Naar archief

NN #136 van 13 mei 1993   

Gebouw van leugens 

Brochure 'Eén jaar grensgevangenis' 

De Werkgroep Vluchtelingen van het Autonoom Centrum is het afgelopen jaar bezig geweest met het openbaar maken van hetgeen zich binnen de muren afspeelt van het zogeheten 'grenshospitium' en met het doorprikken van het beleid. In NN is veel van deze informatie gepubliceerd. Hun bevindingen zijn nu gebundeld in een goedverzorgde brochure. 

De brochure Een jaar grensgevangenis bevat buiten een verslag van de gebeurtenissen van het eerste jaar, ook achtergrondartikelen over artikel 7a van de Vreemdelingenwet (VW) op grond waarvan vluchtelingen in de grensgevangenis (en elders) kunnen worden vastgezet, hoe dit artikel zich verhoudt tot het internationaal recht, en het Reglement grenslogies.  

Achtereenvolgens wordt in hoofdstukken behandeld wat en wie vluchtelingen zijn, de opzet van de grensgevangenis, de dagelijkse praktijk, de protesten, vrijheidsbeperking, uitzettingen, het reglement, artikel 7a VW, het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en Fundamentele Vrijheden (EVRM), reacties van justitie, het personeel en de politiek op de klachten van vluchtelingen en conclusies. Aangevuld met vijf bijlagen. 

Als je denkt dat je wel weet wat er zich afspeelt in de grensgevangenis, door wat je in NN en de kranten leest, dan zit je er naast. Dat blijkt na lezing van de brochure. Pas als de gebeurtenissen in perspectief worden gezet, wordt het beeld duidelijk. De mensen van de Werkgroep Vluchtelingen zijn het afgelopen jaar regelmatig op bezoek gegaan, vanaf augustus '92 één middag per week. Men ondersteunt en biedt hulp aan de vastzittende vluchtelingen. Dat varieert van het onderhouden van contact met hun advocaat of zorgen voor een arts van buitenaf. Daarnaast houdt de werkgroep een vinger aan de pols wat betreft hetgeen er binnen gebeurt en dient zij als spreekbuis voor diegenen die binnen opgesloten zitten. Vooral vanuit die laatste invalshoek is de brochure tot stand gekomen. 

De werkgroep weet precies wat er binnen gaande is. Ze hebben het deksel van de beerput op een kier weten te krijgen. Daarom probeert justitie en de directie van de grensgevangenis er alles aan te doen om de werkgroep zoveel mogelijk te hinderen. Omdat zij de gebeurtenissen al een jaar volgen en zeer professioneel werken, hebben zij een beeld van de situatie kunnen krijgen dat geen journalist kan schetsen. Daarnaast hebben ze de wet en de mensenrechtenverdragen goed doorgeplozen.  

Zo ontstaat lezend, op grond van feiten, een beeld dat tot de conclusies van de 82-pagina's tellende brochure leidt. Men geeft aan dat de farce waarmee Kosto zijn 'hospitium' opende, een 'semi-hotel' en geen gevangenis nu toch echt onhoudbaar is geworden. Alles in de opzet van het 'hospitium' is afgeleid uit het gevangeniswezen. Alleen is de situatie zodanig dat ze slechter is dan in een gevangenis: sneller in isolatie, een vager reglement en minder rechtsbescherming voor zowel vluchtelingen als personeel. 

"Elke mondigheid wordt afgestraft. Het gehele systeem is er op gericht alles beheersbaar en rustig te houden. Ook vluchtelingenorganisaties en andere hulpverlenende organisaties wordt die rol toegedacht. Houden deze organisaties zich daar niet aan dan worden ze tegengewerkt." Artikel 7a is in strijd met diverse artikelen van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Er is sprake van willekeur, omdat regelmatig mensen worden doorgelaten naar een open centrum. En willekeurige detentie is nooit rechtmatig.  

De medische zorg is niet toereikend. Er wordt voortdurend gebruik gemaakt van 'afzonderingsmaatregelen', 39 maal sinds de opening. Ze zijn in strijd met het EVRM en het Vluchtelingenverdrag. Afzondering wordt opgelegd wegens het veroorzaken van 'onrust', maar ook bij mensen wiens uitzetting is mislukt. Ze worden bijna allemaal opgelegd aan mensen die zich weigeren neer te leggen bij hun detentie. Het gebeurde afgelopen week weer na een brandje (krant in de brand gestoken) en een hongerstaking. 25 Mensen werden overgeplaatst naar Nieuwersluis, wat nu ineens 'opvangcentrum' heet.  

Het reglement van de gevangenis is vaag. De houding van de directie is minachtend ten opzichte van vluchtelingen en heeft een negatieve invloed. De directie maakt misbruik van haar positie door gebruik te maken van informanten in ruil voor toelating tot Nederland. Dit gebeurde in november '92 en maart '93. "In tijden van spanningen zoeken directie en personeel hun toevlucht tot allerlei vormen van pesterijen en intimidaties. Dat laatste gebeurt steeds botter en openlijker. De intimidaties ten opzichte van vluchtelingen die ons op bezoek willen hebben, . zijn ongehoord. Zoals alle eerdere intimidaties zullen ook deze geen zin hebben. De spanningen blijven bestaan zolang vluchtelingen gedetineerd zijn."  

De opzet van het 'grenshospitium' is mislukt; het is geen semi-hotel, niet afschrikwekkend, en niet slechts voor kansloze asielzoekers. 35% Wordt alsnog doorgelaten, en zeker 20 mensen zijn zomaar op straat gezet. Artikel 7a en de daaruit voortvloeiende grensgevangenis is op juridische, politieke en humanitaire gronden verwerpelijk. "Er lijkt ons voldoende grond aanwezig voor een kamerdebat over de wenselijkheid van de voortgang van detentie in de grensgevangenis".  

Of over het aanwijzen van andere ruimten, zoals Nieuwersluis, wat inmiddels negen maal gebeurde. Kosto beloofde bij de behandeling van de wet, in een poging een amandement van tafel te krijgen, dat elke aanwijzing reden zou zijn voor een debat. Er gebeurde niets. "De Kamer zal zich duidelijk uit moeten spreken of ze de politieke verantwoordelijkheid wil nemen voor de praktijk zoals we die in deze brochure geschetst hebben. Wij, en we hopen velen met ons, zullen ons in ieder geval niet neerleggen bij deze praktijken."  

Rik 

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1993