Naar archief

UIT: NN #184 van 5 mei 1995   

De commune als healing biotope 

In Europa ontstaat een nieuwe adel. Ze woont in bevrijde nederzettingen en Tijdelijk Autonome Zones. Het zijn levenslustige bohemiens die de maatschappij de rug toekeren en terugkeren naar de 'stam'. De comeback van de 'healing biotope'. 

"Society sucks!" Silke is Duitse maar spreekt met een sterk Amerikaans accent. "Kapitalisme", zegt ze, "beantwoordt niet aan de ware verlangens van mensen." In haar ronde gezicht ligt een alwetende, bijna arrogante wijsheid besloten. "We moeten mogelijkheden zoeken die voorbij het Consumentisme liggen, structuren ontwikkelen die de menselijke potentie, creativiteit en talenten centraal stellen. We moeten transformeren."  

Silke is zesentwintig, heeft lang zwart krullend haar en donkerblauwe ogen, draagt een rafelig paarsfluwelen hippiehemd en zwarte kisten. Cross-over tussen de spirituele vrouwen de autonoom radicale strijdster. Ze woont in Ökodorf, een leefgemeenschap in voormalig Oost-Duitsland. Silke en haar communards vonden in ecodorp een antwoord op milieuvervuiling en sociale vervreemding door terug te keren naar een klein zelfvoorzienend dorp. Ze keerden terug naar wat sixties-schrijver Gary Snyder omschrijft als 'de stam': "een vrijplaats waar mensen met open en gevoelige blik kalmte en vriendelijkheid, frisheid en gemak van beweging en omgang het tijdloze pad van liefde en wijsheid hopen te volgen. In innig gezelschap met de lucht, de winden, de wolken, dieren en het gras."  

Unity & Harmony kortom, tussen de mensen en het land. Hippie-retoriek? Misschien. In ieder geval niet voor Silke en 35 andere jonge Europeanen die voor een week zijn neergestreken in een buitenwijk van Boedapest. Ze zitten in een cirkel in een oude bibliotheek tussen stoffige boeken van Marx, diaseries over Che Guevara en Hongaarse 1 mei parades, wisselen ervaringen uit 'en praten over verleden, heden en toekomst van leefgemeenschappen. 

Dolfijnen 

De uitingsvormen van het commune-leven zijn uiterst divers, zo blijkt tijdens het seminair van het European Youth Centre in de Hongaarse hoofdstad. Benijdenswaardig is de positie van Davor uit Kroatië. Davor leeft met vrienden in Bolja-Zemlja Rujan ofwel Betterfand, een eilandje aan de Dalmatische kusf waar hij biologische groenten verbouwt, wat kippen en geiten houdt en leeft van de productie van kaas en olijfolie. Betterland gebruikt zon ne- en windenergie en Davor zegt zoveel te produceren dat hij binnenkort stroom wil doorverkopen aan het vaste land. De oorlog is grotendeels aan hem voorbijgegaan. Hoewel? "Nu de toeristen al twee jaar wegblijven zijn de dolfijnen teruggekeerd!", zegt hij tevreden. 

Carl komt uit Engeland. Hij verpatste zijn huis en gaf tweederde van zijn bezittingen weg om een zwervend bestaan te leiden. Carl heeft de afgelopen jaren als een moderne nomade in bussen rondgetrokken over het Britse platteland; reizend van kraakpand naar camp-site en verder naar de grote festivals. "Ik kan overal heenreizen, heb overal vrienden of vrienden van vrienden. Het is een soort commune-netwerk", zegt Carl die zijn geld verdiend als rondtrekkende Video Jockey. Volgens Carl is in Groot-Brittannië een klasse van intellectuele nomaden opgestaan. 

De Schotse Sarah leeft met tien andere actievoerders in een tentenkamp in Pol/ock Free State, een direct action camp gelegen op de route van de toekomstige M77-snelweg. Karol uit Polen organiseert de part-time commune Ecotopia waar de Europese eco-scene zich jaarlijks verzamelt. En de Noordierse Brendan is onlangs teruggekeerd van zijn communal trip around de world na jaren op de vlucht te zijn geweest voor de troubles. Hij schrijft nu voor een collectief dat het holistische tijdschrift Tuar Ceatha (Keltish voor regenboog) publiceert. 

Wat hen bindt is een afkeer van de maatschappij. Ze vermijden geweld en de TV-cultuur die passief maakt. Sommigen hebben het vertrouwen in de samenleving verloren en leven een nomadisch bestaan. Anderen hopen in commune-vorm een concept voor een betere maatschappij te vinden en zijn op zoek naar warmte, solidariteit, veiligheid, vertrouwen, eerlijkheid, open communicatie. Een ecologische verbondenheid met de omgeving, samenwerking of een plek waar ze persoonlijk kunnen groeien. 

Vrije Liefde 

Op zo'n plek woont de Duitse Anne, een 27-jarige schoonheid met het aura van een fotomodel uit de Ecollection van Esprit. Sinds twee jaar betrekt ze een kamer in het Zentrum fur Experimentelle Geselschafts Gestaltung (ZEGG) in het Duitse Belzig, een leefgemeenschap van vijftig volwassenen en kinderen. Ze is in Boedapest met Achim, volgens een van de aanwezige vrouwen "aantrekkelijk als een Jonge Griekse God" en Bori, vrijgemaakt feministe, achter in de dertig maar met de charme en souplesse van een twintigjarige balletdanseres.  

In Boedapest vertegenwoordigen ze de filosofie van de Vrije Liefde, het handelsmerk van ZEGG. Anne verdient zes dagen per maand haar geld als masseuse in Berlijn. Anne: "Van het geld kan ik een maand leven en heb dus veel tijd over voor het communeleven. "Voor de talloze gasten van ZEGG organiseert ze conferenties en themaweekends over: 'eros en partnerschap', 'Een nieuw beeld van de liefde, 'kunst, muziek en actie' en 'de Kracht van de Wilde'. 

ZEGG werkt aan een concept voor een geweldloze maatschappij. Achim: "Als we een eind willen maken aan de dagelijkse moord op de natuur en de mensen dan hebben we een alomvattend concept van vrede nodig. Dat betekent een nieuw concept voor een geweldloze ecologie en technologie, een nieuw concept voor ons mentaal en ethisch welzijn en bovenal een nieuw concept voor de liefde tussen de seksen." Het ideaal van ZEGG is de realisering van Healing Biotope-1 waar de filosofie van geweldloosheid in praktijk gebracht kan worden. Vorig jaar kocht ZEGG een stuk land in Portugal waar binnen enige jaren een dorp zal herrijzen waar 3.000 mensen kunnen leven. 

Positivisme 

Eigenlijk zijn veel communards vrienden van het Goede Leven. Bohemiens die de levenslust verdedigen die is zoekgeraakt in een samenleving waar moordende concurrentieslag en koud individualisme hoge waarden zijn en waar de TV-reality een permanente wereldwijde crisis suggereert. Communauten stellen er een elan vital van avontuur en experiment tegenover. Er hangt een zweem van magie om hen heen. Ze zijn in balans met zichzelf en hun omgeving, hebben een open lach, een rode blos op 't gezicht, zijn relaxed, initiatiefrijk, spontaan en vrolijk.  

Hun grenzeloze positivisme heeft iets weg van de houding van een nieuw soort mens, een nieuwe adel die leeft in 'bevrijde' nederzettingen, Tijdelijke Autonome Zones', zoals anarchist, en cult-figuur Hakim Bey het noemt. Ze zijn het levende bewijs van de veronderstelling van science fiction schrijver Bruce Sterling dat "het verval van politieke systemen zal leiden tot een gedecentraliseerde groei van experimentele leefvormen."  

De Duitser Maik Hosang, student sociale ecologie en woonachtig in leefgemeenschap Pommritz heeft er in Boedapest een lezing aan gewijd. "Onze maatschappij zal uiteenvallen", schetst Maik in zijn 'einde eeuw-betoog'. "Hoewel we weten dat de natuur op de rand van de afgrond balanceert brengt dat geen wezenlijke gevolgen in ons handelen teweeg. De door bezit en status machtige klasse blijft druk doende met de uitbuiting van de aarde en de eigen machtshandhaving. Ook de onderklasse van kleine zelfstandigen en werklozen weigert te handelen door angstig vast te houden aan de magere zekerheden van het eigen individuele bestaan." "Maar", zo weet Maik, "net als tijdens de ondergang van het Romeinse Rijk zullen er nieuwe alternatieve gemeenschappen ontstaan. In tijden van crisis zijn mensen altijd op zoek naar nieuwe visies en toekomstperspectieven." 

Michel  

Dit artikel verscheen eerder in maandkrant DIV

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1995