Naar archief

UIT: NN #125/126 van 17 december 1992 – Thema: Religie  

Just blow your little mind... 

Bij het woord religie denken we in eerste instantie aan het geloven in een God die boven de mens staat en die ons in dit leven beschermt als we doen wat Hij, volgens de bijbel en de kerken, van ons verwacht. Hoewel er nog mensen rondlopen die hierin geloven, zullen de lezers van dit stuk dit idee verafschuwen en verwerpen. Zij geloven niet in God, maar in Marx, het kraakkafee of het postmodernisme. 

In mystieke kringen gelooft men wel in God maar niet op de hierboven beschreven manier. Het gaat hier om het geloof in de goddelijke natuur van de aardse mensen, die in mystieke ervaringen tot uiting komt. 

Mystieke ervaringen zijn ervaringen die tijd en ruimte overschrijden en de vertrouwde grens tussen een persoon en zijn omgeving opheffen. Deze ervaringen zijn meestal niet te verwoorden omdat onze taal de alledaagse werkelijkheid weerspiegelt (en vice versa). Wat buiten die werkelijkheid valt, blijkt daarom ook buiten het bereik van onze taal te vallen. Om deze reden zal ik niet proberen de mystieke ervaring verder onder woorden te brengen. 

De heersende westerse godsdiensten en filosofieën zijn meer op het intellect gericht dan op de ervaring: ergens over redeneren verschaft kennis over de werkelijkheid. In de religies zoals wij die meestal kennen, wordt God vereerd en aanbeden, maar niet ervaren. Mensen die zich hierop willen richten, komen vaak uit bij de oosterse mystiek. Binnen het Hindoeïsme, Taoïsme en Boedhisme is het de Gods-ervaring die telt: zonder dat is alles betekenisloos. Dit staat dus haaks op het idee van het verwerven van religieuze kennis, zoals wij die kennen; het lezen en bestuderen van geschriften. 

Toch zien we ook in het Christendom mensen die zich richten op Gods-ervaring. Dit waren bijvoorbeeld de begijnen in de twaalfde eeuw: vrouwen die in aparte gemeenschappen buiten de kloosters om, met elkaar woonden en mediteerden. De officiële theologen brachten een duidelijke scheiding aan tussen de vaderlijke figuur van God aan de ene kant en de wereld aan de andere kant. Deze begijnen ervoeren in hun visioenen de liefde van God en ontdekten dat er helemaal geen scheidslijn bestond tussen God en de wereld. Dat God zich in alle dingen in de natuur en met name in de menselijke ziel manifesteerde. Zij waren daarom in staat God in hun eigen innerlijk te ervaren.  

Behalve deze begijnen zijn er nog talloze voorbeelden te noemen van mensen of groepen mensen in het westen die een Gods-ervaring hebben gehad of ernaar streefden. Een voorbeeld van onze tijd is iemand die we allemaal wel kennen: Jimi Hendrix. Als één van de velen in de jaren zestig van deze eeuw, kreeg hij door het innemen van psychedelische middelen, ervaringen van andere werkelijkheden. Deze ervaringen beschrijft hij in veel van zijn songteksten, zoals in 'Are you experienced?':  

I know, I know you propably scream and shout

That your little world won't let you go

But who in your measly little world are you trying to prove

that you're made out of gold and can't be sold. 

De andere werkelijkheden die hij beschrijft, kunnen niet alleen door psychedelische drugs, maar ook door meditatie-oefeningen en dergelijke bewerkstelligd worden. Dit zijn technieken waar de hedendaagse New Age beweging zich voornamelijk mee bezighoudt. Het woord beweging suggereert dat al de mensen die hier iets mee doen, met dit soort oefeningen of technieken één grote groep vormen die één doel heeft. De New Age beweging is echter geen nieuwe religie of iets dergelijks en ook geen actiegroep.  

Wél zou je kunnen zeggen dat mensen die zich serieus bezighouden met wat tegenwoordig onder de naam New Age wordt geschaard, een religieuze ervaring zoeken. Niet religie als iets heel verhevens, maar een innerlijke ervaring die meer te maken heeft met rust en ontspanning. Een zeer hedendaags voorbeeld is het oproepen van een bepaalde gemoedstoestand door middel van een brainwave-machine. Door pulserende lichtjes en wat tonen, zou je in een ontspannen toestand geraken en de wereld anders gaan zien. Ik wil hier niet verder over uitweiden, maar het gevoel na gebruik van zo'n machine komt overeen met het urenlang op een trommeltje slaan of een uur in een kaarsvlam staren. 

Religie is eigenlijk niets meer of minder dan het concentreren van de geest, waardoor je werelden betreedt die je niet betreedt zolang je gebonden bent aan een ego of identiteit. 

Hélène

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1992