UIT: NN #139 van 24 juni 1993       

Jongerenvrijstaat pampus 

Op vrijdag 18 juni bestormt een groep van 70 jongeren het eiland Pampus in de nabijheid van Amsterdam. Men roept met deze actie de 'Onafhankelijke Jongerenvrijstaat Pampus' uit. De bezetting duurt nog geen 12 uur. De jongeren richten de vrijstaat op, omdat zij van mening zijn dat de huidige regering hen niet serieus neemt en uit protest tegen de bezuinigingsplannen. 

Op donderdagavond 17 juni om 23 uur is het zover. Rond de zeventig jongeren verzamelen ergens in Amsterdam om volgens plan de Nederlandse samenleving achter zich te laten om een nieuwe staat, waar andere regels zullen gaan gelden, op te richten. Op naar eiland Pampus, de nog nieuw uit te roepen jongerenvrijstaat.  

De groep gaat naar de achterkant van het Centraal Station waar twee vrachtschepen klaarliggen. Eén om hen te vervoeren naar het eiland Pampus om ter plaatse de haven te blokkeren, een ander die de komende dagen als pendeldienst zal gaan fungeren tussen het vaste land en vrijstaat Pampus. Nadat een ieder een plekje heeft gevonden in het laadruim, worden de trossen losgegooid en vaart schip Valentijn richting Oranjesluizen.  

Daar wordt voorlopig afgemeerd. Journalisten komen aan boord, evenals de actiekookploeg Rampenplan. Vrijdagochtend rond zessen vaart de boot dan eindelijk richting Pampus. De sfeer is goed en zonder al teveel weemoed nemen de jongeren afscheid van de Nederlandse kust die steeds verder uit het zicht verdwijnt. Rond half acht komt Pampus in zicht. Het aanmeren duurt wel even en in de tussentijd heeft de beheerder van Pampus de boot al in de smiezen en staat hij de jongeren op te wachten.  

Een afvaardiging van de actievoerders legt contact met de beheerder. Zij vertellen hem over het verloop en doel van de actie en hopen daarmee te bereiken dat hij de jongeren zal gedogen en z'n medewerking verleent. Ook bieden de jongeren hun diensten aan. Zo kunnen zij bijvoorbeeld helpen met de renovatie van het fort of andere klussen opknappen. De beheerder reageert echter woedend; hij dreigt zelfs z'n honden te zullen loslaten. Hij neemt onmiddellijk contact op met de politie en gaat vervolgens aan vaste wal om z'n `vrienden' op te halen.  

Ondertussen hebben de jongeren de vrijstaat opgericht. 'Het kabinet lanceert de meest onbegrijpelijke plannen met betrekking tot de jongereninkomens, verwijst daarbij naar een falend JWG beleid, bezuinigt voortdurend op onderwijs en legt prioriteiten waar ze niet thuis horen. Dit alles zonder hierover met jongeren te overleggen. Deze regering gaat zelfs zover dat vreedzaam demonstrerende jongeren uit elkaar geslagen worden in de hoop iets van het jongerenverzet te breken', zo staat het geschreven in de oprichtingsverklaring van de jongerenvrijstaat.  

Ook keren de actievoerende jongeren zich tegen het seksisme en racisme in Nederland en tegen het huidige milieu-, en vluchtelingenbeleid. Alles bij elkaar reden genoeg om de huidige Nederlandse samenleving te verlaten en op Pampus een nieuwe staat te stichten waar wél aandacht is voor Nederlandse jongeren en andere niet dominante groepen in de samenleving. Een staat waar met elkaar wordt samengeleefd volgens het principe "vrijheid, gelijkheid, en mensschap".  

Middels brieven, verklaringen en de Pampusbode werden de regering en de koningin op de hoogte gesteld van de nieuwe jongerenvrijstaat, tevens wordt er een EG-lidmaatschap aangevraagd. De bedoeling is om de vrijstaat in ieder geval tot en met zondag te behouden (een programma voor het hele weekeinde lag klaar), maar dat wordt de jongeren onmogelijk gemaakt.  

Niet alleen de beheerder doet moeilijk, het eiland blijkt zaterdag ook nog eens verhuurd te zijn aan het autobedrijf Nissan voor een personeelsfeest. Als dat feest vanwege de jongerenactie geen doorgang zal kunnen vinden, dan verhaalt de beheerder dat op de actievoerders. De jongeren reageren teleurgesteld en zijn niet echt voorbereid op zoveel tegenspoed. De rijkswaterpolitie is ondertussen gearriveerd. Zij meren hun boot af naast de Valentijn, een aantal agenten komt op het eiland. De bezetters roepen met spoed een vergadering uit.  

Er ontstaat nu verdeeldheid in de aanvankelijk zo eensgezinde groep: blijven of weggaan? Er wordt voorgesteld om een ander eiland te gaan bezetten, hetgeen afgesproken wordt. Maar eenmaal terug op het schip blijkt de waterpolitie alleen bereid te zijn om schip Valentijn terug te begeleiden naar de havens van Amsterdam. De schipper wordt gedwongen onder druk van juridische maatregelen de trossen los te gooien. Een groep van 17 jongeren ging hier niet mee akkoord. Zij willen niet terug naar Amsterdam en verlaten alsnog de boot. Deze groep trekt zich terug in fort Pampus, ditmaal zonder eten, drinken, slaapzakken of wat voor faciliteiten dan ook. Alles is op de boot achtergebleven.  

De politie vertelt de achtergebleven groep dat burgemeester Smith van de gemeente Muiden bereid is om hen op te komen zoeken. De burgemeester stelt zich niet onvriendelijk op, dringt erop aan dat de jongeren het eiland zouden verlaten. Ze kunnen met de politieboot mee en hij biedt de jongeren een 'ander gezellig weekeinde' op Pampus aan. Maar een gezellig weekeinde is niet datgene wat de jongeren willen. Het gesprek wordt afgebroken en opnieuw wordt er vergaderd. Het is duidelijk dat een voortzetting van de bezetting heel moeilijk zal gaan worden, zonder faciliteiten e.d. Het is koud en regenachtig weer.  

Bij de gemeente Muiden wordt op faciliteiten aangedrongen, maar de jongeren wordt niets toegezegd. Hierop besluit de groep de bezetting op te heffen en laat zich terugvaren in de politieboot naar Amsterdam. Maar het idee van een jongerenvrijstaat is volgens eigen zeggen niet geheel van de baan, 'wacht de nieuwe plannen maar af!' Rond 18 uur is de bezettingsactie beëindigd, het einde van de vrijstaat Pampus een voldongen feit. In het land verklaarden jongerenorganisaties en groepen zich solidair met de Pampus Vrijstaat-actievoerders. Zij riepen binnen hun kantoren/huizen etc. ook de vrijstaat uit. (Anita)