UIT: NN #187 van 16 juni 1995    

Niks komkommertijd! 

De Amsterdamse politie heeft aangekondigd op korte termijn in ieder geval de panden Herengracht 138-140, Vijzelstraat 73 en Weteringschans 67 te gaan ontruimen. Afgelopen vrijdag zette de Mobiele Eenheid een straatfeest aan de Herengracht alvast luister bij. Intussen organiseert Villa Omval een heuse Open Dag, organiseert men in Utrecht, in navolging van Leipzig, een kraakwiekent en willen Bossche krakers geld zien. 

Het is vrijdagavond 7 juni. Als even na achten twee pelotons Mobiele Eenheid voorbij trekken aan het eens gekraakte bolwerk Vrankrijk aan de Spuistraat, fronst krakend Amsterdam haar wenkbrauwen. Weliswaar had 'chef evenementenbegeleiding' Rob Lokhof van het politiebureau Raampoort aangekondigd de gekraakte panden Herengracht 138-140 ergens in juni te gaan ontruimen, maar op een dergelijke onverwachte actie had toch niemand gerekend.  

Op verschillende plaatsen worden scanners aangeflitst om maar niets van de verrichtingen van de ME te moeten missen. "Whiskey is gevuld en voor inzet gereed" (*), klinkt het dreigend. Als blijkt dat de bereden politie en een shovel eveneens paraat staan bereikt het krakersadrenalinepeil ongekende hoogtes. Iedereen brengt overal verslag uit van aantallen ME-busjes, observatieteams en illustere scannerberichten. Intussen belt Lokhof naar de advocaat van de krakers. Geruststellend deelt hij mee dat er geen ontruiming op stapel staat. De ME-karavaan is slechts preventief aanwezig. Hij had signalen ontvangen dat de krakers 'iets van plan zijn'.

Waarschijnlijk had hij lucht gekregen van het 'autonome straatfeest' dat die avond op de stoep voor Herengracht 138 zou worden gevierd en enkele dagen tevoren middels pamfletten werd aangekondigd. Het straatfeest ging echter gewoon door, alleen de regen zou als spelbreker gelden. Bier werd gratis verstrekt; het leek niemand te deren dat de uiterste verkoopdatum reeds verstreken was. En het bleef die avond lang onrustig in het centrum van de stad. Maar ja, ME oproepen tijdens een straatfeest, dat is vragen om moeilijkheden.  

Liefst vier keer zoveel 

Al weer bijna drie jaar geleden werden de panden Herengracht 138-140 gekraakt uit protest tegen de gigantische leegstand in de kantorenbranche, onder het motto 'Kraak de leegstand, begin met een kantoorpand'. De toenmalige eigenaar, het Zweedse Florinnen Vastgoed N.V., wist justitie er echter van te overtuigen dat het pand op korte termijn verkocht zou worden. Tijdens de ontruimingsprocedure verloor de potentiële koper echter zijn interesse, waardoor ook de ontruimingsgrond verdween. Toch werd de ontruiming doorgezet. Er volgde een militante herkraak door de gezamenlijke Amsterdamse kraakgroepen. Een nieuwe ontruiming bleef uit, justitie had immers geen poot meer om op te staan. 

Florinnen verkocht het pand vervolgens aan een kantoorgenoot, L. Lancee, voor 225.000 gulden. De marktwaarde van de panden is liefst vier keer zoveel. In lege staat, welteverstaan. Lancee ging zijn best doen de panden leeg te krijgen. Twee keer verloor hij door slordigheden de juridische processen, maar bij de derde keer was het raak: vanaf december vorig jaar kunnen de panden ontruimd worden. De bewoners barricadeerden het pand en wisten een eerste ontruimingspoging door 'platte petten' af te slaan.  

Lancee zelf zat ook niet stil. Tot tweemaal toe trachtte hij de panden zelf te ontruimen. Zonder succes: hij stootte op barricades of de bewoners van de panden wisten zijn actie te verijdelen. Toen een bewoner hem op straat aansprak op zijn inbreekgedrag ontstak hij in woede en verkocht de kraker een paar schoppen. Dezelfde avond werd er een paar liter van een chemisch goedje door de brievenbus gegooid. De stank was tot 100 meter buiten de panden te ruiken. De bewoners van Herengracht 138-140 hebben zich ten doel gesteld om Lancee met zo weinig mogelijk winst uit de hele affaire te laten komen. En dat die affaire niet ophoudt na een ontruiming mag duidelijk zijn.  

Stadsalarm! 

Het gekraakte pand aan de Weteringschans, 'Hotel Fox', staat eveneens op de nominatie voor ontruiming. Eigenaar Harderwijk stelt conform de afspraken met de gemeente het pand te willen renoveren. Dit zou hem nu echter worden belet door de krakers. Harderwijk heeft echter geen cent te makken. Zijn BVs worden geplaagd door executoriale verkopen en beslagen of faillissementen. De geplande renovatie laat hij uitvoeren door een van zijn eigen BVs, één die het verlenen van administratieve diensten tot doel heeft. Echter, naar het oordeel van de rechter wisten de krakers niet aannemelijk genoeg te maken dat Harderwijk de renovatie niet zou kunnen bekostigen. Verder bevat de ontruimingslijst Vijzelstraat 73 - de Puintuin -, een pand aan de P.C. Hooftstraat (mochten daar nog mensen inzitten) en een pand aan de Sarphatistraat.  

Al met al natuurlijk genoeg reden voor Stadsalarm!. Dit krakersvlugschrift, dat alleen bij hoge nood verschijnt, zal een dezer dagen ter perse gaan. Het bevat informatie over de bedreigde panden en houdt je op de hoogte van de actuele situatie m.b.t. de ontruimingen. De laatste keer dat Stadsalarm! verscheen was in september 1994, bij de ontruiming van o.a. het kraakmuseum De Zwarte Kat aan de Reguliersgracht (zit kraakwacht in sindsdien, niks geen zoontje van de eigenaar waarvoor het is ontruimd). 

Open Dag 

Bedreigd door het oprukkende beton wordt de gekraakte villa aan de Omval in Amsterdam Oost. Dit monumentale pand biedt een thuis aan twintig bewoners en enkele woonwagens. Er is een concertruimte waar regelmatig optredens zijn en er zijn oefenruimten voor beginnende bands. Tevens is er ruimte in het pand in gebruik als atelier, noodopvang en logeerruimte. 

Het pand is in eigendom van het Stadsdeel Watergraafsmeer. Het Stadsdeel heeft echter haar onderhoudsplicht verzaakt en kan nu het pand zeer lucratief van de hand doen. Maar liefst 6 miljoen gulden biedt de projectontwikkelaar van de Omval, die reeds op een steenworp afstand van de Villa de Rembrandttoren wist neer te zetten. Manhattan aan de Amstel. Voorwaarde van de projectontwikkelaar is natuurlijk dat de Villa plat mag en de bestemming gewijzigd mag worden van woonfunctie naar kantoorfunctie. 

De bewoners en gebruikers van Villa Omval is er uiteraard alles aan gelegen het pand te behouden. Er zijn onder andere een monumentenaanvraag gedaan en procedures tegen de sloopplannen opgestart. Op 20 juni doet de Raad van State in Den Haag uitspraak.  

Wat de uitspraak ook moge zijn, op woensdag 21 juni opent de Villa haar deuren. Tijdens een Open Dag zullen er tentoonstellingen zijn over stadsnomaden en hun geschiedenis, de geschiedenis van het pand en van door bewoners gemaakte kunst. 's Avonds spelen er enkele bands in de concertruimte. En er is koffie, thee en limonade. Afijn, gaat dat zien. De Villa Omval ligt aan de Omval 45, vlakbij het Amstelstation, aan de voet van een hele hoge toren. 

Kraakwiekent 

Naar aanleiding van het krakerscongres in Leipzig en het regionale overleg van kraakgroepen is het idee ontstaan om een landelijk krakersweekeinde te organiseren. In dit weekeinde zouden bijvoorbeeld allerlei themagroepen aan de slag kunnen om een bepaald onderwerp uit te diepen of te bediscussiëren. Uiteraard gaan de ruwe ideeën die er tot nu toe zijn ook uit van de nodige gezelligheid.  

Al weer anderhalf jaar geleden werd in 's-Hertogenbosch het gekraakte Stationsplein 2 ontruimd. Het pand, eigendom van de Zweedse vastgoedclub, zou nog geen jaar hebben leeg gestaan, iets wat het antikraak artikel 429 WvSr eist. De eigenaar van het pand deed echter geen aangifte. Desondanks greep de politie in. Ze arresteerde bij de ontruiming dertien mensen. Allen kregen een boete van 250 gulden op grond van overtreding van het anti-kraak artikel.  

Een gedeelte van deze dertien hebben de boete niet betaald om zo de zaak voor de rechter te krijgen. Volgens hun is een rechtszaak een goede manier om nog een keer tegen de ontruiming te protesteren, zowel op politieke als juridische gronden. Aan deze zaak zijn natuurlijk kosten verbonden. Misschien moet er een eigen bijdrage aan de advocaat betaald worden en er is een kans dat het proces verloren wordt.  

Bij het 429-fonds is daarom de aanvraag binnengekomen om geheel of gedeeltelijk de kosten van dit hele gebeuren te dragen. Dit houdt dus in dat de aanvraag geldt voor de eventuele advocaatkosten en een eventuele boete voor mensen die zich juridisch verzet­ten (ongeveer acht van de dertien personen). En omdat de kraakbeweging natuurlijk op democratische leest is geschoeid mag een ieder die dat wenst komen meebeslissen over de aanvraag: op maandag 26 juni om 20.00 uur op Spuistraat 5 te Amsterdam. (G!)   

Noot:

(*) Vakjargon voor: 'Er zit water in de waterwerper en we gaan die vieze krakers allemaal nat spuiten'