Naar archief

UIT: NN #153 van 20 januari 1994  

De Vrije Socialist herboren 

Op de valreep van 1993 was hij er dan weer: De Vrije Socialist. Dit blad kan zich beroemen op een lange geschiedenis, het eerste nummer verscheen al op 2 april 1898. Domela Nieuwenhuis was de oprichter en voor lange tijd de drijvende kracht. Ondanks een aantal politieke koerswijzigingen heeft het blad altijd in de traditie van het libertair of vrije socialisme gestaan.  

Tot ongenoegen van de anarchistische beweging werd echter eind jaren '80 door de toenmalige redactie van de Vrije met deze traditie gebroken. Zij schrapte de aanduiding 'anarchistisch maandblad' en profileerde zich als algemeen oriënterend progressief tijdschrift. Dit blad is echter al meer dan een jaar niet meer verschenen en zal naar alle waarschijnlijkheid ook niet meer uitkomen.  

Maar Nederlandse anarchisten houden blijkbaar van tradities en wilden daarom koste wat het kost hun Vrije Socialist terug. Dat is ze dus gelukt. In de 'politieke verklaring' waarmee dit herboren blad opent, stelt de redactie dat zij een "een bijdrage wil leveren aan het doorbreken van de stuurloosheid van links, zonder in verkrampte leerstellingen te vervallen". Is het socialisme dan geen `verkrampte leerstelling'? Volgens de redactie niet. Tot haar spijt moet ze constateren dat: "Het woord socialisme (...) in deze tijd van ineenstortende ideologieën en stuurloos pragmatisme een besmette lading (heeft) gekregen".  

Het anarchistisch socialisme dreigt bovendien in de "malaise van de sociaal-democratie en het bolsjewisme mee ten onder te gaan". Onterecht want: "Het anarchistisch socialisme vertoont geen enkele verwantschap met ideologieën die staatsdictaturen voortbrachten en heeft dat ook nooit gehad. Wij verwerpen (daarom) deze defensieve instelling", aldus de redactie. Het anarchistisch socialisme kan zich nu juist eindelijk weer aanbieden als alternatief "dat de beste mogelijkheden in zich heeft om bij te dragen aan de oplossing van maatschappelijke problemen".  

Voorts is: "Naar onze mening (...) het anarchisme verreweg het belangrijkste alternatief voor een in versukkeling geraakte beweging" en is het "gezien de uitzichtloosheid waarin maatschappijveranderende bewegingen momenteel verkeren broodnodig dat actuele thema's vanuit een libertaire invalshoek worden belicht", aldus de redactie.  

Het is dan ook logisch dat het themakatern, dat bij elk nummer zo'n 10 pagina's zal innemen, dit keer 'de actualiteit van het anarchisme' als inzet heeft. In dit katern staan inderdaad een aantal artikelen die aantonen dat het anarchisme nog steeds actueel kan zijn. Vooral het artikel over de Amerikaanse eco-anarchist Murray Bookchin, die in Nederland jammer genoeg nog steeds vrij onbekend is (wordt het niet eens tijd voor een vertaling) en het artikel over zelfbeheer 'als breekijzer in de stedelijke ommuring', zijn de moeite waard. In toekomstige nummers zullen thema's als misdaad en straf, ecologie, extreem rechts en zelfbestuur vanuit een libertaire invalshoek worden belicht.  

Helaas hangt er buiten dit themagedeelte toch vooral een anarchistische spruitjeslucht aan deze herboren De Vrije Socialist. Veel aandacht aan oudgedienden (Domela Nieuwenhuis natuurlijk) en ontwikkelingen in eigen kring. Maar goed, een ding is zeker: de Nederlandse `anarchistische' beweging heeft 'haar' blad terug. Of dit blad ook bij zal dragen aan het "doorbreken van de stuurloosheid van links", valt echter nog te bezien. 

Freek Kallenberg 

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1994