Naar archief

UIT: NN #168 van 9 september 1994   

Voer voor linkse intellectuelen 

Aangezien Cuba vanouds Amerika's vijand nummer één is, komen linkse Amerikanen (en niet alleen zij) vanzelf in de problemen, als zich weer een nieuwe Cuba crisis aandient. Kritiek op Cuba leveren is immers met de wolven meehuilen, en elke keer als iemand zich bij dat koor voegt wordt de aanval op Cuba heviger. Maar moet je daarom de eventuele misstanden maar negeren? Zoals zovaak mag Chomsky de kar uit de modder trekken. Het Amerikaanse tijdschrift Z vroeg hem wat hij van de laatste ontwikkelingen vond. Noam Chomsky antwoordde per brief. 

"De vragen die jullie opwerpen zijn te omvattend en te belangrijk, om geheel in een brief te behandelen. Wat betreft mijn mening over wat er momenteel gebeurt: er gebeurt niet veel anders dan voorheen. Ik heb in recente publicaties mijn gedachten hierover uitgewerkt, bijvoorbeeld in een hoofdstuk in het boek "Year 501", dat vorig jaar uitkwam. Ik probeer daar - en elders - aan te tonen dat de maatregelen van de Verenigde Staten tegen Cuba deel zijn van een veel groter patroon, dat vrij duidelijk is in het kader van binnenlandse machtsstructuren en dat ook heel veel vergelijkbare voorbeelden heeft in de historische archieven. Maar ze zijn niet erg in overeenstemming met de sprookjes die de voorkeur genieten van de "Kommissarissen" klasse (om een onvriendelijke maar over het algemeen accurate term te gebruiken).  

In het kort. Sinds de jaren '20 van de vorige eeuw werd Cuba door de elites in de VS beschouwd als praktisch hun eigendom, hoewel ze de "rijpe vruchten" (zoals ze het toen noemden) niet konden plukken zolang de Britse macht nog niet weggejaagd was. Toen dat gebeurde, namen de VS het land over en maakten het tot een plantage van de VS. Geen enkele afwijking van de onderschikking werd getolereerd.  

Roosevelts "goede buurbeleid" bijvoorbeeld, werd snel in de kast gezet toen het nodig bleek om een afwijking de kop in te drukken die dreigde om een zekere mate van onafhankelijkheid en democratie toe te staan. Binnen enkele maanden na het slagen van de revolutie van Castro werd Cuba gebombardeerd vanaf Amerikaans grondgebied en rond maart 1960 hadden de VS in het geheim besloten om het regime omver te werpen. Dat had niets te maken met Rusland, communisme, dictatuur, veel meer met onafhankelijkheid.  

Er volgde directe agressie, een enorme terreurcampagne zoals nog nooit vertoond was, economische oorlogsvoering en eigenlijk elk mogelijke middel om van deze "rotte appel" af te komen. Cuba werd als bijzonder gevaarlijk beschouwd omdat het zich verlaagd had tot maatregelen die de arme meerderheid ten goede kwamen en, wat nog erger was, tot het steunen van basisbewegingen elders die probeerden zich te bevrijden van door de VS opgelegde of gesteunde monsters van de een of andere soort (wat genoemd wordt "subversie" of "agressie").  

Een andere grote misdaad was Cuba's bijdrage aan gezondheid en welzijn in arme en noodlijdende landen, nooit eerder vertoond en als levensgevaarlijk beschouwd, vooral in het licht van het miserabele conto dat degenen vertonen die de rijkdom hebben om die problemen het hoofd te bieden en op te lossen, maar er voor kiezen om dat niet te doen - wij dus, in het bijzonder. 

Teddybeertje 

Tientallen jaren lang was de smoes voor de terreur en de economische oorlogsvoering, dat Cuba de voorpost zou zijn van het "rijk van het kwaad", dat onze veiligheid bedreigde. Toen het rijk van het kwaad instortte, werd dat excuus snel opgeborgen en vergeten, het was niet meer bruikbaar. De strop werd weer verder aangehaald door de regering Bush (onder druk door progressieve Democraten en de campagne van Clinton) en nu weer.  

Dit beleid wordt sinds lange tijd gevoerd in strijd met zulke onooglijke zaken als internationale wetgeving, de wereldopinie (stemming in de Verenigde Naties, ook van onze bondgenoten), etc. Kort gezegd, een voortzetting van wat de afgelopen 170 jaar gedaan is, en een bijzonder duidelijk voorbeeld van veel algemenere patronen, die alleen onzichtbaar zijn voor degenen die echt hun best doen om het niet te zien.  

Wat het Cubaanse regime betreft, dat is een dictatuur, vaak gruwelijk maar een teddybeertje in vergelijking met vele Amerikaanse vrienden en klanten. Het begaat allerhande mensenrechtenschendingen en dergelijke. De VS hopen die zo veel mogelijk te doen toenemen, om duidelijke redenen: (1) dat zal de binnenlandse wanorde vergroten, en (2) het is ideologisch nuttig als een wapen tegen de gehate vijand. 

Maar het doet niet ter zake om aan te tonen dat Cuba's misdaden, hoe je ze ook inschat, niet relevant zijn voor het beleid van de VS; de VS steunen met plezier veel ergere misdaden, of voert ze zelf uit, waaronder hun misdaden tegen Cuba. Sinds de Russische ineenstorting was het plan om de wurggreep nog te verharden om daardoor het verzet te vergroten en dus de repressie en het lijden, in de hoop dat de bevolking vroeger of later wanhopig genoeg zou worden om de "Marines" te verwelkomen. Zelfs loyale apologeten geven doorgaans toe wat al duidelijk genoeg werd uit de berichten die doorsijpelen: mensen proberen te ontsnappen omdat ze te lijden hebben van de instortende economie. Natuurlijk kan geen enkel klein land in de achtertuin van de VS zo een aanval door een hegemoniale supermacht weerstaan zonder omvangrijke steun van buiten. En er zijn er maar weinig bereid om zich de woede van 's werelds grootste maffia-baas op de hals te halen.  

Vrijheid 

Een cruciale voorwaarde is dat in de Amerikaanse opinie volledig wordt uitgevaagd wat er voor onze eigen ogen gebeurt, hoe duidelijk dat ook is (...) we moeten zélf afgeschilderd worden als slachtoffers van Castro, zoals al standaard is in de commentaren. (...) Hoe zouden mensen moeten reageren? Allereerst met de grootste afkeer. Ten tweede door alles te doen om mogelijk te maken dat de Cubanen hun eigen problemen mogen oplossen, zonder onze overheersing en controle - die, zoals de geschiedenis laat zien, hen eindeloos pijn en marteling zal brengen.  

Ik zou zelf best willen dat dat regime (en niet alleen dat) omvergeworpen werd door een inheemse libertaire revolutie. Maar ik verwacht niet dat de VS zoiets daar meer zal stimuleren dan gebeurt in de grote gebieden van de wereld waar zij enorme invloed hebben, inclusief het eigen land. En mochten de VS zo radicaal veranderen dat het wel tot de mogelijkheid zou behoren, of als er een of andere mogendheid op de wereldbol zo edel zou zijn dat zulke mogelijkheden in overweging genomen konden worden zonder belachelijk te worden, dan zou ik nog niet willen dat ze zou interveniëren.  

En ze zou het zelf ook niet willen, als ze tot dit (onvoorstelbare) niveau van eer zou zijn gestegen. De redenen zijn die, die al eeuwen bekend zijn en die al uitgesproken zijn door bijvoorbeeld Kant en andere personen uit de Verlichting: vrijheid kan alleen veroverd worden, niet geschonken door een goedgezinde macht. Degenen die vechten voor vrijheid kunnen soms geholpen worden, maar alleen door diegenen die de vrijheid toegedaan zijn, dat wil zeggen, degenen die zich eerlijk teweerstellen tegen terreur, onderdrukking, onrechtvaardigheid en overheersing, te beginnen bij de samenlevingen waarvan ze deel vormen (waar ze dat in overvloed zullen vinden). Op dit niveau van extreme generalisatie, zou alles wat gezegd werd onvoldoende en misleidend zijn. Maar een echte poging om deze thema's te behandelen zouden de kaders van jullie medium waarschijnlijk te buiten gaan." 

Noam Chomsky

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1994