Naar archief

UIT: Ravage #223 van 29 november 1996  

Kraken in rotterdam  

In het doolhof van het oude noorden in Rotterdam is, als men goed zoekt, het uiterst fleurige kraakpand aan de Wiekstraat te vinden. Daar zal men waarschijnlijk Peter en 'Spijker' aantreffen, die veel over het kraakverleden van de Maasstad kunnen vertellen. Een rumoerig verleden, hoewel van een echte Rotterdamse kraakbeweging nooit echt sprake is geweest. 

Begin jaren tachtig was er zeker 'beweging' in de kraakscene van Rotterdam. "In principe niet een georganiseerde beweging, want het hele gebeuren is anarchistisch," vertelt Peter (37). "Het is een los netwerk dat samenwerkt als daar vraag naar is. Bijvoorbeeld als een student een huis wil kraken en hij daar hulp bij nodig heeft. Dan worden de op dat moment beschikbare mensen opgetrommeld om te helpen bij de kraak. Dat was vroeger zo en nu nog wel." 

Deze zomer hebben Peter en vijftien anderen voor een paar ogenblikken de VSB-bank aan de Botersloot gekraakt. Maar de politie reageerde over the top en de krakers zijn eruit geschopt. "De kit had via de mobilofoon vernomen dat er een bank was gekraakt en zij dachten toen dat we een overval hadden gepleegd," zegt Peter. "Dus toen stonden er overvalteams voor de deur. Die waren binnen een paar minuten door een stalen čn een glazen deur heen. Toen ze ook voor onze brandweerslang niet terugdeinsden zijn we de markt opgesprint. Een paar werden gepakt, maar die stonden na drie uur weer op straat." 

In 1983 is het voormalig ziekenhuis voor gehandicapten aan de Straatweg in Hillegersberg voor een paar jaar gekraakt geweest. Er woonden zo'n tien mensen waaronder kunstenaars en danseressen. 

Peter: "We troffen het pand volledig leeggeroofd aan. Junkies hadden alle loden pijpen van het dak gestolen. Dus als het ging regenen hadden we een watersnoodramp. En in de winter leek het wel een koelkast want dan stond er drie centimeter ijs op de muur." Na onderlinge twist over geld is iedereen langzamerhand uit het huis vertrokken. Het pand was er zo slecht aan toe dat het door de gemeente met de grond gelijk is gemaakt. "Nu staan er dure jet-set-achtige woningen voor bejaarden. Een soort Costa Brava in het klein." 

Opzienbarend was ook 'De Flevostorm', een gebouw bij de Centrale Bibliotheek. "Ik heb daar gewoond," vertelt Spijker (27). "We organiseerden vaak feesten en we bezaten een ware expositieruimte. We kregen een jaar gratis stroom van de eigenaar, als we maar zorgden dat er geen politieke krakers kwamen wonen. Hij wilde niet dat er politieke acties vanuit het pand werden georganiseerd. Maar op een gegeven moment werd de stroom toch afgesneden en was het afgelopen met het feest." 

Noemenswaardig is ook de 'Kraak op de Blaak'. "Daar waar nu de Kunstacademie zit was eerst een bank," aldus Peter. "Die hadden we een keer ergens tussen '80 en '82 gekraakt en toen dacht de politie ook al dat we een bank overvallen hadden. Ze hebben het toen bruut en gewelddadig ontruimd." 

En dan is er nog het historische Poortgebouw, dat pal naast de gloednieuwe flats van de Kop van Zuid staat. Het is gekraakt in 1982 en een paar jaar daarna gelegaliseerd. De bewoners hebben toen het onderhoud van de binnenkant van het huis voor hun rekening genomen en de gemeente de buitenkant. "Ik heb daar ook met een aantal tussenpozen gewoond. Het is een soort sociale leefgemeenschap geworden, iedereen werkt zoveel mogelijk samen. 

En ondanks dat de meeste bewoners er wonen omdat het goedkoop is, hebben ze er toch een redelijk alternatieve, progressieve boel van gemaakt." De pandvergaderingen, onder de naam 'Baas in eigen huis', herinnert Peter zich nog goed, maar niet altijd met even veel plezier. "De vrijheid die je denkt te krijgen van de gemeente bestaat niet. De infrastructuur is geheel volgens de regels van de bouwbedrijven gemaakt. Ze hebben daar het gebouw helemaal verziekt." 

Rotterdam is enorm veranderd de laatste jaren door prestigieuze projecten zoals de 'Kop van Zuid' met de, nu ietwat gammele, Erasmusbrug. Ook de Coolsingel heeft een metamorfose ondergaan. "Eind jaren '70 was Rotterdam een dorp," herinnert Peter zich. "Nu worden al die oude volkswijken platgegooid omdat ze niks meer waard zijn en er komt nieuwbouw voor in de plaats wat veel duurder is.  

In tien jaar tijd zien die legoblokken er niet meer uit en is het onleefbaar geworden. Maar de wolkenkrabbers schieten zo snel de grond uit dat je denkt: wow, het wordt echt een wereldstad!" Maar Spijker houdt er echter een andere gedachte op na. "Van mij mogen ze al die prachtige gebouwen en bruggen in een grote vierkante doos gooien. En die 'koopgoot' aan de Coolsingel ook, want er is toch niks te beleven en ik heb geen cent op zak!" 

Een onderkomen voor een kraakspreekuur of een ontmoetingsruimte is er in Rotterdam ook niet meer bij. De informatiewinkel van 'Phoenix', vroeger aan de Stieltjesstraat, bestaat niet meer wegens geldgebrek. Het enige kraakspreekuur is elke vrijdag tussen 12.00 en 15.00 uur in het gebouw van het Jongeren Informatie Punt aan de Mathenesserlaan.  

Maar volgens Rits, een medewerker en oud-kraker is de toeloop helaas niet erg groot. "De meeste mensen die hier komen zijn studenten die onderdak zoeken, maar weinig geld hebben. Meestal hebben zij geen kraakervaring en komen ze om hulp en informatie vragen. Die krijgen ze dan en vaak gaan er een paar van onze mensen mee om te helpen bij de kraak," vertelt Rits. 

"Het grootste aantal krakers is student. Van een echte 'beweging' is geen sprake, simpelweg omdat er te weinig mensen zijn te mobiliseren. De kraken zijn plaatselijk en worden door verschillende mensen uitgevoerd. Een groep gabbers heeft bijvoorbeeld vorig jaar een oud gebouw op zuid gekraakt en een week lang gefeest. Daarna zijn ze weer vertrokken en hebben de troep achtergelaten. Dat gebeurt wel vaker, ook door andere mensen." 

Van een Rotterdamse kraakbeweging is nooit echt sprake geweest. Deze zal volgens Rits van het kraakspreekuur in de toekomst ook niet opbloeien. "Ik denk dat vooral studenten meer zullen gaan kraken omdat die groep weinig geld heeft en goedkoop wil wonen. Doordat er zoveel geld in de 'Kop van Zuid' is gestoken, is er voor andere delen in het noorden van de stad geen geld meer. Als de mensen die daar nu wonen vertrekken, zullen daar waarschijnlijk veel studenten intrekken." 

Peter: "Het kraken wordt steeds moeilijker, onder andere doordat je er tegenwoordig sneller uit kan worden gezet. Als je gas en licht aan wilt laten sluiten moet je vaak een 'omniet-verklaring' tekenen. In de praktijk betekent dat dat de eigenaar mag bepalen wanneer je eruit moet, vaak binnen twee weken. Maar ik ben zelf niet somber over de toekomst. Als ik hieruit moet zoek ik wel weer wat anders."

Yvette Benningshof

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1996