Naar archief

UIT: Ravage #233 van 18 april 1997

'Kwijlen als de handen van Pavlov'

Reacties op 'Afhaken of inhaken?' 

"Het immediatisme is niet alleen een onzinnige maar ook een uiterst gevaarlijke ideologie. Het verdient dan ook absoluut geen plek in anarchistische en radicaal-linkse kringen." Dit stelde Merijn Schoenmaker in haar artikel 'Afhaken of inhaken?', gepubliceerd in Ravage #232. Dit zeer tegen het (linkse) been van menig lezer, zoals blijkt uit de volgende ingezonden reacties.   

- 1 Beste Merijn, 

Hoewel je de plank volledig misslaat in je poging uit het werk van Hakim Bey, Siebe Thissen en mijzelf een ideologie te construeren, geef ik je op een punt gelijk: het immediatisme verdient absoluut geen plek in anarchistische en radicaal-linkse kringen. Ik zou dit zelfs willen veralgemeniseren tot de stelling dat daar voor geen enkel -isme, geen enkele ideologie, plaats is. Helaas is niets minder waar. 

Onze post-moderne tijd is allesbehalve post-ideologisch. De vrije markteconomie tiert welig en ook andere ideologische hersenspinsels als nationalisme, etnicisme, religie en nog zo wat, lijken eerder meer dan minder impact te krijgen. Ook in linkse kringen lukt het velen maar niet om afscheid te nemen van totalitaire ideenstelsels. Zelf lever je daarvoor het bewijs.

Je zegt te willen strijden - zonder compromissen! - voor een socialistische, feministische en veganistische samenleving.  

Ik neem aan dat je hele nobele motieven hebt, maar in feite beoog je een autoritair project zonder weerga. Om een veganistische wereld te verwezenlijken zul je met je strijdmakkers o.a richting het poolgebied moeten trekken om de daar levende 'verfoeilijke' visetende volkeren uit te roeien, of richting Afrika waar nog enkele nomadenstammen leven die voor hun overleven volledig afhankelijk zijn van hun kuddes en het eten van dierlijke producten. Nu zijn Hakim Bey, Siebe Thissen en ondergetekende in jou ogen verkrachters, profiteurs, onderdrukkers, zombies, fascisten en nog zo wat, tot volkerenmoordenaars hebben we het nog niet gebracht.  

Ik neem aan Merijn, dat het ook jouw bedoeling niet is deze volkeren uit te roeien en daarom zou het geen kwaad kunnen je iets bescheidener op te stellen. Dat je zelf als veganist door het leven wilt gaan moet jij weten, maar ik zal me met woord en daad tegen jou veganistische samenleving verzetten. 

Hetzelfde geldt voor een feministische of socialistische samenleving. Bij het eerste kan ik me weinig voorstellen - waarschijnlijk doel je op zoiets vaags al een samenleving waar mannen en vrouwen gelijkwaardig zijn; of misschien beoog je in navolging van Valerie Solanas de uitroeiing van de mannelijke sekse.  

In het tweede heb ik nog maar weinig vertrouwen. Socialisten hebben zich deze eeuw als geen ander voorstander betoond van de industrialisering en de daarmee verbonden arbeidsdeling, specialisatie, onderwijs, werk, bureaucratie, technologie, etc. Allemaal autoritaire instituties die we beter kwijt dan rijk kunnen zijn. Gezien de tendens van je betoog heb ik weinig vertrouwen in het socialisme dat jij voorstaat. 

Het kan volgens mij geen kwaad Merijn, om je eigen uitgangspunten eens te heroverwegen, voordat je anderen voor van alles en nog wat uitmaakt. Helaas is dat nooit het sterkste punt geweest van radicaal-links, een politieke groepering waar jij blijkbaar wel toe behoort - je werpt je in ieder geval op als haar onbenoemde grootinquisiteur. 

Links-radicalen gaan maar al te gemakkelijk uit van hun morele en ideologische gelijk en schuwen niet dit met autoritaire middelen aan anderen duidelijk te maken. Jou tirade tegen het immediatisme is wat dat betreft exemplarisch. Ik heb me mede hierom altijd beter thuis gevoeld bij het anarchisme dan bij radicaal-links. Tenminste voor zover het anarchisme zich niet inliet met een of ander ontwerp van een anarchistische maatschappij.  

Ik heb anarchie nooit begrepen als een bepaalde maatschappelijke orde - of het ontbreken daarvan - maar als het verzet tegen en in twijfel trekken van elke vorm van vastgezette of gestolde autoriteit. (Niet tegen autoriteit op zich, omdat ik vrij wil zijn een 'meester' of 'meesteres' te kiezen). Anarchisten ontkomen er in mijn ogen dus ook niet aan voortdurend hun eigen uitgangspunten ter discussie te stellen.  

Een groot aantal verhalen in mijn bundel Surfen in Overvloed is een poging daartoe. Op diverse terreinen als economie, verzorgingsstaat, ecologie, media, politieke theorie en technologie probeer ik vastgeroeste (linkse, anarchistische) concepten open te breken - vloeiend te maken - zonder daarbij te vervallen in het formuleren van duidelijke alternatieven. Het verbaasd me dan ook dat jij denkt hieruit, en uit de verhalen van Bey en Siebe, een ideologie luisterend naar de naam 'immediatisme' te kunnen smeden. Dat dit project volledig mislukt is en slechts resulteert in verdachtmakingen (was dat soms je werkelijke bedoeling Merijn?) is niet vreemd.  

Het uitgangspunt van ideologieën is dat de mens het vermogen en de wil heeft om zijn wereld vorm te geven. Dit verlangen naar 'maakbaarheid' is een gevolg van de angst voor onzekerheid, een angst voor de natuur. Vanaf het moment dat de mens het vertrouwen in de natuur verloor en meende de eigen bestaansvoorwaarden te moeten creëren -  zeg maar met de overgang van nomadische naar sedentaire leefwijzen - ontstonden de eerste hiërarchische verhoudingen. Bijna alle vormen van autoriteit: arbeidsdeling, werk, technologie, exclusief eigendom, patriarchaat, bureaucratie, religie, wetenschap, etc. vinden hun basis in deze overgang. 

Dit streven naar maakbaarheid kwam in een stroomversnelling tijdens de Verlichting en de industriële revolutie. Het autoritaire netwerk breidde zich zowel in de breedte (kolonialisme) als in de diepte (disciplinering) in razend tempo uit. Omdat het socialisme en anarchisme met deze beweging verbonden zijn, is het van groot belang dat ze voortdurend hun uitgangspunten openbreken. Dit is wat Siebe en ik en velen anderen in onze teksten doen. We zullen er ook zeker mee doorgaan - binnen of buiten radicaal-links of het anarchisme.

Natuurlijk kun je dan verwachten dag dogmatici zich tegen dit 'sloopwerk' verzetten. Je noemt zelf Murray Bookchin die in de Verenigde Staten al een aantal jaren tegen 'slopers' als Hakim Bey, John Zerzan en bladen als Fifth Estate en Anarchy fulmineert. In Nederland werd wel lange tijd Bookchin nagepraat, maar tot een 'aanval' zoals jij die inzet was het nog niet gekomen.  

Nu zou ik natuurlijk kunnen proberen punt voor punt je verhaal te weerleggen - voorzover ik het kan volgen, want dat is niet altijd het geval - maar dan zou ik al gauw een boekwerkje vol moeten schrijven. Bovendien heb ik dat boekje al geschreven, het heet Surfen in Overvloed. Om op je kritiek of beter 'beschuldigingen' in te gaan, zal ik vaak moeten herhalen wat daar in staat. Daar begin ik dus niet aan. Bovendien wil ik met iedereen van gedachten wisselen, maar ik pas er voor me voor een ideologische tuchtcommissie te verantwoorden. Als jij vindt dat voor de ideeën van mensen als Hakim Bey, Siebe Thissen en ikzelf geen plek zou mogen zijn in jouw links-radicale en anarchistische kringen, vind ik dat best. Maar zoals jezelf al zegt, worden onze geschriften door veel mensen in soortgelijke kringen wel gewaardeerd. Veel medestrijders voor je voorjaarsschoonmaak zul je daar niet aantreffen. 

Daarom Merijn, wil ik zo onbescheiden zijn je te adviseren je hopeloze kruistocht te staken. Als jij denkt de te weten hoe de plannen van Kok en z'n paarse club om nog voor de eeuwwisseling de nationaal-socialistische wens van Totale Werkgelegenheid en Totale Mobiliteit in een Verenigd Europa te realiseren te weerstaan, wens ik je veel sterkte. Ik neem de vrijheid niet bij jouw strijd in te haken. Die vrijheid wil je me toch niet ontnemen...? 

Met vriendelijke groeten,

Freek Kallenberg    

- 2 Geen middle-class rap 

Als 'afhaker' van het eerste uur, ik heb ergens in de jaren '80 de bedompte lokalen van het 'radicaal linkse' wereldje vaarwel gezegd, voel ik mij nu toch geroepen een lang gekoesterde anonimiteit op te geven en te reageren op het artikel van Merijn Schoenmaker. Niet om 'het situationisme' het daaraan schatplichtige 'immediatisme' of de notie 'Tijdelijke Autonome Zone' te verdedigen. Ik ben geen 'situationist', 'immediatist' of 'TAZ bewoner' - als je dat al kan 'zijn' overigens. Ik heb in de discussie dus niets te winnen. Ik schrijft deze reactie ook niet om Siebe Thissen en Freek Kallenberg over hun krullenbol te aaien.  

Waarom dan toch een reactie? Nu, het gaat mij vooral om de toonzetting van het artikel van Merijn Schoenmaker. Dit omdat die zo schrijnend het manco van zich 'radicaal links' of 'anarchistisch' noemend Nederland blootlegt: een totaal gebrek aan ver-beeld-ing(s kracht), een pijnlijk onvermogen nieuwe concepten op te pakken, andere dingen te (be)denken, een frisse wind over de binnenplaats van de geest te laten waaien. Dit onvermogen openbaart zich overigens niet alleen in 'radicale' kringen maar is ook in de gevestigde 'linkse' politiek volop aanwezig.  

Met als voorlopig hoogtepunt de totale kleurloosheid van GroenLinks. Het wordt nog erger. Want 'radicaal links' blijkt er daarnaast een sardonisch genoegen in te scheppen alles wat niet past in haar denkschema af te doen als 'fascistisch'. Ik behoef de lezer ter illustratie hiervan slechts te wijzen op de anti-semitisme zaak die vorig jaar tegen dit blad werd aangespannen. En dan te bedenken dat 'radicaal links' er nog steeds niet aan toegekomen is de fascistoďde tendensen in het eigen -op  uitsluiting gerichte- denken te traceren. 

Nee, men is eerder tegen iets dan dat men zich de moeite getroost 'eruit te komen'. Het 'radicaal linkse' wereldbeeld is alomvattend, ideologisch, abject sluitend. Het is nors, humeurig en bovenal traag en zwaar. Van een positieve inzet wil men niets weten. Dat 'radicaal links' wel eens andere concepten nodig zou kunnen hebben om de volgende eeuw te halen dringt niet tot de breinen der 'radicalen' door. Met gaat liever met termen uit een bestoft vertoog - 'solidariteit', 'middenklasse', 'sociale vrijheid', 'ideologie' etc.- de denkbeeldig vijand in eigen gelederen (de vijfde colonne!) te lijf. Kwijlend als de honden van Pavlov.  

De gedachten experimenten die Siebe, Freek en anderen beschrijven moet men mijns inziens zien als een poging 'radicaal links' te ontdoen van juist deze laatste restjes van een totalitaire erfenis. Niet om een 'orgie van vernieling' te vieren op de rokende puinhopen van wat eens was maar in een streven een andersoortige (politieke) kritiek te ontwikkelen. Een kritiek die niet op uitsluiting is gebaseerd maar op diversiteit, op een veelvoud aan gezichtspunten en perspectieven.  

Dit alles met de inzet onderdrukking en controle te bestrijden. Ze spelen hier en daar misschien een spelletje met woorden, beelden en geschiedenissen - de ironiserende toonzetting van Hakim Bey moet toch iedereen opgevallen zijn - maar wel een spelletje met een hoge inzet. Siebe en Freek hanteren een strategie die niet berust op dogma maar op het 'gereedschapskist principe', dat is; gebruik uit de (ideeën-)wereld die dingen die je kan gebruiken, die je aan staan, je fantasie prikkelen en je aanzetten tot een gevecht. Misschien zelfs een gevecht met je eigen narcisme en moralisme.  

En dat is natuurlijk even wennen voor de dames en heren 'radicalen'. Want het gaat er helemaal niet om ergens voor of tegen te zijn. Het gaat er juist om te laten zien dat er een andere logica bestaat. Dat dat nu meer dan ooit nodig is lijkt mij gezien de verkrampte reactie van Merijn Schoenmaker, erg duidelijk. Want, en ik citeer; "What we most lack is a belief in the world, we've quite lost the world, it's been taken from us. If you believe in the world you precipitate events, however conspicuous, that elude control, you engender new space-times, however small their surface or volume. It's what you call pietas. Our ability to resist control, or our submission to it, has to be assessed at the level of our every move. We need both creativity and a people." En dit mijn beste Merijn is zeker geen middle-class rap!  

Mark de Bokx      

- 3 Beste Merijn, 

Hierbij een korte opmerking naar aanleiding van je artikel 'Afhaken of Inhaken'. Het is jammer dat je kritische opmerkingen verloren gaan in een gefrustreerd betoog. Ik had je graag van repliek gediend, maar weiger te spreken vanuit de beklaagdenbank waarin je me hebt geplaatst. Bovendien zijn verstandige lezers afkerig van discussies die zich louter richten op de identificatieplicht.  

Zo werd ik eerder al geďdentificeerd als "individualist" (De Raaf), als "neo-situationist" (Ravage), als "onmiddellijk anarchist" (Buiten de Orde), als "post-modernist" (Funest), als "consumentist" (De As) en nu door jou als "immediatist". Waarom er geďdentificeerd wordt maak je ook duidelijk: "We weten nu wie de immediatisten zijn en wat ze willen... het immediatisme verdient absoluut geen plek in anarchistische en radicaal-linkse kringen, maar zou juist van daaruit bestreden moeten worden". Amen! 

Identificatie dient de exclusiviteit van de groep te waarborgen en buitenstaanders of andersdenkenden uit te sluiten. Of het nu gaat om de staat die weigert paspoortlozen binnen te laten of om het geroep van "radicaal-links" de eigen slaapzak schoon te houden, doet niet ter zake. "Immediatisme" is voor jou een ander woord voor wat men gewoonlijk "zwarte lijst" noemt, opgesteld door een "nomenklatoera". Identificatie is een uitsluitingsmechanisme - daarover handelde De weg naar Croatan vooral. Niet alleen heb ik weinig inzichten te danken aan "radicaal-links", ook vertoef ik zelden in deze kringen. Kortom Merijn, je hoeft me niet buiten te sluiten, want ik was al buiten. 

Dat steeds meer anti-autoritaire mensen - door jou in navolging van de tragische goeroe Bookchin allemaal in dezelfde grote vuilnisbak gemieterd - daadwerkelijk beseffen dat we ons niet meer kunnen terugtrekken in de veilige baarmoeder van een of ander radicaal linksisme, zou toch ook bij jou een belletje moeten doen rinkelen. Ben jij niet de afhaker die zich terugtrekt in purificatie- en identificatie-rituelen waaraan de meesten van ons zich juist pogen te onttrekken, in de hoop vorm te geven aan een andere werkelijkheid? 

De volstrekt idiote kwalificaties waarmee je je artikel eindigt zal ik maar opvatten als een vlaag van verstandsverbijstering. Je kan me tenminste een kop koffie aanbieden of me voor een babbel thuis in Rotterdam bezoeken. 

Met vriendelijke groeten,

Siebe Thissen    

- 4 Inhaken of inhakken? 

Meestal voel ik weinig behoefte om te reageren wanneer mijn naam in verband wordt gebracht met iets onverkwikkelijks. Zo stoort Merijn Schoenmaker zich kennelijk aan de wijze waarop ik het boekje van Siebe Thissen in Buiten de Orde besproken heb. De wijze waarop hij dit gedachtegoed in een zogenaamde kritische analyse van het immediatisme behandeld is echter dermate bedroevend, dat er bij mij echt een kritische grens bereikt is. 

Ondanks de schijn van een politieke analyse is de bedoeling van Schoenmaker namelijk geen andere dan stoten onder de gordel uit te delen naar Siebe Thissen en Freek Kallenberg in het bijzonder. Zijn valse vooringenomenheid is overduidelijk: er wordt helemaal niet oprecht en integer onderzocht op sterke en zwakke kanten van het Amerikaanse neo-anarchisme.  

Het betoog van Schoenmaker stelt inhoudelijk geen ene reet voor. Zijn argumentatie is behalve uiterst selectief ook flinterdun en zoekt het in gemeenplaatsen waar duidelijk te scoren valt; de immediatisten zijn heterosexuele middenklasse mannen met een parasitaire levensstijl! Ja, dag. Daarmee zijn we zoetjesaan terug in de jaren '80 met haar zwart-wit beelden van goed en fout. Voortdurend worden ook conclusies getrokken die niet zijn onderbouwd.  

Dit alles is het gevolg van  een politieke vooringenomenheid die natuurlijk niet ter discussie staat. Schoenmaker zelf vertegenwoordigt uiteraard de Juiste Lijn met een gemakkelijk pleidooi voor "een compromisloze strijd tegen alle onderdrukking en voor een socialistische, feministische en veganistische samenleving". En daar blijft het dan bij. Lekker makkelijk. Niks geen inhoudelijke plaatsbepaling van het socialisme bijvoorbeeld, een begrip dat als geen ander bezoedelt is geraakt. Schoenmaker ontpopt zich hier als een calvinistische kruidenier die slechts openstaat voor zijn eigen waar en andere gedachten die hiermee niet overeenstemmen beziet vanuit een autistisch vijandbeeld. 

Een fraai staaltje van non-argumentatie is ook dat Schoenmaker de immediatisten veroordeeld op grond van datgene waar ze in hun geschriften geen aandacht aan besteden. Zoals het opeens opvoeren van de zorgfunctie voor de zieken, zwakken en misselijken. Ik beschouw dat als een goedkope vorm van lippendienst aan het feminisme. Alsof de links-radicale scene wel zou uitblinken in zorgzaamheid voor elkaar. Volgens mij is het eerder zo dat velen niet eens goed voor zichzelf kunnen zorgen! En opeens is dit een criterium op grond waarvan anderen veroordeeld worden? 

Het is allemaal zo gezocht. Schoenmaker zoekt gewoon een stok om moe te slaan en wie gewelddadig is, vindt altijd wel iets. Er zijn echter grenzen tot hoever je kunt gaan. Dat hij de term fascistisch in zijn schotschrift gebruikt gaat werkelijk alle perken te buiten. Zo ga je niet om met mensen als Siebe en Freek die tot de meest productieve en originele schrijvers uit onze kringen behoren en beiden kunnen bogen op een uitstekende staat van dienst in allerlei groepen en projecten. 

Wat Schoenmaker vooral parten speelt is zijn eigen beperkte (manlijke) opvatting van politieke strijd. Het gave van het anarchisme is juist dat het ook opkomt voor het nastreven van genot en bevrijding van verdrongen lusten. En wie het persoonlijke ook als politiek beschouwt, kan het immediatisme, dat de problemen juist niet wil  verschuiven tot na de revolutie, alleen maar waarderen.  

Dit gedachtegoed is in zijn politieke kern beschouwd niets anders dan een oproep tot zelfwerkzaamheid en zelfbeheer, een pleidooi om in het hier en nu iets van onze idealen waar te maken. Dat is in wezen niets anders dan anarchisten na de Tweede Wereldoorlog in de westerse wereld steeds hebben beweerd. Dat uiteindelijk het maatschappelijk systeem niet te bevechten is, eenvoudigweg omdat barricaden het af leggen tegen pantserwagens, is een conclusie die ook Murray Bookchin reeds jaren geleden trok. Ons systeem moet net als in Oost-Europa gewoonweg vallen omdat niemand zich er nog iets van aantrekt! 

Wie voor dergelijke zienswijzen niet openstaat zit mijns inziens muurvast in een jaren '80 retoriek die steeds minder mensen aanspreekt en waarvan de betekenis door de tijd grotendeels achterhaald is. Wie niet mee wil veranderen maar daarentegen halsstarrig wil vasthouden aan een concept van zogenaamde compromisloze strijd moet oppassen niet in een fundamentalist te ontaarden. De wijze waarop Schoenmaker zijn vermeende tegenstanders meent te moeten bekritiseren doet het ergste vrezen.

Arie Hazekamp

- 5 Coming Out!! 

Eindelijk weet ik het zeker: ik ben een fascist. Mijn politieke plaats is in de vorige Ravage bepaald door Merijn Schoenmaker. Achteraf bekeken waren de voortekenen legio. Mijn liefde voor Richard Wagner (vooral de ouverture van de Parsifal); mijn waardering voor denkers als Friedrich Nietzsche, Martin Heidegger en Paul Feyerabend; mijn neiging tot wegdromen bij Joy Division en Type O'Negative (vooral hun nieuwste album!!); mijn stage bij De Telegraaf; mijn rekening-courant bij de ABN-AMRO; mijn voorkeur voor The Daily Telegraph; mijn fascinatie voor Leni Riefenstahl; mijn abonnement op Propria Cures; mijn afkeer van de Verlichting en mijn bewondering voor W.F. Hermans.  

Het zij zo. Mijn goed/fout-denken beperk ik tot het voetbal (Ajax=goed, het andere=fout), op politiek gebied is zo'n tweedeling veel te simpel. Helaas word ik door hen die niet kunnen zonder een duidelijk goed/foutbeeld ondergebracht bij de 'fouten'. Met mijn afwijzing van de rationele heerschappij, mijn scepticisme met betrekking tot de vrije wil en mijn afkeer van ideologieën, ben ik gewoon een fascist. 

Nou Merijn, heb je nu genoeg duidelijkheid? Maar toch, ik zou zo denken dat het opleggen van een persoonlijke voorkeur (in jouw geval een socialistische, feministische en veganistische maatschappij) aan een maatschappij leidt tot hele nare dingen? Hopend dat er voor mij - vrijdenkende, beetje feministische, wel vis, geen vleesetende nietzscheaan - plaats is in jouw Brave New World, verblijf ik,

Patrick IJzendoorn

- 6  Inhaken, afhaken of aanhaken

Als je zowel de Tijdelijke Autonome Zone theorieën als die van de radicale linkse scene op heterosexisme zou beoordelen komen ze er wat mij betreft even slecht vanaf. Alhoewel ik het wel kan waarderen dat steeds meer mannen sexisme be-, oor-, en veroordelen. Wat mij betreft kunnen allebei de theorieën een functie hebben in je leven. Die combinatie wil ik aan de hand van een interview met een Haagse gabbâr verduidelijken. 

Daze is 19 jaar. Van Daze moet ik gabber met een a schrijven en ook met een hoedje op vandaar dus nu gabbâr. Daze: ,,De gâbber van nu stelt niets meer voor, die jonge pikkies van 12/13 jaar, met geschoren koppen, dure trainingspakken en bomberjacks hebben de trent overgenomen. (Daze heeft ook een kale kop). Ik luister naar de gabbâr van vroeger, die zo'n 6 á 7 jaar geleden is ontstaan. Haagse Old Style, muziek waar bijvoorbeeld christenen zoiets van hadden: 'dit is te erg, dat kan echt niet'. Nu is gabbâr geaccepteerd, dat is jammer, er is veel veranderd, het is zo'n happy te blij stijl geworden.'' 

,,Je kunt bij gabbâr je eigen gabbâr maken. Gabbâr is ontstaan door allerlei dingen door elkaar heen te draaien, je zit te pielen met twee platen. Om gabbâr te maken heb je een pc, twee platenspelers, sampler, mengpaneel, beatcomputertje en soundblaster nodig. Ik draai de hele dag gabbâr, het is een manier van leven. Je staat op en je zet je muziek aan, je wordt wakker, je blijft naar hetzelfde luisteren, totdat je er genoeg van hebt of iets nieuws krijgt. Je manier van denken bepaald hoe je bent: je bent dier hard of je bent het niet, je bent een gabbâr of je bent geen gabbâr.'' 

,,Je hebt schijt aan instanties, schijt aan de wouten, schijt aan degene die de wouten geld geven. Gabbâr is terreur, een doenstijl. Harde base, een harde kijk op de wereld. Als gabbâr heb je tenminste iets om op terug te vallen. Het leven van een gabbâr is niet hard, het leven voor de mensen die met een gabbâr leven is harder. Mensen kunnen zich niet inleven, ze weten niet wat er in ons omgaat. Gabbâr is iets van de stad, het is ghetto shit. Het is een protest: Fuck Mellow, this is hardcore from hell. Een gabbâr hoeft zich niet te schamen.'' 

Toen ik deze woorden van Daze nog eens zat te overdenken begreep ik weer waarom ik m'n inspiratie uit zowel het radicaal linkse denken als uit de Tijdelijke Autonome Zone theorieën kan halen. Het één hoeft het ander niet uit te sluiten. Het zal wel typisch iets van mannen zijn, om dat te doen. Dit is goed en dat is fout en de één weet het altijd weer beter als de ander. Het is je manier van denken die bepaald hoe je leeft. Je bent een anarchist of je bent geen anarchist. 

Wil je meer weten over gabbâr? In de brochure die rond de Pinksterlanddagen in Appelscha uit komt, staan meer interviews met gabbârs en de Neet en Lagenwal willen op zondagavond 18 mei hun muziek aan ons laten horen.

Yolanda Winkelhuizen

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1997