UIT: NN #187 van 16 juni 1995   

De vallei van het leger 

In het pinksterweekend vonden er weer acties plaats in de Aspevallei in de Franse Pyreneeën. De door de Aspegroep Nederland voor het pinksterweekend georganiseerde actiebusreis ging niet door, omdat er te weinig mensen mee wilden. Maar gelukkig kun je er met de trein ook komen. Een verslag uit La Vallée d'armée. 

De Aspevallei is een uniek stuk ruige natuur, waar in het kader van het door industriëlen en Europese overheden opgestelde plan Trans European Networks (dat de aanleg van nog 12.000 kilometer meer snelweg, vele hogesnelheidslijnen en nog veel meer behelst) een tunnel aangelegd wordt onder de Col du Somport. Daarbij wordt de bestaande N134, een smalle kronkelige weg, omgetoverd tot een rechte snelle weg. Rijden er nu zo'n tachtig vrachtwagens per dag door de vallei, over een paar jaar moeten dat er minstens duizend per etmaal worden. Al meer dan vijf jaar wordt er intensief actie gevoerd tegen deze natuurvernietigende ongein. 

Zaterdag 3 juni hebben zo'n zeshonderd activisten zich verzameld in de Aspevallei. Fransen lijken een voorliefde te hebben voor debatten en discussies, want ook in dit weekend is daar ruim de tijd voor ingepland. 's Middags zijn er zo'n driehonderd mensen aanwezig bij een debat in Accous over de vraag welke alternatieven er zouden kunnen zijn voor de tunnel en de snelweg.  

Volgens voorstanders zijn de tunnel en de snelweg de motor achter economische vooruitgang. Tegenstanders vinden dit een gigantische zeepbel: de verontreiniging, de onveiligheid (door chemisch en nucleair transport), het lawaai en het verlies van unieke stukken natuur zullen toenemen. Hoogstens een handjevol mensen (met een snacktent of benzinestation) zullen er economisch op vooruit gaan. Een vergelijkbare situatie in de Zwitserse Alpen heeft dit resultaat al laten zien.  

Het debat, in rap Frans (met soms ook nog een Baskisch dialect) gaat voor een groot deel langs me heen. Wat ik er, hopelijk goed, van begrepen heb, is dat de (heren) sprekers het hadden over het volgende: een economische stimulans voor de vallei kan er ook komen door bijvoorbeeld meer (kleinschalig) toerisme, betere (ecologische) landbouw, meer schaapskuddes (hier wordt, terecht, tegen ingebracht dat onder andere schaapskuddes de oorzaak zijn van een schrale natuur). Voor het om dorpen heenleiden van de geplande snelweg worden delen van de al schaars aanwezige landbouwgronden door de Franse staat onteigend. Deze zullen in de nabije toekomst geplaveid worden met asfalt. Dus nog minder landbouwgrond in de vallei (jaja, economische vooruitgang...).  

Er is een comité van boeren gevormd en dus ook deze komen eindelijk in verzet. Een dienstweigeraar brengt in dat dienstweigeraars in de Aspevallei hun dienstplicht kunnen vervullen door op boerderijen te werken en die mogelijkheid verdwijnt met het verdwijnen van landbouwgronden.  

Toch hoeven de aangedragen alternatieven geen verbeteringen te betekenen. Vanuit de zaal klinken radicalere geluiden: dat kapitalisme economische groei aanmoedigt; dat kapitalisme de oorzaak is van de ellende. En ook: de verantwoordelijkheid van de steeds uitbreidende transportstromen ligt ook bij ieder individu; je kunt bijvoorbeeld je consumptiegedrag radicaal veranderen door niet mee te doen in die ik-moet-steeds-meer-hebben manie.  

Bezetting 

Na het debat doen een paar honderd mensen mee aan de bezetting van een stuk werkterrein in de vallei. Een daarop staand huis, dat reeds gedwongen is onteigend en door wegwerkers als keet in gebruik is, wordt gekraakt. De aanwezige telefoon wordt intensief gebruikt (helaas lukte bellen met het buitenland niet). Al snel wordt duidelijk dat de autoriteiten de bezetting met geweld willen beëindigen. Een deel van de actievoerders vindt doorgaan met de bezetting gelijkstaan aan een soort zelfmoord en gaat vrijwillig weg. Er blijven te weinig mensen over om het terrein bezet te houden.  

Vijfhonderd meter verderop wordt vervolgens een ander stuk werkterrein bezet en omgetoverd tot een tentenkamp. Zo'n zestig tenten worden vlak langs de rivier de Aspe opgezet, waarin zo'n driehonderd actievoerders twee dagen permanent zullen verblijven. De autoriteiten accepteren deze bezetting wel (rare jongens, die autoriteiten...).  

Op zondag zou er bij dit bezette stuk land straattheater plaats gaan vinden, folders worden uitgedeeld aan passerende automobilisten en een stuk muur beschilderd worden. Toen we zondagochtend vanuit La Goutte d'Eau (radicaal actiecentrum) naar het terrein, zo'n twee kilometer verderop, willen lopen, worden we tegengehouden door een fikse linie CRS. (Dit zijn geen gendarmes mobiles, zoals we in eerdere NN's schreven, maar speciale veiligheidstroepen die in de Aspevallei gelegerd zijn. De Aspevallei is een militaire zone.)  

Een aantal CRS'ers herken ik van eerdere, niet echt plezante, ontmoetingen. De Aspevallei is smal en steil en er is maar een weg om bij het bezette terrein te komen. Of je moet langs of door de woest stromende rivier de Aspe gaan, maar ook die wordt door de CRS in de gaten gehouden, zo blijkt later. 

Zo'n vijftig mensen gaan daarom voor de linie CRS zitten, maken muziek of dansen uitbundig. Auto's mogen er door, maar als een automobilist op zittende actievoerders inrijdt en een aantal mensen vervolgens boos de auto bespringen is het voor de CRS weer feest: traangaspatronen vliegen over onze hoofden heen, gaan als gillende keukenmeiden hevig rokend te keer. Er volgt een charge en iedereen moet door de traangaswolken heen terug rennen richting La Goutte. Huftairs!  

Een kruispunt wordt bezet, maar voor kort, want ook hier weer: traangas en het kruispunt wordt vrijgemaakt. Verder blijft het die dag wat charges en traangas betreft rustig. De hele dag staat er een linie CRS en een zwik actievoerders op de weg. Wij mogen er niet door, passanten in auto's wel (maar geen auto's met actievoerders). Halverwege de middag vinden we het wel genoeg en loopt een groep van dertig mensen terug naar La Goutte. Een Porsche doet bij een aantal actievoerders het adrenalinepeil fors stijgen, Eric Petetin (de meest bevlogen actievoerder van de Aspevallei, en ook degene die er de meeste gevangenisstraffen op heeft zitten) danst op de auto. Wat later mag de auto weer doorrijden.  

De auto van de burgemeester van Cette-Eygun, het dorp waar La Goutte d'Eau bijhoort, krijgt het zwaarder te verduren. De burgemeester is hevig anti La Goutte en even hevig pro-tunnel en in het verleden zijn er meerdere zware conflicten met hem geweest. Eric gaat ook op deze auto staan dansen, en de voorbanden prikt hij lek. De burgemeester is inmiddels allang gevlucht en doet aangifte bij de politie. Gevolg: Eric wordt gearresteerd en overgebracht naar het politiebureau van het hoger gelegen Urdos. 

Andere actievoerders blijven de weg blokkeren, tot vlak bij La Goutte. Eén keer vrees ik dat het hele terrein bij La Goutte door de CRS onder handen wordt genomen en zal worden ontruimd. Gelukkig komt het niet zover, en hoeven de halve gare nietsnutten waar La Goutte ook door bevolkt wordt en die alleen lijken te zijn gekomen voor kampvuurtjes, dope en alcohol niet te vrezen dat hun slome hippiedroom wreed verstoord zal worden.  

Gevangenisstraf 

In de avond mogen we opeens wel naar het bezette terrein, echter onder het toeziend oog van CRS en niet in groepen. Op de muur bij het bezette terrein, waar al leuzen in het Frans, Hebreeuws, Arabisch en Vlaams staan, schilderen wij een Nederlandse leus. Later hoor ik dat het straattheater, het folders uitdelen (en geld binnenkrijgen van automobilisten!) is doorgegaan. Men wist dat er mensen tegengehouden werden een eind verder op. Zo'n honderd mensen probeerden nog een doorgang door de linie CRS te forceren, maar werden weg gechargeerd. Echter zonder traangas. Ik krijg het idee dat er bewust wordt geprobeerd de radicalere actievoerders van La Goutte te scheiden van de rest en zo ook bruter te behandelen.  

De volgende dag, maandag 5 juni, gaan zo'n vijftig mensen met auto's naar Urdos, om bij het politiebureau waar Eric wordt vastgehouden te protesteren. Vlak voor Urdos staan ze er weer: de CRS mannetjes. We mogen er niet door. Waarom niet? Omdat we er niet door mogen. Mijn stoppen staan op het punt door te slaan. De volgende dag wordt Eric door de snelrechter veroordeeld tot drie maanden gevangenisstraf. Er werd zes maanden geëist. Pro-tunnelmensen die in het verleden La Goutte hebben aangevallen en de neus van een actievoerder met een ijzeren staaf tot moes hebben geslagen, worden niet vervolgd, maar wee je als je iets onderneemt tegen de tunnel en de weg (die op sommige plekken al de allure heeft van een snelweg). Mijn stoppen....  

Komende zomer belooft een hete zomer te worden, waarin er weer veel (kleine) acties gevoerd zullen worden. Van eind juli tot en met half augustus zullen er in ieder geval mensen van de Aspegroep Nederland in de vallei zijn. We roepen iedereen op vakantie te houden in de Aspevallei en actie te komen voeren. Mooi weer is (bijna) verzekerd, in ieder geval een mooie ruige natuur en er valt een hoop te doen. De Aspegroep organiseert verder niks, je moet op eigen gelegenheid komen en voor alles zelf zorgen. Misschien organiseren we in het najaar (voor de laatste keer?) nog een actiebusreis. 

P'tje, Aspegroep Nederland