld maakte de Nederlandse vrouwen meteen enthousiast De Belgische vrouwen nodigden de Nederlandse vrouwen daarop uit om in Zomergem een eerste weekend te houden. 'Zij' zouden dan voor het eten en andere praktische zaken zorgen zodat 'wij' ons aan discussie en netwerken konden wijden. Dit gastvrije aanbod grepen de Nederlandse vrouwen met twee handen aan. Een paar van ons zette zich ook aan het organiseren (zelfs een reader werd nog op het laatste moment in elkaar gezet), zodat we begin oktober naar het zuiden konden afreizen. 

Breien 

Op vrijdagavond komen we - zo'n veertien Nederlandse vrouwen uit in totaal zeven steden - aan in Zomergem, op de kampeerboerderij van Vuile Mong. Al snel staat het eten voor ons klaar. Nadat de hongerige magen gevuld zijn en we kennis hebben gemaakt, doen we een door een aantal Belgische vrouwen in elkaar gezette quiz. We worden op hilarische wijze langs een aantal klassieke vrouwenthema's gevoerd. Zo krijgen we een brei-opdracht, moeten we namen van fotomodellen en parfumgeuren raden, uitleggen wat een aantal termen uit de kookkunst betekenen enzovoorts. Helaas zijn we 's nachts om half drie nog maar op een derde van de quiz en dus kunnen niet alle kanten van de stereotiepe vrouwelijkheid belicht worden. 

De volgende dag gaan de Nederlandse en Belgische vrouwen uiteen. 'Zij' gaan vergaderen en 'wij' gaan praten over het thema 'grote-bekkencultuur'. Veel vrouwen in onze groep blijken op te lopen tegen deze macho-cultuur. De kraakscene (vooral de Amsterdamse) wordt meermalen genoemd als een van de plekken waar die grote-bekkencultuur wel heel erg heerst Tijdens vergaderingen wordt er onpersoonlijk gepraat, er wordt hiërarchisch met elkaar omgaan, er wordt wel geluisterd naar bonzen, en nieuwelingen krijgen juist geen aandacht. De vraag wordt gesteld waarom je dan als anarchafeministe toch nog mee wilt draaien in deze scene. Kennelijk heeft de kraakscene ook veel leuke kanten. (Overigens is het niet voorbehouden aan mannen om grote bekken op te zetten, sommigen van ons hebben ook ervaringen met heel dominante vrouwen in vrouwengroepen). 

Mannen binnen de linkse scene blijken sexisme niet altijd op te pakken als een thema waar ze wat mee moeten. Fascisme of racisme is taboe, maar sexisme wordt oogluikend getolereerd, of als een typisch vrouwenthema gezien. Als de vrouwen er niet zijn, staat sexisme niet op de agenda. Mannen komen zelf niet op het idee iets met sexisme of mannenstrijd te doen. (Overigens is er momenteel een initiatief gestart om een mannenweekend te organiseren Lichtpuntjes zijn er dus wel in deze!) Een vrouw die aangerand is door een man uit de scene en dat aan de orde stelde, werd daar op aangekeken. Ze moest haar mond houden Ze zou het zelf wel uitgelokt hebben. Ze was te negatief, en waar er twee 'vechten' hebben er twee schuld. Als de man die je lastig valt een illegaal is, dan wordt dit weggepoetst door mannen, want hij heeft het al zo moeilijk. 

Een vrouw die ervaring heeft met de anti-apartheidsstrijd in Zuid-Afrika destijds herkent dit patroon. Als je als witte vrouw lastig werd gevallen door een zwarte man kon je dit moeilijk te berde brengen want dan was je meteen een racist Veel mannen hebben een blinde vlek voor sexisme. Theoretisch hebben ze het allemaal wel op een rijtje, maar in de praktijk zien ze niet wat daadwerkelijk sexistisch is. 

's Middags staat het thema 'sexisme (in jezelf)' op het programma, maar omdat het vorige thema zoveel tijd in beslag heeft genomen kwamen we daar niet aan toe. Ergens was dat jammer, want het is natuurlijk makkelijker om over vervelende mannen te praten dan over dichter bij ,jezelf staande zaken. Het gesprek blijft daardoor wat aan de oppervlakte. Ik vind dat zelf niet zo verwonderlijk, omdat de meesten van ons elkaar nog niet goed kennen, en het gesprek eigenlijk ook een soort kennismaking was. 

Eisenpakket 

Nadat we 's middags heerlijke (ook veganistische) pannenkoeken hebben verorberd, proberen we een 'eisenpakket' samen te stellen: wat zijn onze voorwaarden voor een goed lopende samenwerking, vergadering, politieke actie enzovoorts?

Ik noem er een aantal: het is belangrijk dat het persoonlijke niet ondergeschoffeld wordt, en dat iedereen naar elkaar luistert en elkaar serieus neemt. Samenwerking en het streven naar consensus is essentieel; alleen je eigen punt scoren is niet genoeg. Er moet ruimte zijn voor waardering en kritiek (of feedback). Vaak geven mensen elkaar alleen kritiek, maar zonder waardering houd je het uiteindelijk vaak niet vol. Kritiek incasseren is niet altijd makkelijk, maar het is wel belangrijk dat te leren. De verbinding tussen theorie en actie moet duidelijk zijn, de doelen en middelen moeten overeenstemmen. Er moet ruimte zijn voor stille mensen, eventueel moeten er rondjes gehouden worden om ook de stillere mensen een kans te geven. 

Het is heerlijk om na een lange dag praten zo aan tafel te kunnen. Omdat we niet hoeven te koken kunnen we de hele dag optimaal gebruiken voor praten met elkaar, een enorme luxe! 

's Avonds is het feest tot diep in de nacht wordt er geswingd en gekletst Ik vind het fantastisch en geniet enorm van al die bijzondere vrouwen. Het inspireert mij erg om een weekend met alleen vrouwen te zijn die stuk voor stuk eigenzinnigheid uitstralen. 

Zondag praten we over hoe we nu verder willen. De sfeer is heel erg goed geweest, iedereen is enthousiast en heeft zin om met deze groep door te gaan. We besluiten een landelijke anarchafeministische vrouwengroep op te richten. Het plan is om elke zes weken op zaterdagmiddag in telkens een andere stad bij elkaar te komen. De vrouwen uit die stad zorgen voor de inhoudelijke voorbereiding en koken eventueel na afloop. Het is niet de bedoeling om het bij praten alleen te houden; een aantal vrouwen wil ook samen acties gaan voorbereiden. Daarnaast wil een aantal vrouwen de redactie van het reeds bestaande, maar slechts door twee vrouwen gedragen, anarcha-feministische blaadje Lillith gaan versterken. Ook zijn er al voorzichtige plannen voor een volgend anarchaweekend. Wie weet zullen de Nederlandse vrouwen dan nu gastvrouw zijn voor de Belgische vrouwengroep! 

Na de 'kuis' (de schoonmaak dus) vertrekken we aan het eind van de zondagmiddag weer richting het noorden, uitgezwaaid door de Gentse groep. Ik vond het een fantastisch weekend, niet in de laatste plaats door de gastvrijheid en vriendinschap van de Belgische vrouwen. Voor herhaling vatbaar! 

Simone Nijboer