UIT: Ravage #209 van 3 mei 1996  

Opnieuw raadselachtige aanslag in arnhem 

De bomaanslag bij de vestiging van het chemieconcern BASF in Arnhem, heeft voor veel verwarring gezorgd. Doordat de actie, in navolging van eerdere aanslagen bij de Banque Paribas en Credit Lyonnais, nog niet lijkt te zijn opgeëist, is het onduidelijk wat de beweegredenen zijn geweest van de daders. Het milieu heeft vooralsnog het voordeel van de twijfel. 

De meest recente explosie vond op dinsdagavond 16 april omstreeks elf uur plaats bij een kantoor van het Duitse concern BASF aan de Kadestraat in Arnhem. Er was op het tijdstip van de aanslag niemand in of rond het gebouw aanwezig. De entree werd geheel vernield, terwijl door de kracht van de explosie de luifel zwaar werd beschadigd en er een stuk uit de pui werd geslagen. De schade wordt op enkele honderdduizenden gulden geschat. 

De kracht van de bom, waarvan de klap tot in Arnhem-Zuid te horen was, is volgens een woordvoerder van de politie te vergelijken met de bom die begin januari ontplofte bij het gebouw van Banque Paribas in Arnhem. Het kantoor van BASF huisvest de marketings- en de verkooporganisatie. Het gebouw ligt aan de Rijn, pal naast de John Frostbrug. 

De politie tast in het duister over een motief van de aanslag. De aanslag werd twee dagen later weliswaar opgeëist door een verward klinkende vrouw, die het ANP telefonisch inlichtte, maar haar mededeling wordt nauwelijks serieus genomen. Ze sprak namens de actiegroep 'Dendelion de Bendelion'. De aanslag bij BASF was volgens haar uitgevoerd omdat het concern zich samen met een ander chemisch bedrijf 'schuldig zou maken aan het produceren van drugs'. 

Ook de persverklaring die de redactie van actieblad Ravage op 25 april ontving, lijkt nep. Deze verklaring, ondertekend door de revolutionaire actiegroep Earth Liberation Front (ELF), bevat slechts de volgende cryptische tekst: "Arnhem. De vervuiler betaalt. Ook oude rekeningen. 17 okt.4.5.V4". 

De datum '17 okt.' kan slaan op de bomaanslag van 17 oktober '95 op het filiaal van de bank Credit Lyonnais in Arnhem. Algemeen wordt aangenomen dat deze aanslag, en die van 2 januari jl. op het filiaal van Banque Paribas in Arnhem, een vergelding waren van de Franse kernproeven in de Stille Zuidzee.  

De tekst 'De vervuiler betaalt, ook oude rekeningen' daarentegen kan verwijzen naar de praktijken van het chemieconcern BASF. Dit Duitse bedrijf haalde in 1989 de voorpagina's, nadat bleek dat het concern zich schuldig had gemaakt aan het illegaal lozen van grote hoeveelheden bentazon in de Rijn. De vervuiling was zo ernstig, dat de Nederlandse waterbedrijven zich genoodzaakt zagen het water uit de Rijn links te laten liggen. Sindsdien loost BASF nog steeds afvalwater in de Rijn, maar in dermate kleine hoeveelheden dat het nauwelijks invloed heeft op de waterwinning. 

ELF 

Het Earth Liberation Front is een revolutionaire milieubeweging in Engeland. De beweging is ontstaan door een samensmelting van radicale activisten afkomstig uit de gematigde milieuorganisatie Earth First! en afhakers van het militante Animal Liberation Front (ALF). Het ALF heeft zich de laatste jaren sterk geradicaliseerd en houdt zich ondermeer bezig met het verzenden van bombrieven naar medewerkers van vivisectiebedrijven. Binnen het ALF verzoorzaakte dit extreme pressiemiddel grote verdeeldheid, hetgeen resulteerde in een splitsing. 

Het ELF, dat sinds 1994 ook in Nederland aanhangers kent, richt zich met sabotage-acties met name op bedrijven en instellingen die de aarde vernielen, en dus niet op personen. Tweemaal per jaar wordt de actieweek Earth Night! uitgeroepen, periodes waarin de aanval wordt ingezet tegen multinationals die spotten met de wetten van moeder aarde. Oktober vorig jaar riep de Nederlandse tak van het ELF op om Earth Night! speciaal in het teken te plaatsen van het protest tegen de Franse kernproeven. Een mislukte aanslag tegen een bankfiliaal van Credit Lyonnais in Nijmegen en een tegen Credit Lyonnais in Arnhem waren ondermeer het gevolg. 

De meest recente actieweek Earth Night! vond plaats in de week van 7 april. Of de aanslag bij BASF op 16 april in dit kader geplaatst kan worden, laat zich raden. Feit is dat het concern een belangrijk aandeel heeft (gehad) bij de milieuvervuiling. Dat alle drie de aanslagen niet écht werden opgeëist en verklaard, verzwakt het politieke effect dusdanig dat je je af kunt vragen wat de relevantie is van het toepassen van dit actiemiddel waar zoveel risico's aan verbonden zijn. 

Geen boodschap 

Het feit dat er geen persverklaringen werden verspreid na de drie aanslagen, die overigens allen rond elf uur 's avonds plaatsvonden, wijst er op dat de actievoerders geen boodschap hebben aan de media. In een interview met twee activisten van het ELF, gepubliceerd in actieblad NN van 20 okt. '95, werd nog gesteld dat je iedere actie moet opeisen en uit moet leggen aan het publiek. "Een actie die de media niet haalt, sorteert nauwelijks effect", aldus deze ELF'ers. 

Een andere tak van het Nederlandse ELF reageerde op verontwaardigde toon middels een ingezonden brief, geplaatst in NN #196. "Sabotage-acties zijn bedoeld om te saboteren. Punt. Of het in de krant komt maakt niets uit. En of het sympathie opwekt nog minder". 

Doordat de acties niet werden opgeëist, nogmaals ervan uitgaand dat de korte verklaringen van ANGST en ELF fake brieven blijken te zijn, weet ook de politie niet in welke richting ze de daders moet zoeken. Leon Wecke, tekstanalist en werkzaam op de Universiteit van Nijmegen, vermoedt dat de dader of daders de acties hebben gevoerd in het kader van het milieu. 

De politie zoekt de daders nu maar in 'het actiewereldje', zoals ze dit zelf omschrijft. De afgelopen weken zijn diverse personen afkomstig uit Arnhemse kraakkringen benaderd door leden van het speciale Bastionteam van de politie. Met name de bewoners van het met ontruiming bedreigde kraakpand Hotel Bosch hebben te maken met een ongekende aandacht van het 25 leden tellende onderzoeksteam.  

Buiten het feit dat de politie een aantal bruikbare tips binnengekregen zegt te hebben na een buurtonderzoek rond BASF, wordt er verder niets losgelaten over het lopende onderzoek.