Naar archief

UIT: NN #145 van 30 september 1993  

Een heerlijk mini-maal bij de soos 

Op Prinsjesdag 1993 organiseerde de Werklozen Belangen Vereniging Amsterdam en de Vereniging Bijstandsbond Amsterdam een galgemaal bij het rayonkantoor van de sociale dienst aan de Herengracht in Amsterdam. Dit als protest tegen de afbraak van het sociale zekerheidsstelsel. Tevens werd een brochure gepresenteerd met tips over hoe mensen met een minimuminkomen met creatieve oplossingen ondanks alles het hoofd boven water kunnen houden in een maatschappij, waarin het recht van de sterkste zal gelden. Een lichtelijk benevelde initiatiefnemer gunt je een blik in de keuken van de WBVA. Het woord is aan Jacques.

"Ik wist niet dat een enkel woord zo'n heilzame uitwerking op een mens kon hebben. Voor mij bestaat zo'n woord. De hele dag ben je bezig om de laatste puntjes op de i te zetten, je wilt niets aan het toeval overlaten. Tegelijkertijd weet je dat dat haast onmogelijk is. Maar toch wil je dat de gang van zaken rond dat verrekte galgemaal op wieltjes verloopt.  

Het galgemaal, dat eerst slechts diende ter omlijsting van de presentatie van de brochure 'Bijten op een houtje of blaffen naar een ambtenaar' is een eigen leven gaan leiden. Ondanks een uitgebreide bespreking van de brochure elders in dit nummer toch een paar opmerkingen hierover. Het boekje gaat over de praktijken van de controlerende sociale dienst en geeft je tips om de controles met zo weinig mogelijk kleerscheuren te doorstaan. Want in de bijstand is het, aldus de schrijvers, goed mogelijk dat maken, de laatste hand te leggen aan het persbericht, bedenken wie er een persbericht moet krijgen.  

Plotseling lichte paniek. Nog steeds geen oplossing voor het champagnevraagstuk (het leven is zwaar voor minima, nietwaar?). Het galgemaal is immers niet zomaar een etentje. Het is een luxemaaltijd gemaakt door de meest gerenommeerde koks en kokkinnen die de beweging in huis heeft. Een greep uit de menukaart: fricandeau in Bérnaisesaus à la Jeroen, kalkoen in Egbertsaus en een heuse Ida Tempeschotel, vooraf gegaan door een zalmsalade, palingsalade en een vegetarische salade. Als nagerecht zijn de volgende desserts bedacht om eventuele van streek geraakte magen weer in een gezond evenwicht te brengen: vlierbessen in chocolade dessert à la Kok, Lubberiaanse vingers in sinaasappel en fromages à la Révolution.  

Zoals gezegd een luxe maaltijd bedoeld om afscheid te nemen van de verzorgingsstaat. Een galgemaal, dat vroeger gebruikelijk was bij een ophanging en waarbij het slachtoffer nog eenmaal de gelegenheid kreeg door middel van een uitgebreide maaltijd te genieten van het leven. Zoals we kunnen lezen in het mobilisatie­pamflet, dat helaas in een beperkte oplage verspreid is om het voortijdige uitlekken van de actie te voorkomen. Bij een galgemaal hoorde en hoort nog steeds champagne. Maar niet in plastic bekertjes.  

Gelukkig biedt een horecaverhuurbedrijf uitkomst en zijn we een half uurtje later in het trotse bezit van champagneflûtes en is dat probleem opgelost. De champagne moet het ons draaglijker maken dat oude tijden gaan herleven, oude tijden waarin de armenwet die in 1965 werd afgeschaft zal terugkeren (Mijn god is dat slechts 28 jaar geleden?). Een afscheid van een tijd, waarin alle uitkeringsgerechtigden nog net voldoende te eten hadden, maar meer ook niet. Zelfs voldoende te vreten wordt ons niet gegund. Nou ja, als ze ons de kaas niet op het brood gunnen, dan moet het maar op een revolutionaire nieuwe wijze binnengehaald worden. Zo, zijn alle kantoorwerkzaamheden ten behoeve van de actie nu verricht en kunnen wij nu naar de kookploeg om gezamenlijk iets te eten?  

Nee dus. De persberichten moeten nog in de enveloppen. Dit biedt mij de gelegenheid om het persbericht, waaraan door de bewegingsideoloog veel tijd is besteed, voor de zoveelste keer nog eventjes in te zien. Nou vooruit dan maar, jullie lezers mogen over mijn schouder meekijken. "Politici falen in het uitdenken van oplossingen, hoewel die voortdurend vanuit de samenleving worden aangedragen." Ja, dat klinkt goed. "Het akkoord tussen de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en Wallage, waarbij je je hele doopceel moet lichten voor de ambtenaar en alleen met zijn/haar toestemming dingen mag doen, zal die bureaucratische belemmeringen alleen maar versterken."  

Tjongejonge, dat ziet er prima uit! "Hoe je leeft en wat je ermee doet wordt dan niet meer bepaald door het geld wat je ermee verdient, maar door hoe zinnig, nodig, leuk en leerzaam je het vindt." Mooi werk, daar zullen van op kijken. Die eisen waar we voor staan mogen er ook wezen: "Tegen de sollicitatieplicht. Tegen het arbeidsethos; de moraal dat een mens slechts respect verdient om wat hij/zij doet, waarbij alleen betaalde arbeid telt. Voor gelijke verdeling van verzorgend en huishoudelijk werk over mannen en vrouwen. Voor een gelijke deelname van vrouwen en zwarte mensen in alle maatschappelijke sectoren. Voor een gegarandeerd individueel leefbaar inkomen."

Fantastisch. Zo nu weten jullie ook waar de WBVA en de VBA zo ongeveer voor staan. Maar nu terug naar waar ik was gebleven. Met een vieze smaak van het postzegels plakken ga ik naar de kookploeg toe. Een stout idee komt bij mij op. Maar gelukkig ben ik niet de enige. Bij een inderhaast gehaalde Chinese rijsttafel wordt de eerste champagnefles ontkurkt. Voor morgen zijn er nog maar 19 over. Helaas maar waar.  

Ach lieve lezers, schuldig voelde ik me wel, maar die vieze smaak was het ook niet helemaal. Tijdens de rijsttafel wordt een inventarisatie gemaakt hoe ver te kookploeg is en wat er nog gedaan moest worden. Dat blijkt nog een hoop te zijn. Dus wat doe je in zo'n geval. Je helpt gewoon mee. Dus even later zit ik helemaal bedolven onder de peterselie, tomaten en andere ingrediënten die je nodig hebt om een haute cuisine te fabriceren. Er komt schot in de zaak. De ene schotel na de andere verdwijnt in de koelkast. Bij het zien van zulke lekkere, maar oh zo grote hoeveelheden, begin ik me langzamerhand af te vragen hoe dit allemaal van het voorverzameladres naar de Herengracht vervoerd moet worden.  

Tegelijkertijd komen andere vragen bij me op, zoals hoe de opkomst zal zijn? Vijftig mensen is het streefgetal. Is de actie niet uitgelekt? Hopelijk zien ze ons niet aankomen, waardoor ze nog kans zien om vlak voor onze neuzen het zooitje te sluiten. En als we binnen zijn, kunnen we dan ongestoord eten? Of is het jachtseizoen à la Van der Zwan op potentiële steunfraudeurs reeds geopend?  

Nou, ik zal jullie maar niet langer in het ongewisse laten. Die ochtend om negen uur arriveren reeds de eerste mensen op het voorverzameladres. En er komen steeds meer. Tegen tienen zijn er zo'n vijftig mensen aanwezig. Ziezo, het transportprobleem is opgelost. Het is een machtig mooi gezicht om vijftig steuntrekkers, gewapend met schotels salades, kalkoenen, fricandeau's, desserts, tafels, stoelen, spandoeken door het duurdere stuk Amsterdam te zien lopen. Een stukje Amsterdam, waar je als steuntrekker slechts als kraker een woning kunt betrekken. De volgende hindernis is ook vlot genomen.  

Ongezien naderen we de Herengracht. Binnen een mum van tijd zijn we binnen. Zo nu vlot naar de balie om het een en ander uit te leggen wat er gaat gebeuren. En jawel, daar staat ze weer in vol ornaat, de portiersdame, die denkt dat ze na de volgende verkiezingen de toekomstige minister-presidente zal zijn. (Het hoofd van het rayonkantoor Herengracht zou er goed aan doen om haar in de VUT te stoppen. Een cursus cliëntvriendelijk omgaan lijkt mij weggegooid geld).  

Maar door het overdonderend karakter van de actie is deze hindernis ook genomen. Binnen een mum van tijd staan de tafels gedekt en heeft iedereen een zitplaats. De eerste champagnekurken vliegen door de ruimte, gevolgd door de verbaasde gezichten van toegestroomde ambtenaren, die niet weten wat hun overkomt. Bezoekers krijgen eten en champagne aangeboden. Steuntrekkers, die opgeroepen worden voor een gesprek (of verhoor?) verdwijnen onder luide toejuichingen in de zweetkamertjes en worden uitgebreid gevraagd of alles naar wens verliep.  

Plotseling herkent een van de deelnemers aan het galgemaal een vriend, die zo te zien niet geradbraakt uit een van de vele zweetkamertjes komt. Binnen de kortste keren geniet hij zichtbaar van al dat overvloedige, dat we binnenkort zullen missen.  

Ondertussen is dan het grote moment aangeboden en wordt de brochure aangeboden aan een vrouw, die al 23 jaar in de bijstand zit. Na de brochure in ontvangst genomen te hebben, stelt een journalist haar de vraag of ze wel blij is met zo'n brochure, waarin ze wordt opgeroepen te frauderen. Het antwoord is simpel, maar moet onthutsend zijn voor eventuele grootwildjagers op steunfraudeurs. Ja, ze is blij, deze brochure bevat fraudetips, al noemt zij het liever 'naar creatieve oplossingen zoeken'. Maar als dat de enige manier is om een zelfbepaald leven te voeren, dan moet het maar.  

En zo is het maar net. Plotseling komen ook nog twee obers binnen van het theater Tender. Zie je wel, er ontbreekt dus een puntje op de i. Zij waren te laat en wisten de weg niet. Desondanks gaan zij voortvarend van start en schenken de resterende champagne in. Onder het genot van een sigaar zit iedereen na te keuvelen. Het wordt tijd dat we de boel inpakken en vertrekken. Binnen vijf minuten is alles op de bakfietsen geladen en verdwijnen we.  

We kunnen terugzien op een leuke en geslaagde actie. Maar ja, dat weet ik natuurlijk niet om twee uur 's nachts. Ik loopt alles nog eens na of ik niets bent vergeten. Er schiet me niets meer te binnen. En plotseling klinkt daar het verlossende, heilzame woord "kappen".  

Met vriendelijke groet,  

Jacques
Werklozen Belangen Vereniging Amsterdam

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1993