UIT: NN #124 van 26 november 1992  

Strategiediscussie bestrijding extreem-rechts 

'Vroeger of later kan hier hetzelfde gebeuren als in Duitsland of België' 

In de vorige uitgave van NN reageerden diverse personen op een aantal passages uit een eerder gepubliceerd artikel van het FOK en KAFKA. Het Autonoom info/actie Centrum stoorde zich aan het taalgebruik van de antifa-onderzoeksgroepen en waarschuwde voor een 'monopolie-positie'. Alex zette twijfels bij de toon van het betreffende discussiestuk aangaande een campagne van extreem-rechts tegen linkse doelen. Hij ziet een dergelijke campagne ontplooid worden, pas als er sprake is van een krachtige antifa-beweging. Assata irriteerde zich over het deel waarin kennelijk 'afgerekend' wordt met lieden, waarmee het KAFKA/FOK in de clinch zouden liggen. Een reactie.  

Naar aanleiding van allerlei reacties en vragen op ons artikel gepubliceerd in NN nummer 121, willen we op een paar zaken nog even terugkomen. Allereerst: het artikel heeft kennelijk het beoogde effect gehad. Er is her en der fors over gepraat en dat was precies de bedoeling. Ook was het de bedoeling om een kleine groep mensen stevig tegen de schenen te schoppen en ook dat is klaarblijkelijk luid en duidelijk overgekomen bij de mensen die we op het oog hadden. Helaas hebben ook een aantal niet-beoogden het te persoonlijk opgevat. Overigens was het overgrote deel van de reacties die wij, al dan niet via anderen, hebben gehoord positief. Op een paar punten na, waar we hier dus nog even op willen ingaan.  

Zeker de eerste helft van het artikel was nogal fel van toon. Een vriendelijker geschreven artikel had volgens ons niet het gewenste effect gehad. Je zou dit deel inderdaad een soort 'interne afrekening' kunnen noemen (zie reactie van Assata in NN #122, red.). Wij hebben echter de indruk dat wij alleen maar hebben verwoord, hetgeen bij veel meer mensen leefde.  

Een nadeel van de manier waarop ons artikel is geschreven, is dat het voor een deel alleen maar voor 'insiders' was te volgen. Dit geldt zeker voor het deel, waarin we het hebben over het achterhouden van informatie door sommige mensen. Het alternatief was echter geweest, dat we namen hadden genoemd en dat leek en lijkt ons niet zo slim. Fascisten kunnen ook NN lezen en het is niet onze bedoeling om het mensen volledig onmogelijk te maken binnen AFA en andere antifascistische groepen werkzaam te zijn. Dit felle deel gold echter zeker niet voor Anti-Fascistische Actie (AFA) als geheel, zoals ook duidelijk in het artikel stond, maar voor enkele mensen binnen AFA. 

De felle toon van het artikel werd mede veroorzaakt door de schade, die zowel KAFKA als FOK hebben opgelopen door het verloop van de gebeurtenissen rondom het concert in Hoek van Holland. We gaan hier niet in alle openheid op papier zetten, wat deze schade precies is, maar gering is het niet. Dat had dus voorkomen kunnen worden. Dat FOK en KAFKA schade lijden is in wezen ook niet zo belangrijk, maar schade voor ons betekent min of meer automatisch ook schade voor de antifascisme-beweging als geheel. 

'Arrogant' 

Nogal wat mensen vonden ons artikel arrogant. Misschien was dat wel zo. Wat betreft de mensen die we tegen de schenen wilden schoppen, was dat een bewuste keuze. Wat betreft het AFA als geheel was dat niet de bedoeling. Wij hebben zeker niet het idee dat we als enigen de wijsheid in pacht hebben. Misschien heeft, onbewust, meegespeeld dat AFA het zoveelste landelijke initiatief is. 

Inderdaad krijg je na (voor sommigen van ons) meer dan tien jaar actief antifascisme een soort vermoeid gevoel van 'o jé, daar heb je alwéér zo'n club die na drie maanden weg is'. Als we die indruk hebben gewekt tegenover AFA, dan was dat niet de bedoeling. Integendeel, zoals we momenteel tegen het AFA-initiatief aankijken, is het voor het eerst in jaren dat we het idee hebben, dat er eindelijk eens iets landelijks van de grond zou kunnen komen, dat langer zou kunnen bestaan dan enkele maanden. 

Sommige mensen vroegen zich af, hoe wij wisten hoe de vergaderingen van AFA waren verlopen, als we klaarblijkelijk niet aanwezig waren geweest. Wel, dat is simpel: ook al waren wij niet op de vergaderingen aanwezig, we praten af en toe wel eens met mensen. En de klacht over de grote bek van een aantal mensen was een vrij algemene. Die we trouwens zelf ook zeer goed kennen van vele, vele andere vergaderingen. Helaas werden wij ons pas bewust van wat AFA aan het doen was, toen het al veel te laat was om nog zinvol overleg te kunnen plegen. 

Kanonnenvlees 

Gelukkig is er ook stevig gepraat en gereageerd op het meer opbouwende deel van het artikel. Want daar gaat het uiteindelijk natuurlijk om: hoe kunnen we voorkomen, dat dit soort zaken nog eens gebeurt en hoe wordt een brede antifascisme-beweging opgebouwd. Het Autonoom Info- en Actiecentrum suggereerde dat FOK en KAFKA een soort vetorecht over het al dan niet voeren van acties zouden claimen. Dat is onzin. In het artikel stond slechts, dat enige coördinatie handig zou zijn. Hier zou een taak kunnen liggen voor de landelijke Anti-Fascistische Actie (AFA). We zitten bepaald niet om werk te springen. 

Sommige mensen vinden een nazi-manifestatie, zoals het concert in Hoek van Holland, een goede gelegenheid om mensen te mobiliseren. In de hoop dat die mensen dan actief worden en blijven in de antifascistische beweging. Daar denken wij anders over. Volgens ons zou er een goed georganiseerde antifascistische beweging moeten zijn, waar vanuit dan eventueel acties gevoerd zouden kunnen worden. Tot nu toe wordt er alleen maar gereageerd op fascisten, het initiatief ligt zelden of nooit aan onze kant. Een goede organisatie zou er aan kunnen meewerken, dat dit verandert. 

Wij geloven ook niet dat je mensen kunt motiveren om langere tijd aan antifascisme te doen, via het reageren op nazi-activiteiten. Na de derde actie laten mensen het gewoon afweten. Er zit weinig perspectief in het alleen maar als een soort kanonnenvlees komen opdraven als er ergens gelazer is. 

Een goede organisatie zou ervoor kunnen zorgen dat er ook dingen gebeuren vanuit die organisatie zelf. Zonder dat alleen maar op fascisten wordt gereageerd. Een goede organisatie zou bijvoorbeeld kunnen helpen bij het scholen van mensen. Daarbij denken wij dan nog niet eens zo erg aan 'de vrouw of man in de straat', maar vooral aan actieve antifascisten zelf. Er is een gigantisch gebrek aan kennis bij veel activisten over wat fascisme en dergelijke nou eigenlijk is. Dat maakt bijvoorbeeld het overtuigen van anderen, of zelfs het voeren van een discussie met niet-gelijkgestemden, voor zeer veel activisten tot een riskante onderneming. 

Antifascisme en antiracisme 

KAFKA en FOK verbazen er zich al jaren over dat fascisme, extreem-rechts, partijen als CP en CD en dergelijke, in feite alleen als racistisch (en soms ook seksistisch) worden gezien. Racisme en seksisme zijn slechts twee punten, waaraan fascisme en extreem-rechts zich schuldig maken. Als Janmaat en kornuiten het voor het zeggen zouden krijgen (die kans is trouwens voorlopig niet zo erg groot), zouden vakbonden, politieke partijen, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vergadering, en noem maar op, ook allemaal rap verdwenen zijn.  

Waarom beperkt antifascisme zich vrijwel altijd tot antiracisme? In feite wordt met die beperking ook weer gereageerd op fascisme en extreem-rechts. Omdat die racisme tot een speerpunt hebben gemaakt, reageren wij alleen daar op en stellen alle andere punten niet of nauwelijks aan de kaak. Als je bijvoorbeeld kijkt naar het stemgedrag van Janmaat over zaken als uitkeringen, liggen daar ook mogelijkheden om mensen te mobiliseren. Als je een uitkering hebt en je weet hoe Janmaat daarover denkt, moet er wel een steekje los zitten als je nog op Janmaat stemt. Maar deze informatie wordt nauwelijks verspreid. 

Hier ligt natuurlijk ook een tekortkoming bij FOK en KAFKA. Maar wij komen vaak niet aan dit soort analyses toe. Misschien biedt een goede landelijke organisatie ook hier mogelijkheden. Het materiaal is er vaak wel, maar de mensen om het te bestuderen en zaken naar buiten te brengen missen we. 

Antifascisme en antiracisme beperkt zich ook veel te vaak tot partijen als CP en CD. Buiten deze partijen zijn er nog honderden andere organisaties die zich schuldig maken aan racisme, seksisme, antisemitisme, en noem maar op. Kennis hierover ontbreekt vrijwel bij veel activisten. Een landelijke organisatie zou, volgens ons, daar ook veel aandacht aan moeten besteden. Te vaak worden allerlei verderfelijke zaken niet herkend, omdat mensen alleen maar bij algemeen bekende foute partijen en personen alarm slaan. 

Onlangs waren er bijvoorbeeld in het oosten van het land lezingen door de zeer actieve nazi Mellie Uyldert en nog enkele min of meer dubieuze figuren. Voorzover ons bekend is daar geen enkele reactie op geweest. Terwijl ze nota bene in advertenties in de landelijke pers waren aangekondigd. Uyldert en haar geestverwanten zullen geen asielzoekerscentra bestormen, maar mensen als zij werken wel zeer actief aan het scheppen van een klimaat waarin dat mogelijk wordt gemaakt. 

Krakers als doelwit 

Tot slot iets over onze voorspelling over geweld tegen links, dat in Nederland gaat plaatsvinden. Nogal wat mensen denken, dat dit niet zo'n vaart zal lopen. Wij hebben als voorbeeld gegeven dat kraakkroegen bezoek kunnen gaan verwachten van getrainde rechtse knokploegen. Omdat ons artikel in eerste instantie voor NN was bedoeld en nogal wat (ex-)krakers NN lezen, hebben wij een kraakkroeg als voorbeeld genomen. We hadden net zo goed vluchtelingengroepen, linkse partijen of progressieve kerken kunnen noemen. 

Kort na het verhinderen van het concert in Hoek van Holland, was er een antiracisme-bijeenkomst in Arnhem. Zo'n zeventig fascisten (volgens onze schatting overigens nog wat meer) hadden plannen om die bijeenkomst te verstoren en waren ook daadwerkelijk naar Arnhem gekomen. Waarschijnlijk een reactie op het verhinderen van het concert. Ons artikel was al geschreven toen dat gebeurde, maar cynisch zou je kunnen zeggen dat we ons geen betere illustratie hadden kunnen wensen. 

Als je niets doet, zal jou ook niets gebeuren. Zodra je echter wel actief bent in bijvoorbeeld een antifascisme-beweging, zul je reacties oproepen bij fascisten. Zoals dus in Arnhem gebeurde. Het is bij nazi-skins bepaald geen geheim, dat nogal wat mensen uit wat er over is van de kraakbeweging, actief zijn in het antifascisme. Kraakpanden en kraakkroegen vormen dan ook een potentieel doel van fascisten. 

Reden tot waakzaamheid 

Loopt dat nou wel zo'n vaart? In Groningen en Leeuwarden loopt het al jaren zo'n vaart. Een actieve groep nazi's rondom Eite Homan terroriseert daar al jaren alles wat 'links' lijkt. Dat beperkt zich niet tot kraakpanden, ook centra voor ontwikkelingssamenwerking en dergelijke vormen af en toe doelwit van harde acties door fascisten. Deze groep fascisten heeft aantoonbaar banden met Duitse fascisten aan de ene kant en met CD en CP aan de andere kant. 

Al weer geruime tijd geleden hebben wij een brochure uitgegeven over de steun van Nederlandse fascisten aan Kroatië. In die brochure stelden wij dat de CD achter die steun zou zitten. Vrijwel gelijk na het verschijnen van die brochure werd ons duidelijk dat dit niet juist was. Het was de uitermate gewelddadige Vlaamse groep Voorpost die erachter zat (voor het verhaal in de brochure maakt dat verder weinig uit. Er bestaan bijzonder nauwe betrekkingen tussen Voorpost en de CD, onder andere in de personen van Douwe van der Bos, wijlen Broer Wiersma en Henk de Roode, de driekoppige leiding van de Nederlands-Kroatische Werkgemeenschap).  

In die brochure schreven wij dat we bang waren dat dit mogelijk het begin zou kunnen zijn van de vorming van rechtse knokploegen in Nederland. Voorpost heeft een jarenlange traditie van geweldpleging, brandstichting en zelfs moord. Niet alleen tegen. buitenlanders, maar ook tegen progressieve politieke partijen, linkse boekhandels, enz. Al jaren probeert Voorpost ook in Nederland actief te worden. Pas het laatste jaar zijn er aanwijzingen dat hen dat enigszins begint te lukken. Voorpost en Vlaams Blok werken nauw samen. Dat betekent dat er behoorlijk wat menskracht (feitelijk voornamelijk mankracht), geld en kennis achter zit. Dat kan op langere of kortere termijn wel degelijk gevaarlijk gaal) worden, ook in Nederland. 

Eind '89 zijn acht Nederlanders gearresteerd in een fascistisch trainingskamp in België. Regelmatig duiken er Nederlanders op bij Belgische en Duitse gevechtstrainingen. Ook in Duitsland is geweld tegen linkse instellingen en mensen tegenwoordig de normaalste zaak van de wereld. Niet tegen een partij als de sociaal-democratische SPD, maar wel tegen alles links van de SPD. Onlangs stonden bijvoorbeeld in het Duitse naziblad Neue Front het adres en de foto van een bekende Duitse antifascist. In feite een regelrechte oproep tot moord. In een ander blaadje verschenen vorig jaar foto's en beschrijvingen van kraakpanden en linkse boekhandels in Hamburg. In het kader van anti-antifascisme vindt in Duitsland ook in toenemende mate infiltratie van antifascismegroepen door fascisten plaats. 

In België heeft de commissaris voor migranten politiebescherming gekregen. Ze werd al jarenlang bedreigd maar de laatste tijd nemen de bedreigingen toe en worden serieuzer. Zo werd haar huis bestormd door een horde fascisten, die zelfs de eetkamer binnendrong waar zij zat te eten met haar familie. 

De CD in Nederland heeft een soortement eigen schietclub. Misschien is het grootspraak, maar nogal wat CD'ers zeggen dat ze bereid zijn schietwapens te gebruiken tegen 'links'. Onlangs was er een antiracisme-actie bij de voetbalwedstrijd Feijenoord-Ajax. Voor en tijdens die wedstrijd werden in een grote mate ook stickers verspreid tegen die antiracisme-actie. In het verleden hadden antiracistische Feijenoord-supporters regelmatig te maken met bedreigingen. 

In dezelfde tijd viel een groep skinheads in Rotterdam allochtonen lastig. Toen deze een caf in vluchtten, werd ook dit café verbouwd door de skinheads. Later probeerde deze groep skinheads in hun jacht op allochtonen nog de Eerste Hulp van het Dijkzigt-ziekenhuis binnen te vallen, waar een aantal van hun slachtoffers werd behandeld. 

Voorbereiding gewenst 

Kortom, er is een groeiend aantal aanwijzingen dat fascisten en extreem-rechts gewelddadiger worden tegen andere doelen dan alleen allochtonen.. En er ontstaan steeds meer contacten tussen gewelddadige fascisten in Duitsland en België (voornamelijk Vlaanderen) aan de ene kant, en Nederland aan de andere kant. Volgens ons is er geen enkele reden te bedenken, waarom geweld plotseling zou stoppen bij de grens. Zeker niet bij de Belgische grens, omdat voor nogal wat fascisten Vlaanderen en Nederland eigenlijk n land vormen. 

Wij kunnen inderdaad niet bewijzen dat geweld in Nederland zich niet zal blijven beperken tot min of meer incidentele acties tegen allochtonen. Maar er is volgens ons alle reden om aan te nemen dat er vroeger of later hetzelfde kan gebeuren als in Duitsland of België (of Engeland, of Denemarken, of Italië...). In enkele gevallen heeft zich al geweld voorgedaan in Nederland tegen doelen, die niets met allochtonen te maken hadden, o.a. in Rotterdam en in Arnhem en al jarenlang in Groningen en Leeuwarden dus. Ook zaken als potenrammen nemen weer toe. 

Onze opmerking was niet zozeer bedoeld om paniek te veroorzaken (hoewel dat bij een aantal mensen wel het effect was), maar als een oproep om eindelijk eens na te gaan denken over dit soort zaken. Er hangt volgens ons nog veel te veel een stemming in Nederland, die fascisme niet serieus neemt. Het gaat ons erom dat er een realistische kijk komt op fascisme. Fascisme is gewoon levensgevaarlijk voor alle andersdenkenden, in de meest letterlijke zin van het woord. Antifascist zijn kan wel eens heel vervelend gaan worden, ook in Nederland. Het is beter om daar op voorbereid te zijn en niet te blijven hangen i.n een misplaatst gevoel van alleen maar vertrouwen op eigen kracht. Die eigen kracht is op het ogenblik gewoon veel te klein. 

Je zou, om bij de kraakkroeg te blijven, eens kunnen praten over de aanschaf van een brandblusser. Of over een afspraak met buren om snel alarm te slaan bij een eventuele overval. Het lijkt ons een beetje naïef om gewoon maar aan te nemen dat dit 'in Nederland toch niet gebeurt'. Er zit een verschil tussen je laten verlammen van angst en niets meer doen, of je voorbereiden op vervelende zaken die mogelijk staan te gebeuren, óók in Nederland. 

Amsterdam, 19 november 1992  

FOK (Fascisme Onderzoeks Kollektief)

KAFKA (Kollektief Anti-Fascistisch/Kapitalistisch Archief)