UIT: Ravage #215/126 van 9 augustus 1996  

'Het is natuurlijk nooit goed' 

"De emotionele actievoerder handelt direct vanuit zijn hart en denkt er verder niet zo over na," schreven Johan en Jolanda in hun artikel 'Je bent vaag en je doet maar wat' (Ravage # 214). In het artikel worden kanttekeningen geplaatst bij de drijfveren van de 'emotionele actievoerder' van de jaren negentig. Een reactie van deze nieuwe generatie actievoerders kon niet uitblijven: "Niets kan tippen aan de helden van de vaderlandse radicaal-linkse beweging: RARA. Die waren pas goed. Die hadden boeken gelezen en hadden zelfs een wereldbeschouwing (alsof dat iets geholpen heeft)."  

OF JE BENT VAAG EN JE DOET NIKS MEER 

Reactie (1) 

Johan en Jolanda hebben nogal wat kritiek op de links-radicale actievoerder van de jaren negentig ("Je bent vaag en je doet maar wat", Ravage #214). De jongens van het RAT zijn softies, emotionele actievoerders, vooral een gevaar voor zichzelf maar wel aandoenlijk. Van het ELF deugt helemaal niets. Het is allemaal vaag en inconsequent. Het zijn zinloze er-moet-wat-gebeuren-acties. Er zit ook geen strategie achter. En als dan geprobeerd wordt de acties in een breder kader te plaatsen dan ben je een namaak-revolutionair. 

Het is natuurlijk nooit goed want niets kan tippen aan de helden van de vaderlandse radicaal-linkse beweging: RARA. Die waren pas goed. Die hadden boeken gelezen en die hadden zelfs een wereldbeschouwing (alsof dat iets geholpen heeft). 

Naast deze vroeger-was-alles-beter-kritiek is er ook nog serieuze kritiek. Namelijk dat de acties geen onderdeel uitmaken van een brede beweging. Die luxe had RARA wel: "Over de brandstichtingen bij de Makro door de RARA was niet iedereen even enthousiast, maar ze gebeurden wel binnen een heel scala van acties, in Nederland en elders in de wereld. [..] In allerlei lagen van de bevolking werd nagedacht over de beste manier van protesteren tegen de apartheid in Zuid Afrika." Er was dus een bredere beweging en de acties vonden plaats in een "bredere samenhang/context". 

Terwijl de milieuproblemen iedereen ter wereld aangaan en bedreigen en dus veel directer met ons te maken hebben en ook 'belangrijker'  zijn dan een apartheidsregime, is er geen massabeweging. Dat is vreemd maar niet de fout van het ELF. Er wordt genoeg gedaan om de mensen te informeren en te mobiliseren, bijvoorbeeld door organisaties als Greenpeace. En toch al die apathie. 

Als er een massabeweging is heb je het makkelijk, dan kun je zelfs zonder radicale acties. Dan kun je een boycot organiseren en hoef je niet per se de Makro in de brand te steken. Als je met weinig mensen bent kom je niet om radicale acties heen om hetzelfde doel te bereiken of zelfs om alleen de aandacht van de media te trekken. Dus daarom komt het ELF op sabotage uit. (RARA redeneert trouwens hetzelfde want ik heb nergens een brede ondersteunende beweging tegen het vluchtelingenbeleid kunnen ontdekken, en toch wordt er met bommen gegooid. Als jullie dat een voorbeeld vinden van "op de juiste plekken speldenprikken uitdelen die mensen begrijpen en kunnen waarderen" dan was die speldenprik bij de Banque Paribas zéker op de juiste plek). 

Het ELF is geïsoleerd, dat klopt. Maar je moet ergens beginnen. Het alternatief is met de handen over elkaar gaan zitten en treuren dat het vroeger allemaal beter en mooier was. 

Het is de bedoeling dat het ELF groeit: waar de RARA probeerde een massabeweging te radicaliseren probeert het ELF een radicale beweging op te zetten. Het is een poging de impasse te doorbreken, nieuwe mogelijkheden te zoeken en 'revolutionaire perspectieven te ontdekken'. Ik weet dit omdat ik tenminste de moeite heb genomen om wat over en van het ELF te lezen. En dan blijkt het met het ontbreken van die wereldbeschouwing wel mee te vallen. Het komt alleen niet duidelijk naar buiten.  

Dat heeft ook te maken met het feit dat het ELF niet strak georganiseerd is. Het bestaat uit autonome groepjes die onder dezelfde naam opereren en met dezelfde vrij algemene doelstelling. Zoals gezegd moet het ELF groeien, ook inhoudelijk. Daar moeten ze wel de kans voor krijgen. Er worden fouten gemaakt, het is niet allemaal even duidelijk en de pogingen om inhoudelijk vooruit te komen zijn onbeholpen en te hoog gegrepen. Maar ook niet iedereen is even getalenteerd voor zoiets. Maar iedereen is wel vrij om een bijdrage te leveren.  

Er is dus blijkbaar behoefte aan een boekenwurm die een briljant communiqué kan schrijven met een allesomvattende wereldbeschouwing zonder afbreuk te doen aan de veelzijdigheid en verscheidenheid van meningen binnen het ELF. Dus waar wachten jullie nog op? 

Je kunt ze natuurlijk ook de kans niet gunnen en ze een trap nageven door het af te doen als zinloze acties van emotionele actievoerders. 

Of je gaat de discussie met ze aan en levert indirect een bijdrage. Of biedt het ELF volgens jullie geen enkel aanknopingspunt en moeten we maar wachten tot RARA weer een toilet opblaast in een ministerie, een intellectueel hoogstaand communiqué de wereld instuurt en spontaan de revolutie uitbreekt? 

Groetjes,  

Een sympathisant (van het ELF)    

DOE HET DAN BETER! 

Reactie (2) 

Op de acties van RAT volgde veel kritiek, volgens mij niet altijd terecht. Als kritiek wel terecht is zouden we het er niet bij laten, maar er bij toekomstige acties wat van leren. Er is ook veel kritiek op Frank en Eric. Hun aanslagen getuigen van onvoorzichtigheid en naïviteit, de nut van hun bommen is omstreden en hun aanpak voor de rechter teleurstellend. "Je bent vaag en je doet maar wat" oordelen Johan en Jolanda in de vorige Ravage. De auteurs missen de bredere context, een bredere beweging en meer informatie rond de acties. Nu moeten, volgens hen, "anderen de rotzooi opruimen en de formele verontwaardiging naar buiten toe hooghouden". 

Wat voor een rotzooi moet er worden opgeruimd en wie heeft die geproduceerd? RAT heeft ons aangezet om weer eens hard over dierenbevrijding en actievormen na te denken. Dat is misschien het belangrijkste wat ze hebben bereikt. En de enigen die daarvoor rotzooi op moeten ruimen zijn zij zelf. Dit zelfs letterlijk zoals uit Frank's berichten uit de gevangenis blijkt. Ik vind het dan ook lullig om hen achteraf vanuit jouw eigen veilige en misschien luie positie wegens begane fouten aan te vallen. Zeker, het had stoerder en effectiever gekund, maar ze hebben jou toch niet de kans ontnomen om alsnog te doen wat jou beter lijkt?! 

Kritiek, woede en emoties, het is allemaal een begin. Laten we daar dan - en met jullie ideeën hoe het beter kan - iets leuks van maken! Persoonlijk lijkt het me voor elke actievoerder, nee eigenlijk voor iedereen, een goed begin om eens jouw ideale wereld te verzinnen. Kijk eens hoe de wereld om je heen zou moeten veranderen en denk er over na hoe jij daar het best bij kunt helpen. Als in jouw ideale wereld alle dieren (dus ook de niet-menselijke) vrij zijn, doe je er goed aan om alvast anarchistisch/veganistisch proberen te leven. 

Vervolgens kan je aan zo veel mogelijk mensen laten weten waarom je dat zo leuk lijkt. Als je voor jezelf een ronde theorie hebt, kan je acties ook veel beter beoordelen. Voor mij was de volgende stap het opschrijven en verspreiden van een voor mij ronde theorie.(De brochure 'Jij, Ik en de andere Dieren - een filosofie om uit te proberen' kan je voor twee piek bij DWARS verkrijgbaar) 

En dan ga je actie voeren. Bij mij rijst de grote vraag: wat is het effectiefst om te doen? Je kunt met z'n drieën een ludieke actie voeren: op de markt staan, je verkleden en een toneelstukje opvoeren om zo informatie over de verschillende keurmerken van eieren uit te delen en veganistische alternatieven aan te prijzen. Op dit soort acties wordt inderdaad positief gereageerd en als er wat mensen over na gaan denken en gaan omschakelen heb je al iets bereikt.  

Hetzelfde geldt voor stukjes in de krant. De veganistische eetcafés zijn een positief initiatief vanuit de kraakbeweging. Dat - zoals Johan en Jolanda stellen - uit autonome kringen alleen bommen zouden komen klopt dus niet. De daadwerkelijke bevrijding van dieren is een stuk stoerder maar heeft alleen nut als erover gepubliceerd wordt en als de dieren niet gewoon vervangen worden.  

Je aansluiten bij bestaande organisaties? Het laatste nieuws van Lekker Dier is dat de HEMA als grootste banketbakker van Nederland scharreleieren gaat gebruiken. Eigenlijk getuigt alleen de naam 'Lekker Dier' er al van dat ze van de achterliggende filosofie helemaal niets snappen. Mensen zijn immers ook dieren en wie zou het nou als doel kunnen hebben om baby's vóór het afslachten en opeten in een iets ruimere kooi te proppen? Ik haat deze ironie die achter dit soort organisaties steekt!  

Maar moeten we het HEMA-besluit niet toch als stapje in de goede richting vieren? Zoals Bont voor Dieren een feestje organiseerde omdat de couturier Mart Visser - boegbeeld van het Bontinstituut - bekend maakte in zijn collecties geen bont meer te gebruiken en leden van de organisatie hem bij deze gelegenheid een - uiteraard niet-veganistische - taart overhandigden.  

PeTA verheugt zich dat de United Airlines 'foie gras', de zieke lever van onder dwangvoeding vetgemeste eenden en ganzen, van hun menukaart verwijdert, GroenLinks wil dat dieren alleen naar het dichtbijzijnde slachthuis worden vervoerd, Dwars onderhandelt met McDonald's over vega-burgers en Max Havelaar koffie.  

Als ik optimistisch ingesteld ben doe ik mee aan deze 'kleine stappen in de goede richting'. Als je iets beters weet, zeg het maar! Toen ik hoorde dat 3,5 miljard mensen tegelijkertijd voor de tv de openingsceremonie van de Olympische Spelen zaten te bekijken dacht ik dat dit, om te beginnen, een goede doelgroep voor een voorlichtingsactie was geweest. Maar ja... 

Belangrijk is de ronde theorie en dat je je uiteindelijke idealen duidelijk voor je blijft zien. Het is een smal pad aan de rand van de wanhoop. Frank en Eric zijn het op hun manier begaan en het is aan ons om er iets van te leren. 

Het in de fik steken van vernielende machines wordt erg bevonden, mensen maken zich mensen meer zorgen om steaks en geld dan over levende wezens. Deze mentaliteit door argumenten en daden te veranderen acht ik als onze belangrijkste opgave.

Tatjana

OPROEP VAN EEN EMOTIONELE ACTIEVOERDER 

Reactie (3) 

De emoties liepen hoog op bij het lezen van het artikel in de Volkskrant van 27 juli over 'de nieuwe actiebeweging die ongemerkt ontstaan is'. Ik was nog maar net bekomen van het artikel van Johan & Jolanda in Ravage en dan doet Mac van Dinther het nog een keer dunnetjes over. Ik flipte echt helemaal uit en dacht: "Dit gaat te ver, hier moet iets tegen gebeuren". 

Het is dat ik geen semtex bij de hand had maar anders had de Volkskrant mooi kunnen gaan zoeken naar een nieuwe redactieruimte. Na een dag of vier was die primaire reactie redelijk onder controle en de gedachte "redactieruimte... semtex...BOEM!" verdween uit m'n hoofd. Toen besloot ik vanuit m'n luie stoel maar een brief te schrijven. 

Er wordt zoveel onzin verkondigd over het ELF dat al die publiciteit de zaak (of eigenlijk de Zaak) geen goed doet en een reactie noodzakelijk maakt. Zo wordt er beweerd dat het 't ELF geheel ontbreekt aan ideologie en strategie. En dat is gewoon niet waar. Als de schrijvers van de bovengenoemde artikelen de persverklaringen, artikelen, oproepen en interviews van het ELF die de afgelopen jaren zijn gepubliceerd in zowel de reguliere als alternatieve media hadden gelezen, hadden ze beter geweten. Uit die publicaties wordt namelijk duidelijk wat de ideologie en strategie van het ELF is.    

Met name het interview met Faradawn dat verscheen in NN #144 is wat dat betreft erg interessant. Om Ravage te citeren: "In het interview komt duidelijk naar voren wat de doelstellingen van het ELF zijn. Faradawn maakt duidelijk dat het niet langer om protest gaat zoals bij andere milieugroepen maar om verzet. Direct ingrijpen door economische sabotage." 

En naast het redden van het milieu streeft het ELF ook een revolutionair doel na, namelijk radicale verandering van het hele systeem. En dat moet bereikt worden door een beweging op te zetten die in de eerste plaats door economische sabotage de regeringen en multinationals die verantwoordelijk zijn voor het vernietigen van de aarde zover kan krijgen dat ze daarmee stoppen. Dit, en nog veel meer is te lezen in het interview, dus als je denkt iets over het ELF te moeten melden lees dan in ieder geval eerst dat interview! 

Zo'n beweging waar Faradawn het over heeft ontstaat niet van vandaag op morgen. Dat is een, al dan niet langdurig, proces. En aan dat proces kan iedereen bijdragen en dat moet zelfs om het te laten slagen. Dus als je vindt dat de acties te symbolisch zijn en teveel een individueel politiek statement, dan is het enige zinnige wat je kunt doen: je aansluiten (in actie komen) want zolang iedereen blijft toekijken, blijven de acties symbolisch, welke middelen ook gebruikt worden. En ben je meer een intellectueel dan een actievoerder dan kun jij misschien die scherpe analyse en felle aanklacht tegen het neoliberalisme, de macht van multinationals en banken, de dictatuur van het Geld, schrijven die nu wel/niet ontbreekt. Of werk je bij Ravage dan kun je in plaats van te zeuren over vage claimbrieven en 'schending van de persvrijheid' ook achtergrondinformatie over het ELF geven.  

Kortom iedereen kan op haar/zijn manier een steentje bijdragen. Het ELF roept ook niet voor niets steeds andere groepen op om in actie te komen (dierenbevrijders, milieuactivisten, arbeiders, revolutionairen, antifascisten, feministen en verder iedereen die voor een menselijke toekomst strijdt). En daarmee probeert het ELF de verschillende groepjes te verenigen zodat we onze krachten kunnen bundelen. Als we beseffen dat we met z'n allen die beweging vormen en besluiten de handen ineen te slaan, dan zitten we op de goede weg. Ik hoop dat we deze kans die het ELF biedt niet voorbij laten gaan want het zou de laatste kunnen zijn. Dus sluit je eindelijk aan godverdomme!

Een emotionele actievoerder

'PLAATSTAAL GAAT OVER AFHAKEN' 

Reactie (4) 

Het artikel "Je bent vaag en je doet maar wat" ontlokt ook Natasha Gerson een reactie. Haar onlangs verschenen roman Plaatstaal, afspelend in de Amsterdamse kraakbeweging van de jaren tachtig, zou het volgens Johan en Jolanda ontbreken aan "waar het allemaal om ging. Dat er een politiek idee achter de kraakbeweging schuilging, dat het een bedoeling had." Plaatstaal een a-politiek boek? Natasha legt uit.  

Beste Johan en Jolanda, 

Met interesse heb ik jullie stuk "Je bent vaag en je doet maar wat" gelezen. Ik begon aan een, met kanttekeningen, op zich uitstekend stuk over Frank en Erik en stuitte toen tot mijn opperste verbazing op de strofe over Plaatstaal. In deze voel ik mij uiteraard min of meer persoonlijk aangesproken. "Na lezing", schrijven jullie, "blijft er iets knagen, klopt er iets niet" - en wat jullie missen, blijkt dan, zijn de motieven van de hoofdpersonen - in het bijzonder Chris - om zich bezig te houden met de, en de term neem ik van jullie over bij gebrek aan een grotere algemeenheid, anti-imperialistische strijd. 

Ah. Allereerst zou ik natuurlijk te berde kunnen brengen dat een schrijver een romanpersonage geen motivatie mee hóeft te geven. In dit geval heb ik gemeend dat ook in het midden te kunnen laten, omdat ik het zondermeer logisch vind dat iemand in verzet komt tegen een maatschappelijke ontwikkeling - of maatschappelijke regressie - die hem of haar niet bevalt. Dat niet iedereen in verzet komt, is een tweede, dan had ik een boek moeten schrijven over diegenen die niks doen, en hún motivatie, maar, haha, die ken ik niet. 

Voor zover de actiebeweging het thema van Plaatstaal is, naast het persoonlijke verhaal van vijf mensen - individuen - kan ik wél schrijven over de motivaties van iemand die afhaakt, en de beweging, tot zijner eigen frustratie, achter zich moet laten, en die overwegingen heb ik Chris toch echt wel meegegeven. 

Ik ben verbaasd dat twee mensen die, naar oordeel van jullie artikel, de achtergrond waartegen Plaatstaal zich afspeelt goed kennen, het boek niet anders lezen dan waarschijnlijk het door jullie opgevoerde grachtengordel-voyeuristje. Want die zegt het waarschijnlijk niets als Chris een half jaar van zijn leven opoffert om in de bak te gaan zitten, naar zijn oordeel in het belang van de beweging, en de redenen die Chris daarvoor - in het boek, heel specifiek, aan zijn advocate - geeft, vallen hem niet eens op. Het grachtengordelvoyeuristje vindt hem, net als jullie blijkbaar, maar een oningevulde zwijgzame pantoffelheld. 

Ik heb ervoor gekozen om een verhaal te schrijven en daar een persoon in neer te zetten, die ik gedestilleerd heb uit drie bestaande personen, één in het bijzonder, en het grappige is, dat die in werkelijkheid nog veel zwijgzamer en botter en geheimzinniger deed dan Chris in het boek. Nooit heb ik van die persoon enige verantwoording voor politiek of persoonlijk handelen gekregen, maar hem daar ook nooit naar gevraagd. Voor mij was die persoon sowieso al een held, omdat ik, ja, heel soft, gewoon verliefd op die persoon was.  

Als Johan en Jolanda daarom het personage Chris - en daarmee mij - maar een lege dop vinden omdat de hoofdpersonen niet bladzijden lang over Berger of de syndicalisten of de invloed van Unilever op de bevolking van Zarachbai-Pollanië loopt te teuten - en doe normaal zeg, hoeveel mensen doen dat eigenlijk in de dagelijkse gang van zaken - jammer dan. Dat doet er niet toe, maar wel dit: als ik Plaatstaal geschreven had vóór de, zoals jullie het mij aanrekenen 'chique van de grachtengordel', ja, dan had ik ook het een en ander moeten uitleggen over wat het is dat iemand in de eerste plaats doet besluiten om zich in het actieleven te storten, wat die persoon in godsnaam beweegt en hoe hij dat vervolgens ideologisch invult.  

Maar dat heb ik niet, want naar mijn idee heb ik het boek geschreven voor mensen die ik daarin niet hoef te onderwijzen. Een heimwee-boek voor mensen die nou net die tijd hebben meegemaakt? Misschien. Grappig genoeg zijn dat al een hele hoop mensen, en op een groter lezerspubliek heb ik eerlijk en oprecht waar, geen moment gerekend. En, maar dat terzijde, ik betwijfel of het boek ooit een groter lezerspubliek dan dat zal hebben. 

Want jullie halen, als jullie mijn boek, en bedankt hoor, 'succesvol' noemen, een paar dingen door de war: media-aandacht, verkoop, en daadwerkelijke lezers. Ja, ik heb een hoop in de krant gestaan, maar als jullie weten dat ik een bestseller geschreven zou hebben, waar elke snoevende rode-wijndrinker in een verbouwd pakhuis op gedoken is om es te lezen wat die viespeuken in het zwart toch altijd aan de overkant uitspookten, weten jullie meer dan ik. Vertel het mijn uitgever, vertel het 't Boekhuis, vertel het in godsnaam de Postbank die mij de dreigbrief stuurden die samen met deze Ravage arriveerde, want de grap wil dat ik op het moment blutter ben -gratis de vegetarische prak meevretend uit gaarkeukens in mijn pandje met een bij elkaar ge-valsadressenkwitantie-te volledige uitkering- dan ik ooit ben geweest, en dat is geen politiek correct grapje. 

Soit. Zes jaar geleden kwam A.F.Th.J.K.L. van der Heijden's boek Advokaat van de Hanen uit, wél bestseller en wél door ieder grachtengordelfiguur gelezen. Daarin waren de krakers een soort buitenaardse wezens die alleen maar door middel van reusachtige hanenkammen hun stemming overbrachten, een soort geluidloos bubbelende tropische vissen die ook nog es een baby ontvoerden. Als ik jullie naïeve ideeën had gedeeld en ook verondersteld had dat het lezerspubliek na zoiets zat te wachten op een pil vol loodzwaar 'anti-imperialistisch' dogma, had ik dat boek niet eens uitgegeven gekregen, maar dat idee had ik niet, dus ik heb geroeid met de riemen die ik had. 

Het boek gaat dus over afhaken, en wel, heel dualistisch, afhaken van iets wat heel dicht bij je hart ligt. Waarom heb ik dat willen schrijven? En nu word ik serieus. Want in dat opzicht heb ik Plaatstaal als meer dan een heimweeboek, of liefdesgeschiedenis, of als, weet ik veel wat, tijdsdocument, geschreven. Jullie merken zelf al op, Plaatstaal schetst de beweging in de tachtiger jaren maar die zijn voorbij, afgelopen. 

Gelukkig wel, zou ik daar aan willen toevoegen. Hebben jullie die jaren meegemaakt? Waren ze zo leuk? Nou dan. Dat die periode uit 'de beweging' voorgoed achter ons ligt blijkt veel meer uit jullie eigen artikel, dan uit het vermeende succes van mijn boek, in welke context jullie mij erbij slepen. Denk er serieus eens even over na of je tien jaar geleden, laten we zeggen, in Bluf!, even over twee pagina's verspreid uiteen had kunnen zetten hoe klunzig je andere actievoerders - actievoerders die vast zitten nota bene - wel vindt. Als jullie pas van de laatste jaren zijn, zoek es een tien jaar ouwe Bluf! op en lees hem door. 

Vind je zoiets? Nee. Waarom? Niet omdat Bluf! gecensureerd werd, 0 nee, maar omdat niemand in die tijd zoiets zou hebben geschreven, zonder dat er woedende vergaderingen, waarschijnlijk met jullie uitstoting ten gevolg, van waren gekomen. Wat ik daarvan vind? Die gemengde gevoelens vind je terug in mijn boek. De heimwee kun je vertaald zien in mijn notie dat het toch wel fijn zou zijn als twee mensen die nou, hoe stom ze ook geweest zijn, toch stom in de juiste richting zijn geweest onvoorwaardelijke support zouden krijgen (ze hadden tenslotte ook gewoon stom met hun leeftijdsgenoten kunnen lopen pillen slikken in een brij van gabberhouse of stom met hun neus in 'Hoe word ik een kapitalist' kunnen zitten) waarbij me ook het idee bekruipt dat als zij beter geïnformeerd zouden zijn geweest, bijvoorbeeld door mensen die beter weten, zoals jullie, of goddomme misschien mij, ze helemaal niet vast zouden hoeven zitten.  

Maar in de verbazing over de houding van Frank en Erik tijdens hun proces al bespeur ik bij jullie weinig kennis van zaken of inlevingsvermogen wat betreft de omstandigheden van deze knaapjes sinds hun arrestatie en waar ze overduidelijk mee geconfronteerd zijn geweest. Uit hun acties bleek inderdaad al dat sommige details bij hen een beetje onderbelicht gebleven waren - waarom gebruik ik steeds dezelfde obscure frisdrankfles, laat ik mijn stickertje es niet met de hand schrijven, zal ik wel een slagerij in de hens steken terwijl erboven een gezin met kinderen die even onschuldig zijn als de kalfjes waar ik zo mee te doen heb liggen meuren, wat zeg ik als ik opgepakt wordt en mijn Conflict t-shirt nogal naar benzine en wierook ruikt, jezus, hadden jullie nou echt verwacht dat die nog sterk in hun schoenen staan als daar de stoomwals van geschrokken ouders, simpele piketadvocaten, strenge officieren, nog strengere rechtercommissarissen, stuurse bewakers en sarrende medegevangenen overheen is geweest?  

Maar al kowtowen zij voor de president, al dansen zij de sirtaki in het beklaagdenbankje, het simpele feit blijft dat zij met hun kwajongensacties tienmaal zo hard aangepakt worden als een of andere dronken lul die iemand op een kermis neersteekt en diens vriendin verkracht, ik noem maar wat, alleen en uitsluitend omdat het bij de Ratjes naar politiek riekt, en bij justitie houden ze niet van die lucht, opgefrist met wierook of anderzijds. En dat is heel erg, en daarom dien je ze te steunen, niet af te zeiken vanuit je leunstoel. Jongens, bij deze.  

Dat vind ik, maar de kritiek die ik in mijn boek, en passent, tegenover de gang van zaken in 'de tachtiger jaren' aangebracht heb, het 'waarom' van ermee ophouden, heb ik expliciet gedaan om diegenen achter de verheugende wederopstanding van het actiegebeuren -en je kunt van me aan nemen dat ik dat oprecht meen - iets mee te geven, namelijk, zo-en-zo was het toen, ik hoop dat het niet weer in zoiets verzandt. Ik geloof dat ik dat niet al te opoe-vertelt-achtig gedaan heb.  

Ook heb ik nooit eerder, zoals nu dan tijdens de hele publiciteitsronde, zoveel ruimte gekregen om te zeggen wat ik te zeggen heb, zowel maatschappelijk als persoonlijk, althans niet voor zo'n breed publiek. Ik heb daarin geen moment afstand van mijn ideeën, vroeger en nu, gedaan. Wel heb ik tot in den treuren antwoord gegeven op vragen als: "Maar die krakers zijn toch helemaal niet zo gemotiveerd als in jouw boek, dat zijn toch meestal maar een stel meelopers en uitvreters? Die roepen toch maar wat?"  

Na de - even - grove generalisatie wat betreft mijn verondersteld lezerspubliek als zouden dat grachtengordeltrutjes zijn, maken jullie het even daarop trouwens wel erg bont: "Voor mensen die nooit de stap naar Amsterdam hebben gemaakt". Ik wist niet dat er alleen in Amsterdam actie wordt gevoerd of stuff gerookt of geneukt. Leuk voor iedereen van Utrecht tot Asmara, Tji-Jha of Wellington: Johan en Jolanda zien het als één grote provincie waar ze alleen de kippen tellen. En ik die een anti-imperialistische lifestyle als een leuke mediagimmick genomen zou hebben om mijn boek te verkopen. Nou wordt er best over publiciteit nagedacht hoor, maar op die manier wordt er niet geknoeid, en zeker niet door een uitgever als Van Gennep. 

En dan, ik ben er eerlijk gezegd nogal van geschrokken hoe de media-aandacht zich op mij persoonlijk richtte ("Gooide u nou ook met stenen, mevrouw Gerson en was-ie nou echt zo goed in bed, die jongen waar u Chris op gebaseerd heeft en wie is dat trouwens, is dat uw vriend?") omdat ik gedacht had dat het meer over het boek qua stijl en zo zou gaan. Ik vond die kraakbeweging eerlijk gezegd niet eens zo'n spectaculaire achtergrond, dacht veel meer na hoe ik me moest opstellen als ik vragen zou krijgen over drugs of Rob Scholte ofzo. 

Ten slotte nog een overweging. Als ik met een ideologische uiteenzetting had moeten komen in Plaatstaal, had dat automatisch betekent dat ik het actieleven van Chris helemaal uit de doeken had moeten doen. Anders was er weer het verwijt gekomen, ja, hij denkt of vind dat nou allemaal wel, maar wat ie er mee doet, dat weten we nog altijd niet. Had ik Chris nu, in detail, allerlei subversieve handelingen moeten laten verrichten?  

Afgezien van het feit hoe afschrikwekkend dik en dus afschrikwekkend duur dat boek - wat al dik en duur is - geworden was, wat voor kritiek had me dat opgeleverd, denk je, misschien wel van jullie? En kritiek van jullie in dat opzicht zou ik nog het minst bang voor zijn, want op welk punt in het boek had ik dat moeten aanbrengen? Kedichem? Nuth? Vergeet niet, jullie kunnen in Ravage een stuk schrijven, ondertekenen zoals jullie gewend zijn, alleen met jullie voornamen, en hell, misschien kennen jullie mij zelfs wel persoonlijk, ik zou het niet weten. 

Waarom zet je je achternaam er niet onder? Je schrijft toch niks verbodens? Nee, laat maar, ik snap het heus wel. Maar ik schrijf niet onder een of ander pseudoniem en het is mijn porem, niet een bivakmuts of een PLO-sjaal of een masker van Pietje Puk, dat achterop dat boek en in het Achterhoekse sufferdje en Vrij Nederland en Ravage staat en ik woon één hoog in de Pijp. Ik heb net zo min zin in een Haagse Eliot Ness of de Centrumpartij of de verzekeringsmaatschappij Van Bigshot B.V. voor hun bloemenperk in '84 ofzo op mijn dak als jullie. Kunnen jullie je een beetje voorstellen wat ik meegenomen heb in mijn motivatie om sommige dingen buiten beschouwing te laten? 

Hoe dan ook, ik bestrijd dat ik een a-politiek boek geschreven heb. Alleen het kan heel goed dat jullie politiek de mijne niet is en vice versa. Ik denk dat dat het zal zijn. 

Vriendelijke groeten, 
Natasha Gerson