Naar archief

UIT: Ravage #228 van 7 februari 1997  

Ons eigen vietnam...

Benefietacties voor wederopbouw kapotgeschoten ex-Joegoslavië

Temidden van de bedrieglijke windstilte tussen de oorlogvoerende partijen in voormalig Joegoslavië is de wederopbouw van het aan flarden geschoten land in volle gang. Twee uiteenlopende initiatieven afkomstig uit Nederland zijn een benefiet-cd ter ondersteuning van een centrum voor rockmuzikanten in Bugojno, en het bijeensprokkelen van geld voor een bus voor rolstoelpatiënten in Sarajevo.  

Wat hebben de Nederlandse Heideroosjes, Motorpsycho uit Noorwegen en Grozny uit het Bosnische Travnik met elkaar gemeen? Zij en negentien andere popbands zijn samengebracht op de benefiet-cd 'Beat Up Bosnia'. De cd is uitgebracht op initiatief van stichting CRASH (Construction, Reintegration and Social Help) uit Utrecht.  

Beat Up Bosnia is het vervolg op 'Blues for Bosnia', een benefiet-cd met allemaal Nederlandse bandjes die CRASH 32 duizend gulden opleverde. Dit geld werd grotendeels gestoken in een cultureel jongerencentrum in Bugojno, 125 kilometer ten noordwesten van Sarajevo.  

Frank van der Pas, medewerker van CRASH, windt er geen doekjes om: "Deze cd moet natuurlijk in de eerste plaats een financieel succes worden. Maar dan wel een succes met principes. Daarom hebben we bands gevraagd die we zelf goed vinden en nog iets te melden hebben ook." Smashing Pumpkins en Rage Against The Machine lieten niets van zich horen na een eerste oproep, maar 16 Horsepower, Motorpsycho en Dead Moon (toch geen misselijke namen) bijvoorbeeld wel. Geheel belangeloos. Nederland is onder meer vertegenwoordigd door Bettie Serveert, Cords, Treble Spankers en Heideroosjes; deze laatsten met het nummer 'Our own Vietnam'.  

Poeier 

CRASH draait in Bugojno op twee betaalde medewerkers en een twintigtal vrijwilligers. Een van die vrijwilligers is de broer van Frank van der Pas. Arno van der Pas werkte in vluchtelingenkampen, tot hij in 1994 besloot om CRASH op te zetten.  

Bugojno is de op vier na grootste stad van Bosnië. De stad bleef tijdens de oorlog onderbelicht in de massamedia. "De stad is in tien dagen tijd volledig aan de poeier geschoten", zegt Frank van der Pas, "en likt daarvan nog steeds de wonden. Het oorspronkelijke inwoneraantal van 40 duizend is opgelopen tot 60 duizend door het grote aantal vluchtelingen dat er is neergestreken, voornamelijk uit Srebrenica. Eenderde bestaat uit jongeren tussen 15 en 25 jaar."  

"Voor plaatselijke muzikanten hebben we instrumenten beschikbaar gesteld", vervolgt hij. "Er is een muziekbibliotheek en een acht-sporenstudio. Maar het is allemaal nog erg minimaal ingericht. De zeefdrukkerij en de muziekbibliotheek hebben dringend uitbreiding nodig. Je moet toch bijvoorbeeld ergens al die cd's en platen van betalen?''  

CRASH verzorgde eerder culturele uitwisselingen tussen muziekgezelschappen uit Bugojno en landen in West-Europa. In oktober 1995 deed een 50 man/vrouw sterke folkdansgroep Barcelona aan. Juli 1996 tourde de Nederlandse funkmetalband New Improved God (ook te vinden op 'Beat Up Bosnia') langs vluchtelingenkampen in Bosnië en Kroatië. Autostop en Grupa Vid uit Bugojno speelden op hun beurt vorig jaar op drie bevrijdingsfestivals in Nederland.

Het nadeel van compilaties en verzamel-cd's in het algemeen is dat je maar even mag proeven aan een band. Het gros der bandjes brengt country, retro-rock en garagerock. CRASH heeft het interessant gemaakt voor de luisteraar door bijdragen te brengen die vrijwel nergens anders te horen zijn. Zo is 'Stardancer vs. carcancer' van Motorpsycho slechts in Noorwegen verschenen, niet toevallig op een benefiet-cd voor een bedreigd stadsdeel van Trondheim. Ook de Patti Smith-cover 'Dancing Barefoot' van Cords uit Deventer was nog niet eerder op schijf verschenen.

Jammer genoeg is er nauwelijks voor Bosnische pop of rock gekozen. Terwijl dit toch een uitstekende gelegenheid was om dergelijke bandjes in de CRASH-studio te Bugojno tekeer te laten gaan. De enige Bosnische band is Grozny, met het weinig verrassende 'No boring life'. 'Beat Up Bosnia' wordt gedistribueerd door De Konkurrent in een eerste oplage van duizend exemplaren en ligt voor fl. 25,- in de muziekzaken. Vrijdag 7 februari spelen 'Beat Up Bosnia'-bands Benjamin B. en Johan (samen met Simmer) in 't Patronaat in Haarlem. 

Rolstoelvervoer 

Een band die ontbreekt op 'Beat Up Bosnia' is Hardheaded Soul. Deze Eindhovense noise-formatie reist al enkele jaren af en aan naar Sarajevo om concerten te geven en directe hulp te bieden. Van der Pas zegt de band niet te kennen. Vorig jaar verscheen een tourverslag in de uitstekende brochure 'Informatie uit een ontploft land'. De brochure gaat vergezeld van een video met opnames van een optreden in de psychiatrische kliniek van Pazaric, 25 kilometer boven Sarajevo. In plaats van de Westerse Rockartiest uit te hangen, laat Hardheaded Soul de patinten op den duur zelf meejammen, wat tot ontroerende taferelen leidt (zie ook Ravage #221).  

Zanger/bassist Martin S. Past heeft de afgelopen maanden stad en land afgereisd om 'Informatie uit een ontploft land' in culturele centra en vooral op scholen onder de aandacht te brengen. De cd 'Beat Up Bosnia' kent hij niet, de stichting CRASH wel. "Ze zochten duidelijk bands die al een zekere naambekendheid hadden", zegt hij als hem de bandnamen worden opgesomd.  

Past staat op het punt weer voor twee maanden naar Sarajevo te vertrekken, deze keer zonder band. Hij gaat het busje voor rolstoelpatiënten overhandigen, dat is bij elkaar gesprokkeld door Vredesburo Eindhoven en stichting 6e Kolonne. Met de bus, aangekocht van Veta-taxi Eindhoven, kunnen rolstoelpatiënten worden vervoerd van en naar verschillende psychiatrische centra in Sarajevo. Rond de zomer hoopt Past een tweede busje te kunnen brengen. 

Medewerker Hans van Vredesburo Eindhoven, gevraagd naar het uiteindelijke nut van de rolstoelactie: "Op den duur moet wat wij doen loonvormend worden, bijvoorbeeld voor de chauffeur van het busje. De mensen daar zullen zich op den duur toch zelf moeten bedruipen. De wederopbouw gaat moeizaam, maar heel veel kleintjes kunnen samen iets groots vormen." 

Marc Hurkmans

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1997