Naar archief

UIT: NN #113 van 18 juni 1992 – THEMA: 'Kraken'  

SPEKULANTENBROOD 

Dr SPOK verhaalt 

Tot een jaar of zes geleden werden lezers van dit soort bladen doodgegooid met artikeltjes vol cijfers en onbegrijpelijke transacties van speculanten. De laatste jaren hoor je er weinig meer van. Bestaan speculanten niet meer? Zijn alle oude speculanten failliet? 

Er zijn veel manieren om geld uit een huis te slaan. In dit artikel laten we de speculanten die geld verdienen met neprenovaties, huuropdrijving en belastingtruuks even met rust en concentreren we ons op de handelaars en de huisjesverzamelaars. 

Een van de meest eenvoudige speculantenhandelingen is de ABC-transactie, waarin figuur B van A een huis koopt en het bijna direct doorverkoopt aan C. Als dit binnen drie maanden gebeurt, is de winst belastingvrij. In de gouden jaren van de speculatie was dit soort handelingen schering en inslag. Het SPOK deed een onderzoekje naar de huidige stand van zaken. Van de vele tientallen ABC-transacties van het afgelopen jaar belichten we enkele van de interessantere. 

A-B-C  

Neem bijvoorbeeld Frans Verlinden, bekend als eigenaar van het huis van de Vondelstraatrellen, pensionbaas en krottenkoning, in kleinere kring ook bekend als de eigenaar van de Zwarte Kat (kraakpand). Volgens geruchten zou hij zich uit de huizenhandel teruggetrokken hebben, om zich aan de Miss World verkiezingen te wijden. Desondanks wist hij Oranje Nassaulaan 19 op 3-12-91 voor 1 miljoen te kopen en het dezelfde dag aan Delta Loyd voor 1,75 miljoen te verkopen. Niet echt voor iemand die zich uit de handel heeft teruggetrokken. 

Ook van Bertus Lüske, ooit eigenaar van de Lucky Luik, hoor je niet veel meer. Bij deze dan: op 3-4-91 kocht hij Thorbeckeplein 28 van RA Vultaggio voor f 200.000. De volgende dag kocht Convoy B.V. van Endstra het voor f 234.000. Inmiddels is het weer doorverkocht. 

De mooiste ABC-transactie van het afgelopen jaar komt op naam van First Violin B.V., voor het gemak op Bonaire ingeschreven. Op 29 augustus stapt Bob Snoek namens deze club het kantoor van de notaris binnen om Herengracht 545 van de First National Bank te kopen. Kosten: 7,4 miljoen. De vertegenwoordigers van de bank verlaten het pand, maar Bob blijft nog even zitten. Daar komt RW. Jansen namens Capio Amsterdam Immo B.V. Ze koopt het complex voor 9,8 miljoen. Snoek heeft in een uur tijd 2,5 miljoen verdiend, en is daarmee de best betaalde Nederlander van het jaar. 

Dat er met kraakpanden doorgespeculeerd kan worden, was allang bekend. Dus hebben krakers vaak geëist dat de overheid op zou treden. Vorderen bijvoorbeeld. Na lang zeiken begon de gemeente een paar huizen te vorderen, zoals Koningslaan 50 en Marnixstraat 388 (hotel Sangam, gekraakt). 

Op 24-1-92 verkoopt Marberg Beheer (waar ex-speculant Bob van der Sluis na zijn faillissement adviseur werd) Koningslaan 50 voor 672.000 aan makelaar Beutler. Die verkoopt het dezelfde dag door voor fl. 975.000 aan R.T. Baarsma. Sangam onderging eenzelfde lot. De bewoners boden f 90.000 op de veiling, maar echte heren verkopen niet aan krakers, dus werd het bod niet geaccepteerd en kwam het voor een habbekrats in handen van Gedanko B.V. Die verkocht het op 7-3-91 voor 135.000 aan de beruchte speculant M de la Haye, die er dezelfde dag 119.000 gulden voor ving van R. Gravensteijn.  

Gravensteijn is een makelaar uit Noord, die er flink bij speculeert. Hij koopt vaak pandjes op de veiling op, om daarna de prijs op te jagen. Deze eigenschap heeft hij gemeen met 'veilingrat' H.N.J. van Zijl uit Wilnis. Zo kocht hij o.a. Herenstraat 25 en Keizersgracht 673, die weliswaar gekraakt werden, maar hij leeg procedeerde. Van Zijl knapt zijn pandjes (hij heeft er nu dik 50) op, om ze daarna duur te verhuren. Daarmee valt hij meer in de categorie huisjesmelkers-verzamelaars. 

Huisjesmelkers en verzamelaars  

De traditionele huisjesmelker is een waf groezelig, kalend mannetje, die 10 in desolate staat verkerende panden bezit. Iedere eerste van de maand komt hij, op pantoffels, de huur ophalen. Onderhoud wordt niet gepleegd en lastige huurders kunnen op een snauw of een tik rekenen. Dit soort types hoort eigenlijk in de 19e eeuw thuis. Ieder jaar verwachten we dan ook de soort uitgestorven te kunnen verklaren, maar er duiken steeds weer nieuwe op. 

Vreemd genoeg ontwikkelen sommige grotere huiseigenaren ook dit soort trekjes (degeneratie). Gerard Bakker verviel erin na zijn faillissement. (Huur ophalen on krotten op de Passeerdersgracht en door opstandige punkjes van de trap geslagen worden.) Leutscher, die bij zijn huurders loopt te zeuren over kattenluikjes e.d. gaat ook hard die kant op, net als N.J. Sandmann. Hoewel deze toch op stand in Villa Betty aan het Vondelpark woont en een vloot aan Antilliaanse B.V.'s heeft, wil hij nog wel eens met een huurder over een versleten trap komen steggelen. De handjes zitten dan los. 

Wie zijn nu de grootste huisjesverzamelaars/speculanten in Amsterdam? We kwamen tot de volgende lijst. Treur niet als jouw huiseigenaar er niet bij zit:  

Amsterdamse Speculanten top 10 

1 Steenbezit B.V. e.a.     Frederiksplein 47     1330

2 Field Willow                J. van Eyckstraat 43  1200

3 Kroonenberg               C. Schuytstraat 74    1000

4 Levasu B.V.                Pr Henderikkade 105    450

5 Lebo/Marijbo               J Tooropstraat 50      410

6 van Obdam NV            H.G. Einde 8 Oudekerk  360

7 Emdam/Cocon B.V.      Keizersgracht 565      350

8 Hilwis B.V.                 Victorieplein 47       310

9 Sandmann                 Overtoom 241           250

10 Convoy                   Apollolaan 109         200 

We kunnen in een NN niet alle types beschrijven, maar laten we van enkele een korte kenschets geven. Bovenaan de lijst vinden we makelaar Schopman, handelend in tientallen B.V.'s, min of meer erfgenaam van speculatie-bouwbedrijven die in de jaren '20-'50 wijkjes in Amsterdam bouwden. 

Vervolgens Field Willow, een relatieve nieuwlichter van Freund, maar gesteund door Pascha, 'de vampier van de Tilburgse Hypotheek Bank'. Liet onlangs nog een etage in de Staatsliedenbuurt ontruimen, maar is niet te beroerd om met panden in Zuid te speculeren. 

Op 3 (zakkend) ons aller Jaap Kronenberg, gevestigd in het oude kantoor van Van der Putte en F & S, de mooiste faillissementen van de jaren '80. Laatste wapenfeit: het laten ontruimen van een kraakpand in de Leidsestraat omdat de buren de plee zouden gebruiken. WC-bril, licht en papier waren bij de kraak afwezig, maar Jaap heeft wel ergere dingen op z'n geweten dan vuile onderbroeken. 

Nr.5 de combinatie Lebo/Marijbo. Lieten verleden jaar Spuistraat 52, 'de haakse slijper' ontruimen op lokaalvredebreuk. Natuurlijk nu nog steeds leeg en uitgesloopt. N Sandmann op 9 is een oude rotzooier, die de faillissementsgolf begin jaren '80 overleefde. Voer met z'n jacht over een europarlementariër (1 dode), kapte bomen aan de rand van het Vondelpark en wil het liefst in stilte rotzooien. Veel Antilliaanse B.V.'s en tussenpersonen moeten zijn anonimiteit waarborgen. 

Tenslotte: weer vrij nieuw: Convoy van Endstra. Verdiende verleden jaar 2,5 miljoen met het doorverkopen van panden in Ganzehoef (de Bijlmer). 

Je ziet, het gaat goed met Amsterdam. De speculatie begint zo langzamerhand weer op niveau te komen, al is het nog niet zo erg als in de topjaren. Iedere speculant staat garant voor tientallen beerputten, intimidaties en machtsmisbruik. Wat dat betreft heeft de indeling van Amsterdam in stadsdeelraden de situatie er niet beter op gemaakt; de controle op ambtenaren is losser geworden en er is veel ruimte voor grensverleggende activiteiten in de ruimste zin van het woord. Want, geen water zonder modder, geen speculant zonder corruptie. 

SPOK  

(voor adres en openingstijden zie onze advertentie elders in dit nummer, of pak de Gouden Gids, afdeling onroerende goederen.)

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1992