UIT: Ravage #215/216 van 9 augustus 1996  

Turkse hongerstakers beëindigen hun strijd 

De afschuwelijke hongerstakingsgolf van de politieke gevangenen in Turkije is voorbij. De meeste eisen zijn, mede dankzij de internationale druk, ingewilligd door de Turkse overheid. De gevangenen zullen uit de Eskisehir gevangenis, ook wel 'doodskist' genoemd, worden geplaatst, men mag aanwezig zijn tijdens hun eigen processen en heeft men nu recht op medische verzorging. Maar ondanks dit 'succes', dat minimaal twaalf levens heeft gekost, valt er nog veel te strijden voor links Turkije.  Het lijkt onwaarschijnlijk dat de gevangenissen ineens zullen veranderen in paradijsjes... 

De hongerstaking van de politieke gevangenen in Turkije is voorbij: Aygun Ugur (TKP(ML)), Altan Berdan Kerimgiller (DHKP-C), Ilginc Ozkeskin (DHKP-C), Huseyin Demircioglu (MLKP), Ali Ayata (TKP(ML)), Mujdat Yanat (DHKP-C), Tahsin Yilmaz (TIKB), Ayse Idil Erkmen (DHKP-C), Hicabi Kucuk (TIKB), Yemliha Kaya (DHKP-C), Osman Akgun (TIKB) en Hayati Can (TKP(ML)) zijn niet meer... 

Zij waren Turken, Armeniërs, Laz, Tsjerkessen, Arabieren of Koerden die om hun eigen menselijkheid te bewaren geen andere uitweg meer zagen dan tot het uiterste te gaan en het hoogste offer te brengen wat een mens kan, in de strijd voor menselijke waardigheid en zelfbeschikking, namelijk het offer van hun eigen leven. Ayse Idil Erkmen was op haar 26-ste jaar de eerste vrouw die in Turkije haar leven heeft gegeven in een hongerstaking. Zij stierf op de 68-ste dag. Te verwachten valt dat de gestorvenen zullen voortleven in de namen van veel nieuw geboren kinderen. Voor de revolutionaire beweging in Turkije zijn ze onsterfelijk geworden en er zullen nog vele liederen aan hun worden gewijd. 

Internationale druk 

De hongerstaking begon op 19 mei, nadat op 6 Mei, de toenmalige minister van Justitie, Mehmet Agar, tegenwoordig minister van Binnenlandse Zaken, internationaal door mensenrechtenorganisaties gebrandmerkt als verantwoordelijk voor standrechtelijke executies, een decreet afkondigde. Deze fascist, betrokken bij verdwijningen, verbonden met doodseskaders en in zijn tijd als politiecommissaris niet te beroerd om bij het martelen zelf de handen uit de mouwen te steken, kondigde aan dat het maar eens afgelopen moest zijn met het luxe leven in de gevangenissen.  

Per decreet schafte hij een aantal elementaire mensenrechten af voor politieke gevangenen. Het bezoekrecht werd afgeschaft. Politieke gevangenen zouden voortaan opgesloten worden in een nieuwe gevangenis (isolatiegevangenis) in Eskisehir, in de volksmond "de doodskist" genoemd. Het recht op juridische bijstand werd ingeperkt. De gevangenen hadden zelfs niet meer een automatisch recht om hun processen bij te wonen.  

De hongerstakers hebben voor de ogen van de hele wereld de Turkse regering op hun knieën gekregen. Al deze onmenselijke maatregelen zijn ingetrokken en al hun eisen zijn ingewilligd. Dat hier de internationale publieke opinie een belangrijke rol in heeft gespeeld staat buiten kijf. 

De dag voordat de regering toezegde alle eisen in te zullen willigen, dreigden ze nog het leger in te zullen zetten om alle gevangenen die in coma lagen uit de gevangenissen te halen en over te gaan tot massale dwangvoeding. Echter, tegen de zin van bondskanselier Kohl overigens, was het Duitse parlement op vrijdag overgegaan tot een veroordeling van de passieve houding van de Turkse regering die er op uit leek te zijn om zoveel mogelijk gevangenen te laten sterven. Frankrijk en Italië hadden hun afkeuring al eerder uitgesproken. 

Zelfs onze eigen Hans van den Broek had, geheel tegen zijn gewoonte in, in hoedanigheid van zijn functie als Europees Commissaris, zijn ongerustheid uitgesproken tegenover de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, Tancu Ciller. De socialistische fractie van het Europees Parlement had aangekondigd om een subsidie van 1 miljard te blokkeren, etc. De generaals en de Nationale veiligheidsraad moeten eieren voor hun geld hebben gekozen en de, in hun ogen ongetwijfeld smadelijke nederlaag, hebben verkozen boven het dreigende internationale isolement.   

Effecten 

Ook de enorme binnenlandse ondersteuning van de bevolking voor de gevangenen moet bedreigend zijn geweest. Honderden mannen en vrouwen, familieleden, leden van vakbonden, politieke partijen, studentenorganisaties, mensenrechtenorganisaties, etc. gingen in solidariteitshongerstaking. Moeders van zestig jaar en ouder moesten naar het ziekenhuis worden afgevoerd als gevolg van langdurige hongerstaking.

Het aantal solidariteitsacties was enorm en varieerde van de reeds genoemde solidariteitshongerstakingen tot de volledige afgrendeling door de bevolking van Gazi, een stadswijk in Istanbul, door middel van barricades, zodat de politie de wijk niet meer in kon. (Deze wijk verkreeg vorig jaar internationale bekendheid door het verzet van de wijk tegen de politie nadat Grijze Wolven een lafhartige aanval op een Alewitisch theehuis hadden uitgevoerd, wat een persoon het leven koste. Er is toen - ondanks een aantal doden als gevolg van gericht schieten van de politie - door de plaatselijke bevolking drie dagen lang tegen de politie gevochten.). 

Het aantal bomaanslagen en aanslagen op politiemensen nam iedere dag toe. Ook het feit dat op de een na laatste dag de ERNK-gevangenen zich bij de hongerstaking aansloten zal een belangrijke factor zijn geweest.  

De hongerstakers hebben op internationale schaal bereikt dat het imago van "Turkije vakantieland" behoorlijk is geschaad. De wereld is bekend geraakt met de onmenselijke situatie in de Turkse gevangenissen en het repressieve optreden van de Turkse staat binnen de muren en op straat. Via Internet kon je zelfs op de site van CNN een filmpje downloaden waarop te zien was hoe iemand met bruut geweld werd gearresteerd en een politiebusje in werd gesleept. Foto's van Turks politioneel geweld hebben over de gehele wereld de voorpagina's gehaald.

Kortom de internationale solidariteitsbeweging heeft een heleboel munitie gekregen voor haar acties ter ondersteuning van de strijd voor mensenrechten, democratie en zelfbeschikking van de volkeren in Turkije. 

Voor de linkse beweging in Turkije heeft de hongerstaking ook iets positiefs opgeleverd. Mensen die uit protest op de huichelachtige Refah-partij hebben gestemd, vanwege haar anti-imperialistische retoriek en haar imago op te komen voor de belangen van de kleine mens, hebben nu kunnen constateren hoe huichelachtig die partij in werkelijkheid is. De meest gehoorde vraag die gesteld werd was: "Wat zijn jullie voor een moslims dat jullie die mensen met hun humanitaire eisen laten sterven?" Bij de volgende verkiezingen zullen zij ongetwijfeld de grote verliezers zijn. 

De oprichting van een centraal orgaan voor de politieke gevangenen van alle linkse politieke organisaties in Turkije, behalve de ERNK, is wellicht de belangrijkste stap voorwaarts voor links Turkije. Het ziet er naar uit dat dit "Centrale Comité van Vrije Gevangenen" blijvend is. Dit kan betekenen dat de samenwerking binnen links in Turkije vanaf nu sterk verbeterd en dat kan alleen maar gunstig zijn. 

Verder 

Helaas kun je niet stellen dat de strijd in Turkije nu gestreden is. Turkije is nog steeds geen land waar je als toerist je onbekommerd kunt wijden aan de geneugten van het leven. Er zal nog heel wat strijd gevoerd moeten worden voordat het zover is. Het is nu zaak om er op te letten dat de Turkse regering zich aan haar toezeggingen houdt. 

Veel gevangenen zijn niet meer in staat om in de gevangenis te verblijven. De Duitsers hebben hier een mooi woord voor: "Haftunfahig". Zij hebben behoefte aan adequate medische verzorging en moeten waarschijnlijk nog jaren revalideren. Daar is de gevangenis niet de geschikte plaats voor. Zij moeten dus worden vrij gelaten. 

Tijdens de hongerstaking zijn duizenden mensen gearresteerd, voor hen staan nog processen en veroordelingen te wachten. Velen van hen staan op dit moment bloot aan martelingen en lopen de kans te "verdwijnen". Het lijkt onwaarschijnlijk dat de gevangenissen ineens zullen veranderen in paradijsjes... 

Ook de aanvallen op de oppositionele pers moeten worden gestopt. Er dient een einde gemaakt te worden aan de moorden op en de arrestatie van leden van de pers. Ten slotte dient het verschrikkelijke verschijnsel van "Verdwijningen" op te houden te bestaan. Internationale druk op de Turkse regering blijft van levensbelang.

Turkije Komitee