Naar archief

UIT: Ravage #207 van 5 april 1996  

'Ze dachten het in de hand te kunnen houden' 

De weinige neonazi's die het in hun domme kop hadden gehaald om zaterdag 30 maart het multiculturele Leerdam te bezoeken, moesten na afloop spitsroeden lopen. De plaatselijke jeugd, met name van Marokkaanse en Molukse afkomst, kon hun bloed wel drinken. De manifestatie Leerdam Bekent Kleur viel geheel in het water.

Het ging al bijna mis op station Geldermalsen, waar we moesten overstappen in de trein naar Leerdam. Een tiental nazi-skinheads stapte uit, op het moment dat de veertig antifa's in wilden stappen. De confrontatie bleef beperkt tot een hoop over en weer gescheld. De wederzijdse schrik, die het logische gevolg was van de onverwachte confrontatie, bleek te groot.

Als de trein Leerdam binnenrijdt, zien we bij een spoorwegovergang een grote groep jongeren staan, omringd door linies ME'ers. "U zult enig ongemak ondervinden bij het uitstappen", meldt de conducteur. Hij doelt op de extra controle, die de politie op ons wil uitvoeren. Maar het ongemak komt uit een heel andere hoek. Nog voordat de deuren zich laten openen, zien we de linie ME'ers ruimte maken voor de groep jongeren, die, deels gemaskerd, plotseling onze kant oprennen. De ME er achteraan.

We schrikken ons een hoedje, denken dat het de neonazi's zijn die begeleid worden tot aan het station. "Pak ze, die nazi's", roept iemand van de aanstormende groep. Wat krijgen we nou, wij de nazi's? "Niet reageren, geen geweld gebruiken kameraden", roept een verstokt lid van de Internationale Socialisten ons toe. Niemand luistert. Als de aanvallers een honderdtal meters van ons verwijderd zijn, komen we tot de conclusie dat het de plaatselijke jeugd moet zijn, die aan het nazi-koppensnellen is. "Wij zijn geen nazi's", roepen we hen toe.

"Het zijn onze broeders, rustig jongens", roept een van de leiders. We slaken een zucht van verlichting. Nog voordat we weer kunnen ademhalen, vervolgen de jongeren hun klopjacht. Verderop op het perron staat een achttal neonazi's te wachten op hun trein richting Rotterdam. Ze moeten rennen voor hun leven, want hun aanvallers zijn door het dolle heen. De meeste bereiken net op tijd het water, springen zover ze kunnen en zwemmen naar de overkant. Een skinhead die het net niet haalde - kan wellicht niet zwemmen - wordt genadeloos in elkaar geschopt. Ingrijpen van de ME voorkomt erger, een Turkse en Molukse jongen worden gearresteerd.

Chaos

Wilde taferelen. Iedereen rent nu door elkaar heen. Wie is wie, hoe ruikt een neonazi? Dolende tv-ploegen, schuimbekkende fotografen, verdwaasde ME'ers, onthutste voorbijgangers, geschrokken treinreizigers en verraste antifascisten: de chaos is compleet daar rond het anders zo rustieke stationnetje gelegen middenin de Alblasserwaard. "Ze dachten dat ze het in de hand konden houen", kraait een stevig gebouwde jeugdige Leerdammer repeterend uit. Hij zelf was even daarvoor op zijn beurt hard onder handen genomen door enkele ME'ers.

Ik sta naast twee ME'ers, die een Molukse jongen opgesloten houden in de hoek van een treinhokje. Naast mij staat een Leerdamse jongen met stekelhaar, starend naar de jongen die wellicht tot z'n vriendenkring behoort. Een van de ME'ers is het gestaar zat en slaat de jongen een paar keer stevig op z'n hoofd. De groep jongeren heeft zich inmiddels gehergroepeerd en loopt om het water heen, in de hoop de kletsnatte neonazi's weer op het spoor te komen. Maar de ME is sneller en brengt het gespuis in veiligheid.

Van meelopers verneem ik dat even daarvoor door de groep een aantal auto's van neonazi's onder handen is genomen. Met stukken hout en straatmeubilair werden de ruiten van drie wagens met Duitse kentekens ingeramd. Verschillende inzittenden moeten hierdoor wel gewond zijn geraakt. Ze zijn met een enorme vaart weggescheurd, de ME schitterde eventjes door haar afwezigheid.

Woede

De schermutselingen ontstonden tijdens de aftocht van de extreem-rechtse demonstranten, die deze ochtend een korte en weinig zeggende manifestatie hadden mogen houden op een volledig afgezet stadhuisplein. Als de massaal aanwezige media er niet zoveel aandacht aan had besteed, was het nauwelijks iemand opgevallen. De tachtig fascisten, waaronder leden van het in Duitsland verboden FAP, konden hun spandoeken met Keltische kruizen weer eens in de schrale voorjaarswind laten wapperen. De winkeliers hadden demonstratief hun winkels gesloten en de autoriteiten hadden 450 ME'ers ingezet, waardoor de uitgelopen bevolking niets van de manifestatie kon zien.

Desondanks waren veel Leerdammers woedend over het feit dat burgemeester Van Veelen toestemming had gegeven voor deze smakeloze vertoning. Het waren met name groepen jongeren, die zich behoorlijk opgefokt opstelden. Als om een uur het plein nog steeds niet beschikbaar is voor hen, stijgt de spanning. "Laat ons door, de tijd voor de nazi's is voorbij!", wordt de ME'ers toegesnauwd. Maar het zal nog een half uur duren, voordat de linies zichzelf opbreken. De jongeren hebben ondertussen een wandelingetje gemaakt, waarbij ze een deel van de vertrekkende neonazi's traceerden. Met de zojuist beschreven gebeurtenissen als gevolg.

Een samenwerkingsverband van plaatselijke organisaties had om drie uur een multiculturele manifestatie gepland op datzelfde Dr. Reilinghplein. Van een gezellige bijeenkomst kwam niets terecht. De sfeer werd bepaald door alweer die jongeren, die het hoofd van Van Veelen en de vrijlating van de twee broeders opeisten. Een Turkse man, die als spreekstalmeester fungeerde, werd uitgejouwd. Volgens omstanders omdat het een medewerker zou zijn van de "fascistische staatszender TRT". Deze man doet om het kwartier verwoede pogingen om door het fluitconcert heen te melden dat het programma zo gaat beginnen en dat Van Veelen pas zal spreken, als de twee arrestanten vrij gelaten zijn. Zo dom is die burgemeester nog niet.

De ingehuurde muziekband besluit vanwege de opgefokte sfeer om nog niet eens een poging te ondernemen voor het soundchecken, men breekt de geluidsinstallatie maar weer op. Zo staan we daar anderhalf uur te blauwbekken, zonder enige vorm van entertainment. Leerdam Bekent Kleur stelt teleur. Rond half vijf worden de twee arrestanten keurig afgeleverd en op handen gedragen. Zelden zo'n geslaagde 'al onze arrestanten vrij' actie meegemaakt. Een vijftal neonazi's blijft nog vastzitten op het bureau, onder meer vanwege verboden wapenbezit.

Als even daarna Van Veelen alsnog z'n kop laat zien, vliegen de onvermijdelijke eieren en rood-wit-blauwe buttons van Leerdam Bekent Kleur hem tegemoet. Binnen 30 seconden houdt de verontwaardigde burgervader van het overigens zeer multiculturele Leerdam, het voor gezien. De Marokkaanse spreker, die begint met 'hallo beste mensen', maar z'n speech vervolgens in het Arabisch vervolgt, betekent voor velen de afsluiting van een bijeenkomst die nooit begon. Maar de komst van extreem-rechts is aan Leerdam niet ongemerkt voorbij gegaan.

Alex van Veen

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1996