Naar archief

NN #136 van 13 mei 1993   

Neonazi proces en relletjes in Ljouwert 

Donderdag 29 april jl. was een hete dag in de Friese hoofdstad. En niet alleen vanwege de zonnige weersomstandigheden. Op die dag kwam de neonazi Gerrit Fokke Gerritsma voor bij de Leeuwarder arrondissementsrechtbank. Over hem en de organisatie rondom hem, het Aktiefront Nationale Socialisten (ANS), is in NN al vaak geschreven. O.a. in de nummers 104, 116/117, 125/126 en 129. De gebeurtenissen rond het proces van 'Gekke Gerritje' maken nog eens duidelijk met wat voor club samenleving en antifascistes te schaften hebben. 

Al geruime tijd was in antifa-kringen bekend dat de 21-jarige fascist Gerrit Fokke Gerritsma uit Bolsward op 29 april zou moeten voorkomen. Hij zat, na op 23 januari een plaatsgenoot levensgevaarlijk met een pistoolschot in de nek te hebben verwond, gevangen in het Huis van Bewaring te Hoogeveen. 

Ook bekend was dat G.'s mede-nazis "hem niet in de steek zullen laten", omdat hij zich "uit puur noodweer heeft moeten verdedigen tegen drie tegenstanders die hem op een laffe manier zonder enige aanleiding aanvielen". Aldus een pamflet van de zgn. 'SA Storm Enschede', waarin werd opgeroepen naar Leeuwarden te komen, om "een kameraad die de confrontatie met het Roodfront niet uit de weg ging" te steunen. 

In tegenstelling tot eerdere keuzes, werd een week voor het proces door antifascisten/s uit de regio alsnog besloten ook een demonstratie op poten te zetten. Vanuit de idee dat je een groep fascisten niet ongestoord door enige openlijke tegenstand door je stad moet laten lopen, werden voor de organisatie alle zeilen bijgezet. In zeer korte tijd werd, de onduidelijkheid naar antifa-groepen elders ten spijt, toch het nodige werk verzet.  

De demo werd door een aantal plaatselijke groepen ondersteund, aangevraagd en toegestaan. In de dagen voorafgaand aan de betoging en het proces verschenen in de lokale pers, volledig uit den duim gezogen, berichten als zou de politie "ongeregeldheden tussen extreem-links en -rechts verwachten". Van een geheel ander kaliber was de, later teruggefloten, mededeling van een Leeuwarder agent van de Politie Inlichtingen Dienst (PID), dat hij liever alleen antifascistes/n op de proces-tribune had. 

De demonstratie 

Het beloofde een schitterende dag te worden. In de heter wordende middagzon verzamelden zich voor het station de eerste demonstranten, nauwlettend in de gaten gehouden door de bereden smeris die speciaal voor de gelegenheid uit Groningen was overgekomen. Op wat gestress van de geüniformeerde ordehandhavers (inbeslagname van een vlag, filmregistratie vanuit een auto) na, bleef het rustig.  

Tegen half een zette de stoet zich in beweging; flink gegroeid tot zo'n 500 mensen, waaronder vele jongeren, mensen van kleur, buurtbewoners/sters en complete klassen scholieren die speciaal voor de actie vrij hadden gekregen! Achter het spandoek "Wij willen leven zonder staats- en ander fascisme" trok de vele leuzen roepende betoging de binnenstad in. Van het hopelijk begrepen "Kopen, kopen, vreten, vreten, zijn jullie Rostock al vergeten?", via het bekende "Racisme. Fascisme, Moord, Moord, Moord!" tot het niets aan onduidelijkheid te wensen over te laten "Leeuwarden weest paraat, sla de nazi's van de straat!".  

Zoals gezegd was de bereden begeleiding van buiten de stad, hetgeen in de aardige situatie resulteerde dat de demo grotendeels politievrij door de straten trok, verkeerd als zij telkens afsloegen. Met enkele onduidelijke onderbrekingen kwam de betoging aan bij het gerechtsgebouw. Alwaar kort voor onze komst de overvloedig aanwezige politie voor het eerst in actie was gekomen. 

Op aandringen van omstanders/sters werd een groep van 9 nazi's opgepakt. Deze groep (mannen tussen de 19 en 36 jaar afkomstig uit Groningen, Roosendaal, Eelde, Tilburg, Breda en Vught) kon ongestoord deels gehelmd en gebivakmutst, voorzien van spandoek, hakenkruisarmbanden en bewapend met koevoeten, priemen, ijzeren pijpen e.d., al hitlergroetend, naar het gerechtsgebouw marcheren. De negen fascisten, waaronder naar alle waarschijnlijkheid ook Eite Homan, moeten op 5 juli om 9 uur bij de rechtbank in Leeuwarden verschijnen. 

De omgeving van de rechtbank was inmiddels hermetisch afgesloten met ME, bepantserde robottypes en beveiliging. Zij hadden dan ook een bedreigend uitzicht; terwijl achter hun het proces tegen een berucht en gewelddadig neonazi begint (waarover later meer), staat voor ze een aangroeiende menigte van een paar duizend antifascistische betogers/sters (inclusief duidelijk sympathiserend winkelend publiek). Een mooi gezicht. 

Het proces binnen duurt uren en er verandert weinig, totdat de gespannen zenuwen van de lage tolerantiegrens der wetsdienaren het begeven. Naar aanleiding van een onbeduidend voorval (jongen raakt met vinger klem tussen politiebusjedeur) volgen een aantal grove charges, worden mensen weggeslagen en gebeten, en uiteindelijk vijf om absurde redenen opgepakt. Eens te meer wordt de noodzaak van een onafhankelijke en krachtige antifascistische beweging duidelijk, in het besef dat strijd tegen fascisme in al haar aspecten heel iets anders is dan het handhaven van de openbare orde. 

Het uitgedeelde pamflet 

"Vandaag staat in het gerechtsgebouw in Leeuwarden de neonazi Gerrit Fokke Gerritsma terecht. Op 23 januari jl. schoot hij in zijn woonplaats Bolsward een man een kogel door de keel. De man had hem aangesproken op zijn fascistische uitspraken. Gaat het hier om een incident? Nee! Gerritsma is actief lid van het Aktiefront Nationale Socialisten (ANS). 

Het ANS is een groep van geharde neonazi's die internationaal georganiseerd zijn. Zij willen een fascistische staat stichten waarbij Nederland opgaat in een groot Duits rijk. In deze staat is geen plaats voor joden, buitenlanders en andere mensen die van hun ideaalbeeld afwijken. Het ANS ziet geweld als een aanvaardbare methode om haar doelen te bereiken. Alleen al in Leeuwarden heeft het ANS het afgelopen jaar fascistische en antisemitische pamfletten verspreid, brand gesticht, mensen geïntimideerd en mishandeld.  

Dat alles gebeurt in een tijd dat de aanhang van de racistische CentrumDemocraten sterk groeit. Lubbers, Kosto en Bolkestein zeggen nu dingen waarvoor Janmaat 10 jaar geleden werd veroordeeld: 'Nederland is ziek, Nederland is vol, de stroom buitenlanders moet worden ingeperkt'. Ondertussen worden in Nederland vluchtelingen opgesloten in gevangenissen en vinden er razzia's plaats tegen illegalen. Ook wordt er gewerkt aan een algehele invoering van een legitimatieplicht. Dit beleid schendt de universele rechten van de mens. 

Wij eisen: 1. Een strikte toepassing van de antidiscriminatie wet op a) iedere fascistische en discriminerende uiting, b) het ANS en c) op dat wat Janmaat, Lubbers, Kosto en Bolkestein zeggen en doen. 2. Het stoppen van de hetze tegen vluchtelingen en illegalen. 3. Het sluiten van gevangenissen voor vluchtelingen. 4. Geen legitimatieplicht." 

Het proces  

Tegen 14 uur begon, terwijl buiten het tumult voort duurde, binnen in een klassiek witte, hoge rechtszaal het proces. Present waren: rechter T. van Gelder en twee hulprechters, officier van justitie H. van Voorst, veel in-en-uit lopende bewaking, wat familie van Gerritsma, de griffier, pers en een hoop antifascisten op de publieke tribune. En natuurlijk de 'verdachte' zelf, en z'n advocaat Hans Anker. Deze man heeft vaker enthousiast stinkende zaakjes bijgestaan, zoals die vier jongens uit Drachten die eind vorig jaar nazi-pamfletten uitdeelden.  

Voor zover te zien was Gerritsma de enige nazi in de zaal; naast de eerdere 10 waren korte tijd daarna nog 2 fasco's (eentje uit Enschede van 28 en een 21-jarige inwoner van Garrelsweer) in de binnenstad opgepakt. In hun auto vond de smeris ook het 'nodige' wapentuig. 

Na het gebruikelijke praatje van de rechter ("bent u...? geboren...? op 8 november 1971...." etc.) zette de officier van justitie (OvJ) aan de hand van 22 delicten de zeven aanklachten uiteen. Bij elke opsomming draaide Gerrit G. z'n op een oranje binnenstebuiten-bomber geplaatste kop naar de zaal of z'n advocaat en grijnsde met z'n typische wat hoor-ik-nu-toch-allemaal grijns. 

De Bolswarder nazi wordt verdacht van verspreiding van nazi-propaganda (nov. 1991 tot begin 1992), heling van een gestolen auto (28 febr. 1992), bij herhaling verspreiding van nazi-propaganda (t.w. CP'86- en NSDAP/AO-stikkers en pamfletten op 4 april 1992), aanbrengen van nazi-leuzen en dito tekens (13 mei 1992), mishandeling (21 mei 1992), bedreiging, mishandeling en vernieling (25 sept. 1992) en poging tot doodslag. Subsidiair aangevuld met opzettelijke veroorzaking van zwaar lichamelijk letsel en gedeeltelijke verlamming (23 januari 1993). Op die dag schoot G. in Bolsward na een ruzie om zijn nazi-gebral een plaatsgenoot met een semi-automatisch 7.75 Walter-pistool door de keel! 

Gerritsma vertelde dat hij niet echt van plan was z'n slachtoffer te raken, dat hij slechts in diens richting wilde schieten. Op de reactie van de OvJ hoe we dat moesten zien, gelet op het feit dat de twee op ongeveer één meter afstand van elkaar stonden en het schot, volgens het Gerechtelijk Laboratorium, vanaf een afstand tussen de 0 en de 10 cm. afgevuurd werd, antwoordde Gerrit: "ja. sorry, ik heb nooit echt goed kunnen schieten!".  

Desalniettemin doorboorde de kogel de luchtpijp, de slokpijp, twee nekwervels en de centrale zenuw alvorens in de nek te blijven steken. Gerritsma had het wapen aangeschaft na richtlijnen in 'Die Neue Front', het internationale blad van de Gesinnungsgemeinschaft der Neue Front (GdNF); de huidige mantelorganisatie van het verboden Duitse ANS. Daarin stond dat indien nodig "rücksichlos van het wapen gebruik gemaakt diende te worden" en 'befelh ist befelh!' nietwaar? Diverse getuigen-verklaringen, waaronder die van G.'s maatje I. Quist, maakten duidelijk dat Gerritsma niet achterna gelopen was door z'n slachtoffer, maar dat hij zelf degene was die hem opwachtte en volgde. 

De OvJ, toewerkend naar z'n eis, vervolgde met een uitgebreid verhaal over het "historisch groeiproces der rechtsstaat". Kenmerken daarvan, zoals pluriformiteit en verdraagzaamheid, hebben geleid tot een gemeenschappelijk normen- en waardenpatroon. Gebrek aan respect, eigen rechtertje spelen en geweld kan en mag dus niet getolereerd worden, aldus de OvJ.  

Kompleet voorbijgaand aan de verschillen in macht, ideaal, steun en belangen tussen links-radikale en nazi-groepen in deze samenleving, stelde de OvJ dat dit voor zowel linkse als voor rechtse signatuur geld, "met als enige neutrale kracht de rechtsstaat". De officier constateerde verder een toename in hardheid en regelmaat in Gerritsma's nazi-activiteiten (zie bijv. NN #104). Activiteiten die allemaal gemeen hebben dat ze 's nachts gepleegd werden, gewelddadig zijn en vanuit een zekere overmacht. "Want als Gerrit niet zeker weet dat hij de winnaar zal zijn, nokt hij 'm, dan is hij laf!", zo concludeerde de OvJ. 

Hij achtte alle zeven aanklachten wettig en overtuigend bewezen. De OvJ had, met instemming van G.'s raadsman, alle aanklachten in één keer aan de rechter voorgelegd. "Het gaat hier immers om het geheel van negatieve krachten, het direct veroorzaakte geestelijke en fysieke leed hangt nauw samen met de verstoorde rechtsorde. Terreur begint hier met een simpele oranje sticker met een discriminerende tekst", aldus de OvJ.  

Het was deze samenhang, versterkt door het organisatorische kader van het ANS (voldoende bewezen geacht daar een terloopse verwijzing naar het pamflet van de 'SA Storm Enschede') die de officier van justitie uiteindelijk bij z'n slotconclusies deed aankomen. Na de tussen-neus-en-lippen-door opmerking dat "wij van racisme verschoond wensen te blijven", sprak hij de wens uit Gerritsma aan een psychiatrisch onderzoek te onderwerpen. De rechter meende dat hij dat toch niet zou willen. "Dat moet kunnen. We leven hier in een vrij land, dat is vijf jaar wel eens anders geweest!", zo merkte de rechter fijntjes op. 

Toen bleek dat Gerritsma inderdaad een onderzoek naar z'n geestesgesteldheid weigerde, eiste de OvJ primair een gevangenisstraf van zeven-en-een-halfjaar onvoorwaardelijk. Het publiek kon een glimlach niet onderdrukken. 

Het verweer 

Na het boeiende, ietwat lange betoog van de aanklager, kreeg de advocaat van Gerritje het woord. Deze man presteerde het om werkelijk alles om te draaien. Eigenlijk, zo stelde Anker, was Gerritsma het slachtoffer! Hij was toch degene die bedreigd was, vervolgd en vogelvrij verklaard, opgewacht en mishandeld? Hij bagatelliseerde alle aanklachten, inclusief de schietpartij in Bolsward, "een gerechtvaardigde poging tot noodweer". De advocaat wist tevens te melden dat z'n cliënt "noch lid is geweest van enigerlei organisatie, noch ooit de intentie heeft gehad anderen te schokken. Hij wilde louter een discussie uitlokken!"  

Hoe attent. Z'n argumenten voor deze kromme redenering zijn absurd. De verspreide fascistische tekens zouden later als klassiek Germaans gezien mpeten warden, en de teksten van de NSDAP/AO tegen buitenlanders en vluchtelingen als niet discriminerend of beledigend. Want: "Er wordt toch niet een met name genoemde minderheid in genoemd?" Op deze wijze doorglibberend concludeert deze schaamte voor het advocatenvak dat er van strafbare feiten juridisch geen sprake zou zijn. Hij eist onmiddellijk ontslag van rechtsvervolging en onmiddellijke invrijheidstelling. Het publiek kan een braakneiging niet onderdrukken. 

In tweede termijn kon de OvJ volstaan, naast een berg verbeteringen in het betoog van de advocaat, met het feit dat Gerritsma ten eerste overtuigd is van z'n nazistische denkbeelden, ten tweede geen begin van spijt af verandering vertoont en ten derde consequent liegt. Hij liegt met name over de gebeurtenissen rond de schietpartij in Bolsward. Hij liegt over het aantal aanvallers, de huidige plek van het wapen (Gerritsma zegt het schoongemaakt te hebben en het vervolgens in een gracht te hebben gegooid!). En hij liegt tenslotte over de benodigde tijd om na het schot huiswaarts te keren. "En jij bent helemaal geen Jesse Owens af Garl Lewis", om het zoveelste staaltje onderhuidse humor van de rechter te citeren. De OvJ handhaafde z'n eis van zeven-en-een-half-jaar onvaarwaardelijk. 

Tot zover het verslag van de hete dag, buiten het gerechtsgebouw bleef het "nog enige tijd onrustig", zoals de heersende media dat zo mooi kunnen zeggen. Helaas is me op dit moment niets bekend over het verdere verloop van de gemaakte arrestaties. En ook voor de uitspraak dient u even een andere krant dan deze open te slaan; het vonnis valt nl. op dezelfde dag dat NN #136 in Amsterdam in de winkel ligt & voor de rest van het land op de post gaat. Te weten 13 mei a.s. Salut a toi! 

TUPS

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1993