Naar archief

UIT: NN #137 van 27 mei 1993   

HEKSERIJ 

Wicca, oftewel hekserij, wordt ook wel de Oude Religie van het Westen genoemd; het is gebaseerd op de religieuze praktijk van onze heidense voorouders. De moderne hekserij wortelt eigenlijk in drie grote tradities: de oorspronkelijke vruchtbaarheidscultus, de occulte traditie in het algemeen en de heidense mysteriën, waarvan de occulte traditie in zekere zin een weerspiegeling is. Gozewina is reeds tien jaar bezig met hekserij. Ze voelt zich aangetrokken tot de spirituele kanten van Wicca, maar ziet ook een link met haar meer politieke activiteiten. "Voor mij is Wicca een manier, van leven waarin je elkaar respecteert, waarin je in kleine groepjes werkt die allemaal autonoom zijn en elkaar ook respecteren in hun verschillen." 

Als religie geeft Wicca een variant van wat alle religies bieden: een levensfilosofie, een besef van de plaats van de mensheid in de kosmos, en een vorm van eredienst waardoor de mens kan deelhebben aan het mysterie van levenskracht. Magie vormt een integraal onderdeel van Wicca. Wicca gelooft dat mannen en vrouwen krachten in zich hebben die men 'paranormaal' noemt. Je zou eenvoudigweg kunnen zeggen dat als deze krachten actief worden gebruikt om dingen te laten gebeuren, dit 'magie' is. 

De overheersende religie in het Westen, het Christendom heeft magische praktijken, en dus hekserij altijd onderdrukt. Dit heeft onder andere te maken met het feit dat volgens het Christendom het goddelijke alleen door God gekend kan worden. 

Ik vroeg Gozewina hoe zij met hekserij in aanraking is gekomen?

Gozewina: "Ik las veel kinderboeken over heksen. Dat vond ik heel leuk en toen ik een jaar of twaalf was, las ik een keer in één of ander stom blaadje iets waaruit bleek dat heksen echt bestaan. Toen heb ik daar naartoe geschreven, kreeg antwoord en ben later ook met levende heksen in contact gekomen." 

Wat interesseerde je in hekserij?

"In het begin was ik vooral geïnteresseerd in de magische kanten, en het meer formele: die kleur hoort bij die dag en bij die aartsengel en zo. En de gedachte dat de wereld allerlei geheimen in zich draagt waar je achter kunt komen, die je kunt ontraadselen. Later ben ik meer geïnteresseerd geraakt in de hele manier van denken en voelen, voor zover je onderscheid tussen die twee kan maken." 

Gozewina werkt als heks alleen, maar de meeste heksen werken in kleine groepen die covens worden genoemd. Deze covens worden geleid door een Hogepriesteres, meestal samen met een partner. Deze Hogepriesteres vormt het hoogste gezag; er is geen nationaal of internationaal gezag. De covens werken ook volkomen autonoom. Overigens bestaan er ook mannelijke heksen en zijn de covens gemengd. Er bestaan verschillende tradities binnen de hekserij maar de vrijheid in interpretatie en invulling is zo groot, dat er geen twee covens gelijk zijn. 

Wicca verleent geen toegang tot een gemeente van volgelingen, maar inwijding In het priesterschap van de mysteriën. Het is geen religie die zich naar buiten richt, geen exoterische religie voor de massa. Het is een spirituele discipline, waarin het ontwikkelen van zelfkennis en begrip heel belangrijk zijn. Het idee is om met die kennis de spirituele groei van anderen te vergemakkelijken. 

Zie jij hekserij als een religie?

"Dat hangt ervan af wat je onder religie verstaat. Ik noem het wel religieus: het is een bepaalde manier van zin geven aan wat je meemaakt en aan wat je doet. Ik vat goden niet op als los van mensen staande wezens maar als uitdrukking van bepaalde mogelijkheden die in de loop der tijd een menselijke vorm hebben gekregen." 

Wicca gelooft niet dat er maar één manier is om je God voor te stellen: ze vereren de verpersoonlijking van het mannelijke en het vrouwelijke principe, de God en de Godin, in de wetenschap dat alle Godinnen verschillende aspecten' zijn van de ene Godin. 

Hoewel diverse godsbeelden tot ontwikkeling kwamen, zijn er door de eeuwen heen en in verschillende culturen bepaalde voorstellingen ontstaan die door C. Jung archetypen worden genoemd. In Wicca wordt met deze goddelijke archetypen contact gemaakt door middel van het ritueel, en in oude heidense mythen die volgens Wicca eeuwige waarheden bevatten over de mens en de wereld waarin wij leven. 

Op de heksenkalender staan drie soorten feesten;

de landbouwfeesten, de zonnefeesten en de maanfeesten. De oorspronkelijke landbouwfeesten herinneren aan het zaaien, de geboorte, de volheid van het gewas en het oogsten daarvan, en de dood of rust van de akker. De zonnefeesten zijn het midwinter-, midzomer-, en het lentefeest. De maanfeesten spelen zich af in de nacht van de volle maan. Het vieren van de feesten is een belangrijk onderdeel van Wicca. Gozewina viert ook deze jaarfeesten. 

Waaruit blijkt in het dagelijks leven dat jij heks bent?

Gozewina: "Ondere andere daaruit dat ik de jaarfeesten in acht neem. Wat ik dan doe verschilt per keer, of ik bezoek heb of niet, dat soort dingen. Als er mensen zijn die zich niet met hekserij bezig houden, dan komt het vieren van een feest bij mij vooral tot uitdrukking in mijn keuze voor een bepaalde wijn of voedsel, of dat de kamer op een bepaalde manier versierd is. Als er niemand is, dan doe ik een klein ritueel." 

Daar wordt heel vaak een altaar bij gebruikt, niet waar?

"Ja, dat kan van alles zijn. Bij mij is dat een houten krukje. Daar leg ik een doek overheen omdat het krukje nogal afgebladderd is. Daarop zet ik dan een beeldje van de godin, een kaars en andere dingen die ik denk nodig te hebben." 

Is dat een godin of een specifieke godin?

"Dat maakt op zich niet uit, ik ga ervan uit dat alle godinnen in eerste instantie godin zijn." 

Kun je een voorbeeld noemen van zo'n ritueel?

"Iemand die bijvoorbeeld graag een vaste vriendin wil, daarvoor zou ik een ritueel kunnen doen opdat 'ie zich daar niet vervelend onder voelt. Of een ritueel waardoor die persoon zich openstelt voor leuke contacten. Daar kun je dus een ritueel voor bedenken of je maakt een talisman voor die persoon. Bij het maken van een talisman kun je bedenken wat voor steen, wat voor plant of wat voor kleur of geur hoort bij zelfvertrouwen of ontspannen zijn. En dat soort dingen kun je allemaal bij elkaar in een zakje doen bijvoorbeeld." 

Zijn daar regels voor, welke plant of kleur bij welk gevoel hoort?

"Daar bestaan allemaal tabellen voor, die heel oud zijn. Je kunt ook op je intuïtie afgaan. Verder zijn daar geen regels voor, behalve dat je 't alleen doet als iemand er zelf om vraagt. De algemene regel van Wicca is: 'Doe wat je wilt, mits het niemand schaadt'." 

Eén van de belangrijkste hulpmiddelen die heksen ter beschikking staan om situaties en problemen te leren doorzien, is divinatie. Divinatie is, door gebruik te maken van bepaalde hulpmiddelen in contact komen met de achterliggende krachten die hebben geleid tot de situatie zoals die nu bestaat. Dit kan gedaan worden met de pendel, met de tarot kaarten, met een kristallen bol of een zwarte spiegel, enzovoorts. 

Kun jij nou toveren, zoals heksen in sprookjes die door middel van rituelen of toverspreuken iets voor elkaar krijgen?

Gozewina: "Een echt hard bewijs kun je daar nooit voor krijgen. Het gebeurt wel dat als ik iets graag wil en er een speciaal ritueel voor aanwend, dat 't dan ook zo uitkomt." 

Zwarte magie, heeft dat iets te maken met hekserij?

"Zwarte magie is erop gericht iemand schade te berokkenen en dus onverenigbaar met de algemene leefregel van Wicca." 

In de moderne hekserij gelooft men dat ieder dogma een individuele ontwikkelingsweg afsnijdt en iemand de kans ontneemt om zelf inzichten te verwerven. In sommige politieke stromingen vinden . we dit ook terug, althans: in theorie. 

Heeft Wicca voor jou iets met politiek te maken?

"Ja. Voor mij Is Wicca een manier van leven waarin je elkaar respecteert, waarin je in kleine groepjes werkt die allemaal autonoom zijn en ook elkaar respecteren in hun verschillen. En dat lijkt mij ook iets om in de maatschappij te respecteren." 

In mei wordt jaarlijks een zgn. heksennacht gehouden, een demonstratie waarin vrouwen de straat terugeisen. Heeft dat iets te maken met de hekserij waar jij je mee bezighoudt?

"Nee. Ik kan wel bedenken waarom het voor mij wel wat met elkaar te maken heeft. Die heksennacht is voor vrouwen om aan te geven dat onze lichamen van onszelf zijn, dat wij daarmee kunnen doen wat we zelf willen. Dat vind ik ook voor heksen een belangrijk iets. Daar komt natuurlijk bij dat het niet alleen je lichaam is waarmee je moet kunnen doen wat je wilt, maar ook je gedachten en je hele leven. Sowieso worden vrouwen binnen de hekserij meer gewaardeerd dan 'gewoon' is in onze maatschappij." 

Hoe reageren mensen uit de politieke hoek op jouw activiteiten als heks?

"Ik vertel het pas als ik het idee heb dat iemand er niet afwijzend tegenover staat. Ze reageren verschillend: sommige zeggen 'dat moet je zelf weten, mij interesseert het niet'. Anderen vinden het een beetje griezelig, die hebben allemaal verhalen gehoord over heksengroeperingen die erg hiërarchisch zijn ingesteld of waar allerlei onethische dingen zouden gebeuren en willen dan even weten of ik daar niet toevallig in verzeild ben geraakt. Weer anderen, vooral vrouwen vinden het wel interessant, willen er wel eens meer van weten. Maar ik heb niet de indruk dat veel mensen er echt iets mee doen. De meeste lezen er wat over, vinden het wel interessant, hebben er wel sympathie voor maar gaan er niet echt mee aan de slag. Het is gewoon niet voor iedereen weggelegd." 

Binnen de hekserij wordt veel gebruik gemaakt van oude kennis. Er wordt soms gebruik gemaakt van runen, omdat het runenschrift ook in onze contreien werd gebruikt. Ook door allerlei extreem-rechtse groeperingen worden deze symbolen gebruikt. 

Sommige symbolen worden zowel door heksen als door nazi's gebruikt; wat vind jij daarvan?

"Ik vind dat je niet kan spreken van hetzelfde symbool. Uiteindelijk gaat 't om de manier waarop je een symbool gebruikt. Bijvoorbeeld de odal-rune: als je die gebruikt voor een talisman, voor iets dat goed voor iemand doet, gebruik je dat symbool op een heel andere manier dan iemand die bij de Vikingjeugd zit en 't op z'n spandoek zet. Ik vind wel dat je als heks bewust moet zijn van het feit dat bepaalde symbolen vervelende associaties met zich meebrengen. Ikzelf trek daar de consequentie uit dat ik die symbolen vermijd. 

Helène 

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1993