UIT: NN #132 van 18 maart 1993   

Stop elektroshock   

Amsterdam, februari '93 

Open brief aan instituties der psychiatrie, hen die daar vastzitten en andere belanghebbenden en -stellenden. 

Wij vragen uw aandacht voor het volgende: Wanneer u iemand gevangen neemt, elektrodes op het hoofd plaatst en daar 120 volt doorheen jaagt, houdt u zich bezig met marteling. In Nederland wordt echter al vanaf 1939 tot aan de dag van vandaag elektroshock toegepast op psychiatrische patiënten. Dan is het een wijdverbreide geaccepteerde behandeling, elektroconvulsietherapie geheten. Zo'n therapie is geen pretje voor hen die het ondergaan. Dat kan men zelf bedenken en anders vraagt men gewoon de geshockte mensen in kwestie. De combinatie van hersenen en 120 voltstroom is heftig, vernietigend, het zal je altijd bijblijven of juist niet meer.  

Zo'n 70 mensen per jaar in Nederland, waarvan ongeveer 80 procent vrouwen zijn, worden geshockt. Als "laatste redmiddel", nadat medicijnen niet meer werken, bij "vitale depressies", of gewoon als straf. Terwijl het voor iedereen wel heel erg onduidelijk is wat zo'n stroomstoot nou eigenlijk uitricht in een mensenhoofd. Succes is nooit bewezen. Wat wel duidelijk is, is dat de officiële instanties bijna geen informatie over deze volgens hen, toch succesvolle therapie wensen vrij te geven. De wereld van de psychiatrie is omhuld door een mist van geheimzinnigheid. Want zeg nou zelf: wat snapt een simpele ziel nou van de werking van de hersenen en geestesziekten? Welnu, juist daarover willen we graag één en ander kwijt. 

De elektroshock zorgt voor een 'stuiptrekking' van 15 tot 60 seconden in het gehele lichaam. Een behandeling bestaat uit 6 tot 12 en soms nog meer shocks. Volgens de nieuwste wetenschappelijke theorie zorgt ze voor een ontlading van de zenuwcellen, zodat het verstoorde evenwicht van de neurotransmitters zou worden hersteld. Een puur klinische theorie en nog gruwelijker: de hersenen denken daar zelf heel anders over. Zij hebben zo hun beschermingsmechanismen tegen overstimulering van de zenuwen. Die zenuwen werken namelijk wel op een soort elektriciteit, echter nooit op 120 volt. Dan slaan ze op hol, draaien door en beschadigen de hersenen onherstelbaar, nadat het beschermingsmechanisme er als eerste is aangegaan. 

Zo zit je na de shock met geheugenverlies, oriëntatieverlies, concentratieverlies en slaapproblemen, naast de onnoemelijke angst die een shockervaring teweegbrengt. De depressie lijkt dan inderdaad weg te zijn, samen met gedeelten van je hersenen dus! Een depressieloze zombie is dan het gevolg en zelfs vaak dat al niet. Met de terugkeer van verdwenen herinneringen etc. komt ook het lijden weer terug. Want "Ik heb geen mensen meegemaakt die zeiden: 'Hallelujah, het helpt'". Maar de dokter heeft ervoor geleerd. Die kent het onderscheid tussen normale mensen en gekken, tussen redelijkheid en onredelijkheid. Nooit te beroerd om een patiënt duidelijk te maken dat hij/zij ziek is en behandeld moet worden.  

Als gek ben je afhankelijk van artsen die denken te weten wat goed voor je is. Misschien was je ooit een volwaardig mens, maar nu even niet en misschien nooit meer. Daarmee verlies je als patiënt dan ook al snel je recht om zelf te beslissen; wel of niet shocken, een gek is zelf al snel niet capabel om te kiezen. Niet redelijke vormen van gekte zijn volgens aloude psychiatrisch-wetenschappelijke principes immers een ziekte in de hersenen, dus biologisch.  

En hoe komt het dus dat 80 procent van de geshockte mensen vrouw is, terwijl dit niet in verhouding staat tot de man-vrouw-verdeling van hen die opgesloten worden? De gegeven verklaring is even eng als voor de handliggend. De vormen van ziekten waar de elektroshoek voornamelijk wordt gepleegd, zouden dus vooral bij vrouwen voorkomen. Heren psychiaters, u noemt dit een 'vitale depressie': een biologische afwijking, niet te verklaren noch te verhelpen door te kijken waar de depressie vandaan komt. Een depressie is woede, is verdriet. Gelooft u echt dat vrouwen in wezen zwak en ziekelijk zijn? Zoals gekte zelden biologisch is maar nooit maatschappelijk geaccepteerd, is depressiviteit een 'afwijking' die de aangeleerde hulpeloosheid van vrouwen symboliseert.  

Dit denken past al te perfect in een maatschappij die grenzen maakt tussen mannen en vrouwen die door hen onderdrukt worden en meer dan vernederd. Die grenzen maakt tussen gezonde mensen en zieke gekken, die door hen behandeld worden en meer dan afhankelijk gemaakt. Een half stopcontact als medicijn. Het mag niet waar zijn, maar ondanks de vele gevoerde protesten ertegen wordt de elektroshock onverminderd toegepast, zelfs steeds vaker. De oproep moge duidelijk zijn: stop elektroshock. Fatale hopeloosheid blijkt uit hen, die bliksems door hoofden van anderen doen gaan. Wij danken u voor uw aandacht. 

Wegloophuizen Tegen de Psychiatrie 

Amsterdam: Keizersgracht 252 (020-6261067).

Den Haag: Joris van der Haagenstraat 35-43 (0703808069).