UIT: NN #133 van 1 april 1993   

NICARAGUA 

Godsdienstonderwijs tegen homoseksualiteit 

In de tijd dat de Sandinisten nog aan de macht waren In Nicaragua, zijn onder dat regime potten en flikkers zich langzaam maar zeker gaan organiseren en in de openbaarheid aan gaan treden. Het was de tijd dat ze door de regering actief werden ingezet om aidsvoorlichting te geven. Kortom, een tijd waarin de homohaat uit de Somozaperiode omgezet werd in coöperatie en af en toe zelfs voorzichtige acceptatie, een tijd waarin mensen leerden verder te kijken dan hun neus lang was. Maar, zoals iedereen weet verdwenen de Sandinisten na de verkiezingen uit de regering. Waarmee de cruciale vraag gesteld kan worden: Wat gebeurde er met de ontluikende potten- en flikkerbeweging? 

De organisaties die tijdens het Sandinisties bewind ontstonden, zijn nog altijd terug te vinden in Nicaragua. In Managua bijvoorbeeld werken homoseksuele mannen en lesbiese feministen samen, een samenwerking die begon in achterkamertjes waar gesproken werd over aids en over de discriminatie en de repressie ten aanzien van potten en flikkers. 

De groep bestaat uit zo'n honderd mensen. Uit door mij gelezen interviews met een pot en een flikker die lid zijn van deze groep komt m.i. met name naar voren dat de positie van de potten (zoals ook in de westerse landen vaak het geval is) heel dubbel is. Aan de ene kant werken ze samen met flikkers tegen de aidscrisis, aan de andere kant zetten ze zich in voor de rechten van vrouwen in het algemeen, zonder dat de specifieke positie van potten zelf tol het middelpunt van discussie gemaakt wordt. Een soort solidair extra wiel, maar dan wel zonder reserveband. 

Machismo 

Een van de dingen waar potten en flikkers mee te kampen hebben is het machismo dat in Nicaragua overvloedig aanwezig is. Een probleem dat overigens niet alleen hen treft. Daniel Ortega, voormalig president, zei in de film Sex and the Sandinistas, dat het gevecht tegen machismo en de consequenties daarvan niet alleen een gevecht is van homo's en lesbische vrouwen, maar dat het een gevecht is van alle Nicaraguanen, omdat machismo iedereen aanvalt. 

Deze uitspraak kwam wel nadat het FSLN, met voornamelijk mannen in de hogere gelederen, in 1991 zelf ook geen duidelijke positie ten aanzien van potten, flikkers en vrouwen innam tijdens het partijcongres. Immers, er waren belangrijkere zaken dan de rechten en de positie van deze groepen (en er blijft dan eigenlijk nog maar één groep over nietwaar?). Onder Chamorro is dit probleem alleen maar groter geworden. 

Hoewel de potten en flikkerbeweging wel is blijven bestaan, is de positie van potten en flikkers in de maatschappij veranderd. "De directe verandering heeft vooral plaatsgevonden binnen het onderwijssysteem. De revolutionaire beweging had geen godsdienstonderwijs op de scholen en nu heeft zij (Chamorro) ze ingesteld. Het Sandinistiese Ministerie van Onderwijs had teksten klaarliggen voor de scholen die seksuele opvoeding zonder vooroordelen moesten onderwijzen. Deze boeken werden verbrand en de voorlichting nu is bevooroordeeld", aldus Lupita Sequeira. 

Op een meer persoonlijk vlak hebben potten en flikkers vaak problemen met hun familie. De meeste wonen bij hun familie in. Wanneer die erachter komt dat ze homoseksueel zijn, worden ze op straat gegooid. Meestal eindigen ze bij vrienden, van huis tot huis trekkend, en zonder vaste woonplaats. Alfonzo Gonzales formuleert het probleem als volgt: "Dus we worden uit onze huizen gezet, buitengesloten door de gemeenschap, van school gestuurd, en we kunnen geen werk vinden. Wanneer er iemand ontslagen moet worden, zijn wij altijd de eersten. Ze zeggen: 'Jullie hebben geen kinderen, jullie hebben geen verplichtingen, dus jullie moeten er het eerste uit'." 

Anti-Sodomie  

Maar het gaat verder. Het lijkt erop dat de regering Chamorro bij Thatcher en de haren in de leer is gegaan. Het gevolg is het ontwerp van een anti-sodomie wet, artikel 205. Het artikel stelt, dat iedereen die betrokken is bij "de inductie, promotie of praktijk van een schandalige vorm van homoseksuele seks" vervolgd kan worden voor sodomie. 

Amnesty International, normaal gesproken toch niet druk in de weer wanneer het gaat om de rechten van potten en flikkers, heeft de wet veroordeeld en aangekondigd dat lesbische vrouwen en homoseksuele mannen die door de wet gevangen gezet zuilen worden, door de organisatie behandeld zullen worden als gewetensbezwaarde gevangenen. Amnesty stelt bang te zijn dat de wet het schenden van mensenrechten toestaat, door vervolging van individuen op grond van het in de praktijk brengen van hun recht 'op vrijheid van expressie (door homoseksuele handelingen of door het verspreiden van seks- en aidsvoorlichting) te rechtvaardigen.  

Reactie van Alfredo Gesar, voormalig president van de nationale partij: "De geest van de (wets)wijziging berust op het verhinderen dat homoseksuele en lesbische praktijken op kinderen en jongeren overkomen als natuurlijk. Het is nooit onze bedoeling geweest om privé-praktijken te veroordelen… Wat we veroordelen is het publiekelijk uitvoeren van seksuele handelingen. We vinden het vreemd dat jullie (Amnesty) ons niet feliciteren met onze succesvolle pogingen de kinderen en jeugd van Nicaragua te beschermen (...)". Waarna hij concludeert dat Amnesty niet weet waar ze het over heeft. 

Het Centrum voor Grondwettelijke Rechten in Managua is samen met een coalitie van potten en flikkers en een vrouwengroep genaamd de 'Campagne voor Seksualiteit Zonder Vooroordelen' tegen het artikel in beroep gegaan bij het Hoger Gerechtshof. Een kleine meerderheid van de daaraan verbonden rechters is Sandinist, en mogelijk staan deze rechters open voor de argumenten tegen de nieuwe wet. De potten en flikkerbeweging in Nicaragua roept om internationale druk op de regering tot de wet is afgewezen. Mario Gutierrez: "We hebben brieven nodig, telegrammen, faxen, om de pogingen om artikel 205 te vernietigen te ondersteunen". 

Brieven kunnen gestuurd worden naar: Centro de Derechos Constitucionales, Apdo Postal 5314, Managua, Nicaragua. Fax 010 505 2780028.