Naar archief

UIT: Ravage #214 van 12 juli 1996  

'Geen kilometer asfalt meer'

Groen Front op de Britse tour

Tijdens de protestactiviteiten die dit voorjaar werden georganiseerd rond de tiende herdenking van de ramp in Tsjernobyl, ontmoette een aantal milieuactivisten elkaar. Geïnspireerd door elkanders radicale standpunten en het succes van Earth First! in Engeland, werd besloten om iets soortgelijks in Nederland op te gaan zetten. GroenFront zag op 24 mei het levenslicht met een eerste actie op Schiphol. "Ik heb heel lang aan moeten horen dat zoiets als Earth First! in Nederland niet werkt. Maar niemand probeert het eens. Wij zijn nu begonnen en zien wel wat er van komt." 

Hun enthousiasme werkt aanstekelijk. Op het Centraal Station van Utrecht ontmoet ik Peter (22), Herman (21) en Yvonne (21) van het kersverse milieuoffensief GroenFront. Ze zijn keurig op tijd voor de afspraak. Onderweg naar een kantoortje op de Oudegracht vertelt Yvonne over haar meest recente actie tegen de Vlootdagen in Den Helder. Vervolgens praten ze gedrieën over een kraakactie die ze het komende weekeinde willen gaan uitvoeren. "Waarom kom jij niet bij ons wonen", vraagt Peter aan Yvonne. "Ja, waarom ook niet", antwoordt zij. Dan komt de eerst volgende milieuactie van Groen Front aan bod. Kortom, we zijn weer thuis. 

Op 24 mei duikt de naam GroenFront voor het eerst op, nota bene in de vertrekhal van Schiphol. De tv-opnames van de laatste seizoensuitzending van het KRO-quizprogramma Fasten Seatbelts wordt verstoord door een twintigtal actievoerders. De wekelijkse hoofdprijs, een vliegreis naar een of ander toeristisch oord, is GroenFront een doorn in het oog. Dat de deelnemers aan de quiz via regionaal vliegverkeer op Schiphol worden aangevlogen, kan al helemaal niet. Vliegen doe je uitsluitend als het écht nodig is, en niet zomaar voor de lol. Het gaat niet voor niets slecht met het milieu. 

Vier weken later ketent een tiental actievoerders zich in alle vroegte vast aan een bouwponton en een heistelling in Amsterdam-Oost. De actie is een protest tegen de bouwwerkzaamheden aan de Panamabrug, een verkeersbrug die de verbinding moet gaan vormen tussen de A10 en het centrum van Amsterdam. De buurt verwacht als gevolg hiervan een grote toename van de verkeersoverlast. Het wijkcomité voert dan ook reeds een tiental jaren een juridische strijd, die onlangs na een uitspraak van de Hoge Raad eindigde in het voordeel van de gemeente. De Panamabrug mag gebouwd worden. De buurtbewoners zijn nog steeds kwaad, maar lijken het verzet te hebben opgegeven. 

De recente actie op het bouwterrein van de Panamabrug van 21 juni, uitgevoerd door GroenFront, bracht echter nieuw leven in de brouwerij. De bouw van de brug werd een daglang stilgelegd. De actievoerders kregen opvallend veel bijval uit de buurt. Tijdens een persconferentie van het wijkcomité, waarmee het einde van de juridische strijd werd toegelicht, kreeg GroenFront een speciaal plekje toebedeeld. De tot dan toe vrij onbekende milieugroepering gaf de aanwezige pers te verstaan vastbesloten te zijn de bouwwerkzaamheden tegen te willen gaan met confronterende actievormen. "We komen zo vaak terug als we willen, de bouw moet worden stopgezet", zo stelde een aanwezige GroenFront-activist vast.  

Economische schade 

GroenFront beschouwt zichzelf als de Nederlandse tak van de Britse radicale milieugroepering Earth First! De initiatiefnemers van Groen Front willen harde maar strikt geweldloze acties voeren tegen de asfaltering van Nederland. Dit houdt in dat men zal proberen op een niet gewelddadige wijze werkzaamheden aan wegen, startbanen en andere projecten te vertragen door zichzelf vast te ketenen aan machines, de wegen te blokkeren en kantoorgebouwen van verantwoordelijke instanties te bezetten. De acties zijn erop gericht economische schade toe te brengen aan de bedrijven en opdrachtgevers, die voor de werkzaamheden verantwoordelijk zijn. 

De motivatie van de actievoerders komt voort uit hun toenemende onvrede over de aantasting van de natuur. De grootschalige expansiedrift die de Nederlandse overheid tentoonspreid, met no-nonsense boegbeelden als Jorritsma en Kok voorop, dient een halt toegeroepen te worden voordat het laatste stukje stilte, de laatste natuurgebieden en de gezondheid van de mensen voorgoed zijn verpest.  

"De overheid is zich aan het voorbereiden op een 'Delta-Plan voor Nederland Distributieland'. Delen daarvan - Schiphol, A73, vliegveld Beek, Knooppunt Arnhem-Nijmegen en de Betuwelijn - zijn al in werking getreden. Andere plannen - een tweede Schiphol, verbetering van toegang tot grote steden - liggen reeds in de ijskast", zo stelt GroenFront in een beginselverklaring. Het is tijd voor radicale actie, maar in principe geweldloos. Verder staat voor GroenFront het belang van de aarde voorop en is men compromisloos, want "we willen er gewoon geen kilometer asfalt meer bij." 

In eerste instantie dachten de initiatiefnemers om hun actiegroep gewoon Earth First! Nederland te noemen, maar na de recente commotie rond het Earth Liberation Front (ELF) zag men daar alras vanaf. Peter: "Met GroenFront voorkom je misverstanden of vragen van journalisten in die richting, zo simpel is dat. De naam die we gebruiken spreekt verder voor zich, dachten we zo."  

Peter, een van de oprichters van de nieuwe actiegroep, is al een aantal jaren actief binnen de milieubeweging. Zo doet hij mee aan acties van Milieudefensie, welke hij weliswaar van harte steunt, maar die hem te weinig voldoening schenken. "Weet je, het is zo'n ontiegelijk log apparaat. Voordat je daarbinnen iets op poten hebt gezet, ben je al maanden verder", stelt hij vast.  

"Milieudefensie richt zich met hun acties vrijwel altijd op de publiciteit. Ook best belangrijk, maar ik wil ook meedoen aan acties met als doel om de werkzaamheden aan milieuvervuilende projecten stil te leggen." Volgens Peter is het nog maar de vraag of een Milieudefensie ook daadwerkelijk gaat ageren tegen bouwwerkzaamheden aan de vijfde startbaan op Schiphol. "Ik hoop dat tegen die tijd GroenFront zo sterk is gegroeid dat we een rol van betekenis kunnen spelen op dat terrein". 

Naamsbekendheid 

Zoals eerder gemeld hebben de initiatiefnemers van GroenFront zich laten inspireren tot het ideeëngoed en de actiemethodes van Earth First! In Engeland. Rond de aanleg van de verkeersweg M11, die voor een aanzienlijk deel dwars door een buitenwijk van Londen moest worden aangelegd, brak een complete volksopstand uit. Maandenlang werden de bouwwerkzaamheden gestaakt, te slopen huizen op het traject werden gekraakt. Earth First! organiseerde in samenwerking met de plaatselijke bewoners grote actiebijeenkomsten, waarbij complete nieuwe alternatieve woonkampen ontstonden. 

Maar Engeland is Engeland, met haar enorme inkomensverschillen. Daar is nog daadwerkelijk sprake van klassenstrijd, de poor against the rich bastards. Zo sterk als Earth First! is, kan GroenFront toch onmogelijk worden in dit landje achter de duinen waar nagenoeg iedereen vrijwel onopgemerkt van dag-tot-dag leeft, schijnbaar zonder noemenswaardige problemen over het functioneren van de maatschappij. 

Yvonne beaamt dit, maar zij spreekt de hoop uit dat we hier te maken zullen krijgen met een Nederlandse variant van Earth First!: "We moeten eerst werken aan onze naamsbekendheid. We hopen na een reeks van acties bereikt te hebben dat mensen vertrouwen in ons krijgen. Dat ze zullen gaan inzien dat we geen eendagsvliegjes zijn, dat het voor ons menens is. Wat we hier willen zien te bereiken is dat er op een bepaald moment en in de diverse uithoeken van dit land spontaan initiatieven ontstaan van boze bewoners die, bijvoorbeeld onder de naam GroenFront, confronterende acties gaan ondernemen." 

Yvonne is, naast haar inzet voor GroenFront, momenteel werkzaam in het actieteam van Greenpeace. "Bij Greenpeace ben je een pionnetje, je moet opdrachten uitvoeren. Op zich sta ik daar ook wel achter, anders zou ik er niet aan mee doen. Maar het is óók leuk om zelf iets te organiseren. Ik zit me geregeld op te vreten over de waanzin van het wegenbeleid in dit land. Greenpeace doet daar weinig tegen, nou, dan moet je het zelf maar doen. Belangrijk zat. Ik zie, net als Peter, GroenFront niet als een aanval op de actiemethodes van een Milieudefensie of Greenpeace, maar als een aanvulling." 

Aanwas 

GroenFront recruteert de actievoerders momenteel binnen de bestaande milieuorganisaties, waar volgens hen genoeg mensen rondlopen die zich aangesproken voelen tot de confronterende actielijn. Acties waar het een en ander voor moet worden opgegeven. Bij de actie tegen de Panamabrug werden de actievoerders in de boeien afgevoerd. Later die dag kwamen op één persoon na alle mensen vrij. Een meisje kreeg aanvankelijk een aanklacht van poging tot doodslag, waarna ze drie nachten in een politiecel moest vertoeven. De hulpofficier van justitie trok vervolgens deze zware aanklacht in. 

De milieuactivisten voeren de acties anoniem uit. Na arrestatie geven ze hun naam niet prijs. Daar zijn afspraken over gemaakt. Herman: "Zo'n vertragingsactie van een dag kan het bouwbedrijf wel eens fl. 10.000 gulden kosten. Als we onze naam noemen, is de kans aanwezig dat ze dat bedrag op ons zullen gaan verhalen." Maar de keerzijde van het niet zeggen van je naam kan resulteren in een langere periode van voorarrest, hetgeen de GroenFronters zich realiseren. "We zullen op onze tanden moeten bijten, maar dat hebben we er wel voor over", stelt Yvonne vastberaden vast. 

Omdat ze van plan zijn de acties geregeld op dezelfde locatie te gaan voeren, is het risico reëel dat de politie harder zal gaan optreden, hetgeen kan resulteren in een langere periode van voorarrest of zwaardere aanklachten. "Het is dan ook belangrijk dat het protest groeit, zodat de politie te maken krijgt met steeds groter wordende groep milieuactivisten waar men geen vat op krijgt", vindt Peter. 

Herman, een jongen die na z'n studie gewoon zin had om de wereld te verbeteren, vindt het belangrijk dat er naast de actiegroep GroenFront een kantoorgroep ontstaat. Herman: "Een groepje mensen, dat overigens los komt te staan van de acties, dat de publiciteit verzorgt, maar ook informatie verspreid onder belangstellenden. Mensen die in onze acties of ideeëngoed zijn geïnteresseerd, hoeven ons dan alleen maar even te schrijven. Ze kunnen zich bij ons aansluiten of zelf iets op poten gaan zetten in eigen omgeving." 

Of de actievormen en de uitgangspunten van GroenFront aan zullen slaan, zal de toekomst uit moeten maken. Peter: "Ik heb heel lang aan moeten horen dat zoiets als Earth First! in Nederland niet werkt. Maar niemand probeert het eens. Wij zijn nu begonnen en zien wel wat er van komt."   

Alex van Veen

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1996