Naar archief

UIT: NN #146 van 14 oktober 1993

la rebellion se justifica!

Kraken in de Verenigde Staten Kraken is in de Verenigde Staten zo goed als onmogelijk. In de bestaande wetgeving worden huiseigenaren volledig beschermd en wordt kraken gecriminaliseerd (klinkt bekend!?). Een kraakbeweging zoals we die in Europa kennen bestaat in Amerika dan ook nauwelijks. Tegelijkertijd zijn er alleen in San Francisco al zo'n 30.000 mensen dakloos en waarschijnlijk een even groot aantal leegstaande panden. Een gespannen situatie die elk moment tot uitbarsting kan komen.

Hoewel je niet kunt spreken van een kraakbeweging wordt er in de Bay Area, een gebied in Noord Californi dat zich uitstrekt over San Francisco, Berkeley, Oakland en de omringende steden wel gekraakt. Zwervers en junkies nemen vaak hun intrek in leegstaande panden en daarnaast zijn er verschillende kraakgroepen actief. "Homes Not Jails" (Huizen geen Gevangenissen) is hiervan de meest actieve en succesvolle. Zij probeert daklozen te helpen door panden voor hen te kraken waarin ze kunnen wonen.

Hoewel ik het een belangrijke en noodzakelijk groep vind, wilde ik zelf liever praten met autonome individuen die kraken zien als een manier om een anarchistische gemeenschap op te bouwen en van daaruit de maatschappij te veranderen. Daarom ging ik op bezoek bij de Long Haul info-winkel in Berkeley. De mensen die hier werken zien kraken als een internationale politieke beweging en hebben contacten met krakers uit andere steden in de VS en Europa. Omdat kraken in Europa ook steeds moeilijker wordt, is solidariteit tussen anarchisten en krakers wereldwijd van groot belang.

Tijdens mijn bezoek aan de infowinkel liepen er voortdurend mensen in en uit die zich met het gesprek bemoeiden en antwoord gaven op mijn vragen. Een verslag van een warme, boeiende middag.

Kun je me wat vertellen over de juridische aspecten van kraken in de Bay Area?

Pablo: "Californi heeft op dit gebied zo'n beetje de strengste wetgeving van de VS. Dit komt door de manier waarop de eigendomswetten hier tot stand zijn gekomen. Na de MexicaansAmerikaans oorlog namen Mexicaanse (land-)arbeiders grote stukken land over. Er verrezen overal kleine stadjes bestaande uit zelfgemaakte huizen. Om dat tegen te gaan en om te zorgen dat alle eigendomsrechten in handen van de witte Amerikanen zouden komen, zijn alle wetten in Californi herschreven. De Mexicanen werden van hun land afgezet en kraken werd streng verboden.

"In Californi is het nu volkomen illegaal om te kraken. Je moet je er altijd van bewust zijn dat je in overtreding bent. Tenzij je tenminste een verbale overeenkomst hebt met de eigenaar dat je er tijdelijk mag wonen. Wel bestaat er een wet in Californi, genoemd 'Adverse Title', die zegt dat je aansprak kan maken op het huren of kopen van een huis als je dat voor tenminste 5 jaar hebt gekraakt. Maar dan moet je wel met rekeningen, post, verklaringen van buren of andere documenten kunnen aantonen dat je daar tenminste 5 jaar hebt gewoond. Het is natuurlijk een hele kunst om ergens 5 jaar 'illegaal' te wonen. En ook na deze 5 jaar blijft het heel moeilijk om aansprak te maken op huur of koop van het pand. In de meeste gevallen kun je alleen aansprak maken op gebruik. Maar dan nog kan de eigenaar een ontruimingsprocedure starten."

Wat gebeurt er als ze je in een gebouw aantreffen en je arresteren voor huisvredebreuk?

Pablo: "Wel, afhankelijk van je voorgeschiedenis, de exacte situatie en wat er gebeurt tijdens de ontruiming, ga je waarschijnlijk niet erg lang achter tralies. Meestal wordt je gedagvaard en na een paar uren, of in het slechtste geval na een paar dagen, weer vrij gelaten. Het is twijfelachtig, gezien de situatie in de Californische gevangenissen dat ze je langer dan een paar dagen vasthouden. Wanneer je voor moet komen weet ik niet precies wat er gebeurd. Voorzover ik weet geven ze geen strenge straffen voor huisvredebreuk. Ik ben een keer gearresteerd voor kraken en ik kreeg geen enkele straf."

Hoeveel kraakpanden denk je dat er in dit gebied zijn?

Em: "Dat is heel moeilijk te zeggen omdat het zo verborgen is. Groepen als Homes Not Jails proberen juist een open kraakbeweging te krijgen."

Adam: "Homes Not Jails heeft op dit moment 3 kraakpanden in San Francisco die voorlopig niet ontruimd zullen worden. Waarschijnlijk hebben ze er de laatste tijd nog meer gekraakt, maar deze 3 bestaan al lang. Homes Not Jails komt voor uit andere actiegroepen en bestaat ongeveer een jaar. Ze hebben twee strategien. De eerste is er op gericht mensen voor een langere tijd onder te brengen in een soort verborgen kraakpanden. Deze panden zijn niet volledig geheim, mensen hoeven niet in het midden van de nacht te komen en gaan, maar ze geven er ook niet teveel ruchtbaarheid aan. De andere strategie is het kraken als media-gebeurtenis. Deze kraken zijn gericht op het krijgen van publiciteit. Ze duren dan ook meestal niet lang, maar krijgen wel veel aandacht. Hierdoor komt kraken en het probleem van dakloze mensen `in the picture' te staan. Laatst is een gebouw op de hoek van Polk- en Sutterstraat gekraakt. Zo'n 400 mensen gingen er in optocht naar toe en namen het gebouw over. Ze kregen hierdoor veel aandacht."

Ik sprak onlangs met een paar krakers van Haight Street. Deze hadden een nogal negatieve houding ten opzichte van Homes Not Jails. Kunnen jullie dat verklaren?

Em: "Veel van de krakers die rond hangen op Haight Street hebben gewoon een 'negatieve houding' over alles. Dat is het deel van de kraakbeweging dat niet echt 'beweegt'. Ze drinken vooral veel. Ik heb vaak geprobeerd met ze te praten, maar ik kan hun ideen moeilijk begrijpen. Het lijkt erop alsof ze niet echt genteresseerd zijn in het verbeteren van de rechten van krakers, of het creren van woonruimte. Ze hebben een erg nihilistische houding. Laatste sprak ik n van hen in People's Park en hij zei dat hij een bloedhekel had aan politiek actieve mensen, 'cause they've all got their heads up their asses!' Ik was verbaasd: "Maar je kraakt, je alledaagse leven is een politiek statement," maar goed..."

Wat vinden jullie zelf van Homes Not Jails?

Adam: "Hoewel ik soms problemen heb met de manier waarop ze dingen doen, heb ik wel waardering voor ze. Ze doen immers veel, meer dan ik. De kraakbeweging waarin ik ben genteresseerd, zou echter anders georganiseerd zijn dan Homes Not Jails. Ik zou samen met een groep mensen serieus willen werken aan het opbouwen van een langdurige kraakbeweging. Dit betekent dat we panden kraken die we proberen lang vast te houden. Homes Not Jails is erg op de korte termijn gericht. Ze organiseren bijvoorbeeld bijeenkomsten waar je naar toe kunt gaan als je een huis nodig hebt. Het maakt hen niet uit wie er komt, ze kraken een huis en iedereen die aanwezig is kan daar dan gaan wonen. Natuurlijk is het belangrijk dat deze mensen zo snel mogelijk een dak boven hun hoofd krijgen, maar om een goede kraakgemeenschap op te bouwen is het niet realistisch om zo maar willekeurig mensen bij elkaar onder een dak te brengen. In veel van deze panden zijn een hoop problemen er is vaak een machtsstrijd aan de gang. Voor een langdurige woongemeenschap heb je een groep mensen nodig waarop je kunt vertrouwen."

Em: "Ik ben een keer naar een zo'n bijeenkomst geweest. Maar daar waren zo veel conflicten tussen de organisatoren dat ik het al snel had gezien. De bijeenkomsten worden ook echt 'geleid', al was men het dit keer niet met elkaar eens. Halverwege de bijeenkomst kwam er iemand binnen die zichzelf toen maar tot leider bombardeerde. Hij vond dat alles overnieuw moest worden gedaan. Ik dacht van "fuck that!", en ben weggegaan"

Wat voor soort mensen komen er terecht in de panden van Homes Not Jails?

Adam: "De mensen die naar de Homes Not Jails bijeenkomsten komen zijn waarschijnlijk anders dan de krakers van de East Bay (Oakland en Berkeley). Ze zijn niet zo politiek, radicaal, of punk. Het zijn meestal mensen die nog nooit van een kraakbeweging gehoord hebben. Ik zou ze willen omschrijven als 'street people', zwervers, weggelopen jongeren, etc. De organisatoren van Homes Not Jails zelf wonen bijna nooit in deze kraakpanden, maar in een gehuurde flat. Ze staan eigenlijk ver van de belevingswereld van dakloze mensen af."

David: "Er was in Oakland een andere groep die huizen bezette. Ze deden dit meer symbolisch en noemden zich 'Union of the Homeless People'. Ze werkten met dakloze gezinnen en individuen en probeerde autonome, zelf beheerde, woningen te creren, los van de door de gemeente gedomineerde sociale woningbouw. De groep bezette huizen die het eigendom waren van de overheid, meestal eensgezinswoningen. Ze wilden dat de regering de problemen onder ogen zou zien en hadden zelf duidelijke plannen en goede contacten met de regering en de buurt. Hierdoor waren ze al snel zeer succesvol. Tenslotte kregen ze een paar miljoen dollar subsidie om in Oakland appartementen te bouwen voor mensen met weinig geld. Op dit moment zijn ze niet meer politiek actief, maar steken al hun tijd in hun bouwprojecten."

In West Oakland is het onder huiseigenaren in de mode om gebouwen af te branden. Op dit moment loopt om deze reden een proces tegen zo'n eigenaar. Hij heeft een gebouw, dat door vrienden van Adam was gekraakt, in de fik gestoken terwijl ze nog binnen waren. West Oakland is een gebied dat economisch in het sloop zit. Wanneer je daar rond loopt zie je in elk blok tenminste n leeg huis, de helft daarvan is afgebrand. Deze huizen leveren de eigenaren niets op. Daarom branden ze ze liever plat en vangen geld van de verzekering, dan dat ze ze verhuren. Dan kunnen ze ook niet gekraakt worden. Ik vraag of de gemeente hier iets van af weet.

Pablo: "De gemeente is partij in dit hele gebeuren. Groepen en bedrijven in de stad die zich bezig houden met renovatie willen mensen uit sommige buurten verwijderen zo dat deze buurten gerenoveerd kunnen worden. Ze willen de buurt plat branden en het hele gebied opnieuw bouwen. Daarom is het voor de gemeente geen probleem als de eigenaar er alvast de fik insteekt. De grond waarop het huis staat is vaak meer waard dan het huis zelf. Dus wanneer ze een heel huizenblok kunnen neerleggen en daarop nieuwe huizen bouwen, verdienen ze een hoop geld. Dit is in West Oakland nu aan de gang."

Em: "Gezien de wetten die de gemeente nu heeft uitgevaardigd tegen bedelen en de wijze waarop de politie optreedt tegen mensen die in het park slapen, lijkt zij bezig met een groot schoonmaak, zo niet uitroeiing van een grote groep mensen: arme en dakloze mensen zonder mogelijkheden."

Wat voor soort mensen bezitten meestal de huizen die jullie kraken?

Michelle: "De meeste zijn in de handen van renovatie bedrijven, maar deze zijn eigenlijk weer in handen van de gemeente. Eigenlijk bezit de gemeente veel gebouwen. Ze laten de gebouwen verpauperen en zeggen: 'Hey! Er is te veel criminaliteit in deze buurt, laten we hem schoonmaken!'"

Pablo: "In de jaren zestig is er een beleid ontwikkeld door de 'Housing and Urban Development Department' van de federale regering, genoemd 'ruimtelijke deconcentratie'. Het kwam voort uit een rapport genoemd de 'Kearner Commission report on Civil Disturbances'. Volgens dit rapport kwamen de rellen uit de jaren zestig in de binnensteden voort uit de manier waarop de stad zich had ontwikkeld. Mensen zaten op elkaar gepakt in getto's waardoor ze effectief met elkaar konden communiceren: ze vormden een gemeenschap waaruit veel verzet voortkwam. De regering vond hiervoor een oplossing door complete buurten in chaos te laten vervallen: door drugs en brandstichting toe te staan. De politie en brandweer kwamen nooit meer naar dit soort buurten. Als de chaos compleet was kwam de gemeente met het aanbod gebouwen te kopen. Ze bood mensen geld als zij vertrokken naar verschillende sociale woningbouwprojecten elders in de stad. Op deze manier werden de mensen over verschillende gebieden verspreid zodat ze niet meer op elkaar gepakt bij elkaar woonden. Iedereen verliet het gebied en vervolgens konden de projectontwikkelaars aan een grootscheepse renovatie beginnen. De schoonmaakoperatie is voor de regering een groot succes, omdat het nu lijkt alsof armoede niet meer bestaat. Dat is natuurlijk niet waar, het is gewoon over de steden verspreid. Hierdoor is het niet zichtbaar en gemakkelijk te negeren."

Werd dit beleid zo openlijk verwoord in het rapport?

Pablo: "Ja, het stond er letterlijk op deze manier in. Het was ook een beetje een schandaal toen het uitkwam. In feite was het niet de bedoeling dat het openbaar werd, maar iemand die werkte bij het 'Department of Housing and Urban Development' vond dat het niet kon en heeft het openbaar gemaakt."

Gaat dit beleid nog steeds door?

Pablo: "In zekere zin wel. De grote schoonmaak is inmiddels al zover gevorderd dat ze het nu anders kunnen aanpakken. De hele operatie vond voornamelijk plaats in steden aan de Oostkust omdat de steden daar veel ouder zijn. Hier aan de Westkust kwamen pas in de jaren vijftig stedelijk gebieden tot ontwikkeling. Pas de laatste jaren komen gebieden als West Oakland voor een grote schoonmaak in aanmerking."

Wat is de relatie tussen kraken en dit soort ontwikkelingen?

Pablo: "Ik denk dat er een probleem ontstaat wanneer krakers die jong en wit zijn in dit soort buurten terecht komen. In New York, bijvoorbeeld, is de Lower East Side een voornamelijk Puerto Riciaanse buurt. Je vindt daar nu kraakpanden waar niemand Spaans spreekt, niemand heeft iets te maken met de lokale gemeenschap. De voornaamste inzet van de gemeentelijke schoonmaakactie is om de Puerto Ricianen eruit te krijgen. De Puerto Riciaanen vormen een hechte gemeenschap die op allerlei manieren probeert deze schoonmaakoperatie tegen te houden. Wanneer krakers zich in deze buurt vestigen raakt hij in de mode bij jonge, hippe mensen, voornamelijk kunstenaars. Deze twee groepen vervreemden al snel van elkaar. Dit hoeft natuurlijk niet, maar het gebeurt wel. Doordat zij geen deel uitmaken van de gemeenschap bevorderen ze ongewild dat de buurt uit elkaar valt. Vervolgens is het voor de gemeente makkelijker om het verzet tegen de grote schoonmaak te breken."

Wat zijn jullie plannen voor de toekomst?

Adam: "Het belangrijkste op dit moment is het zoeken naar geschikte gebouwen. Daarnaast contact leggen met andere mensen die genteresseerd zijn in kraken en proberen een kraakbeweging van de grond te krijgen."

Em: "Op dit moment zijn hiervoor zo'n 50 mensen te vinden. Mensen die nu politiek actief zijn binnen de anarchistische gemeenschap. We gaan nu verder met deze kleine groep en verwachten dat meer mensen zich zullen aansluiten wanneer we wat succes hebben."

Denk je dat er een kans bestaat dat de wetten tegen kraken verzacht worden?

Adam: "Ik weet het niet. Ik heb weinig hoop op verandering op dit gebied gezien de vele negatieve ervaringen tot nu toe. Grondeigendom is Californi's belangrijkste economische bron."

Pablo: "Het enige wat deze situatie zou kunnen veranderen is dat mensen met gebruik van geweld panden proberen te behouden."

Stacy

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1993